Trước tình hình Trung Quốc làm gia tăng căng thẳng ở biển Đông bằng các hành động vi phạm luật pháp quốc tế, chiều 16/6, Bộ Ngoại giao đã tổ chức họp báo quốc tế về tình hình biển  Đông.

Cuộc họp báo do ông Trần Duy Hải, Phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia; ông Ngô Ngọc Thu, Phó tư lệnh Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát Biển Việt Nam; ông Hà Lê, Phó cục trưởng Cục Kiểm ngư, Bộ NNPTNT; ông Lê Hải Bình, Quyền Vụ trưởng Vụ Thông tin báo chí, người phát ngôn Bộ Ngoại giao và ông Nguyễn Quốc Thập, Phó tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam chủ trì. Đông đảo phóng viên trong nước và quốc tế đã đến đưa tin.

Mở đầu buổi họp báo, ông Lê Hải Bình cho biết, trong những ngày qua, Trung Quốc vẫn duy trì hoạt động trái phép của giàn khoan nước sâu Hải Dương-981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, bất chập việc Việt Nam đã hết sức kiên trì trao đổi ở nhiều cấp với phía Trung Quốc, cũng như hết sức kiềm chế trên thực địa. Bất chấp những quy định của luật pháp quốc tế, tinh thần và lời văn của Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), bất chấp cả những tiếng nói phản đối mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế. Xung quanh khu vực hoạt động trái phép của giàn khoan Hải Dương-981, các tàu của Trung Quốc vẫn tiếp tục các hành động hung hăng, ngang ngược, cố tình tấn công, đâm va, sử dụng súng phun nước có cường độ mạnh để đe dọa lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam; đồng thời khống chế, tấn công, đánh đập các ngư dân Việt Nam, thậm chí là cố tình đâm chìm tàu cá Việt Nam đang hoạt động bình thường tại các ngư trường truyền thống ở biển Đông.

Ông Lê Hải Bình cho biết, Trung Quốc cũng đang có những hành vi trái phép trong việc mở rộng và xây dựng một số công trình ở một số điểm đảo thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam về những căng thẳng hiện nay trên thực địa, đồng thời rêu rao những lập luận về chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo Tây Sa mà trên thực tế là quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Cụ thể trong các ngày 8-9/6/2014, Trung Quốc đã cho công bố một tài liệu có nhan đề "Tác nghiệp của giàn khoan Hải Dương-981 - Sự khiêu khích của Việt Nam và lập trường của Trung Quốc", đồng thời đề nghị Liên Hợp Quốc cho lưu hành tài liệu này đến các nước thành viên của Liên Hợp Quốc.

Ông Trần Duy Hải đã có bài trình bày nêu ra ba sai trái mà phía Trung Quốc đưa ra nhằm đổi trắng thay đen, thay đổi sự thật  Ông Trần Duy Hải cho biết, Việt Nam bác bỏ lập luận của Trung Quốc về quần đảo Hoàng Sa bởi các tài liệu của Trung Quốc đưa ra thiếu tính khách quan và nhất quán. Theo ông Hải, các hoạt động xâm phạm chủ quyền của Việt Nam mà Trung Quốc đang tiến hành đã vi phạm luật pháp quốc tế. Việt Nam chưa bao giờ công nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa. Theo ông Hải, Trung Quốc đã cố tình viện dẫn sai Công thư của Thủ tướng Phạm Văn Đồng bởi trong Công thư này không hề công nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa. Cho đến nay, Việt Nam vẫn kiên quyết bác bỏ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa vì không có cơ sở pháp lý. Theo ông Hải, những bằng chứng mà Trung Quốc đưa ra là ngụy tạo vào không có tài liệu nào chứng tỏ nhà nước phong kiến Trung Quốc trong lịch sử thiết lập chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa.

Tại cuộc họp báo này, ông Trần Duy Hải cũng đã trình bày video clip ghi lại những tài liệu lịch sử trong đó chứng minh chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa. Ông Hải cũng cho biết, cho đến nay, Việt Nam vẫn tiếp tục nỗ lực liên lạc với phía Trung Quốc bằng nhiều cách và nhiều cấp để giao thiệp giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, cho đến nay Trung Quốc không hề có thiện chí giải quyết vấn đề, thậm chí Trung Quốc còn ngang nhiên vu cáo Việt Nam làm căng thẳng tình hình và chủ động đâm va vào tàu của Trung Quốc. Bất chấp những hành động thiếu thiện chí của phía Trung Quốc, Việt Nam đang nỗ lực và có những hành động thiện chí để giải quyết vấn đề. Tuy nhiên Trung Quốc lại không hợp tác, không rút giàn khoan. Điều này là hoàn toàn trái với những tuyên bố sẵn sàng đàm phán mà phía Trung Quốc rêu rao. Việt Nam một lần nữa yêu cầu Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế và chủ quyền của Việt Nam và giải quyết tình hình căng thẳng hiện nay bằng các biện pháp hòa bình.

Phần tiếp theo của cuộc họp báo, ông Nguyễn Quốc Thập, Phó tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam đã trình bày những bằng chứng về việc Việt Nam có chủ quyền với quần đảo Hoàng Sa và việc Việt Nam từ lâu đã có hoạt động khảo sát và khai thác dầu khí tại khu vực này phù hợp với luật pháp quốc tế. Ông Thập cho biết, hoạt động khai thác dầu khí của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam trong khu vực quần đảo Hoàng Sa hoàn toàn tuân thủ Công ước của LHQ về Luật Biển 1982. Việt Nam vẫn sẽ hoạt động bình thường trong vùng đặc quyền kinh tế như đã làm trong 40 năm qua.

Tại buổi họp báo, ông Ngô Ngọc Thu, Phó tư lệnh Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát Biển Việt Nam cho biết, từ đầu tháng 6 đến nay, lực lượng tàu bảo vệ giàn khoan Hải Dương-981 của Trung Quốc vẫn thường xuyên duy trì từ 101 đến 115 tàu các loại, trong đó thường xuyên duy trì 4- 6 tàu chiến và các lực lượng tàu chấp pháp, tàu kéo dịch vụ, tàu vận tải, tàu dầu, tàu cá. Trung Quốc sử dụng nhiều lượt máy bay tuần thám và máy bay cảnh báo sớm dạng KJ-200, bay nhiều vòng trên các tàu Việt Nam ở độ cao từ 500-1.000m để trinh sát, răn đe, gây tâm lý căng thẳng cho lực lượng tàu cá Việt Nam. Trên các hướng Trung Quốc luôn sử dụng từ 9-12 tàu có tốc độ cao xen kẽ với các tàu kéo, bám sát các tàu Việt Nam, khoảng cách 200m, mở loa, hú còi, áp sát, sẵn sàng đâm va, phun nước vào các tàu của Việt Nam.

Ông Thu đã bác bỏ thông tin của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 13/6 tại buổi họp báo về giàn khoan Hải Dương-981 khi phía Trung Quốc công bố tính đến 12 giờ ngày 13/6/2014, các tàu Việt Nam đã đâm húc 1.547 lần vào các tàu của Trung Quốc và làm cho mũi tàu Trung Quốc hư hỏng. Ông Thu nhấn mạnh, thực tế vừa qua chỉ có các tàu Trung Quốc mới chủ động đâm va và phun nước vào các tàu Việt Nam, làm cho 36 lần/chiếc tàu Việt Nam bị hư hỏng. Từ ngày 3/5 đến nay, tổng cộng có 15 kiểm ngư viên và 2 ngư dân Việt Nam bị thương. Các tàu Việt Nam không sử dụng mạn tàu và boong tàu để đâm vào mũi tàu Trung Quốc. Việt Nam có đầy đủ bằng chứng và hình ảnh về những tàu Trung Quốc tiến hành đâm va tàu Việt Nam. Ông Thu cũng khẳng định, cho đến thời điểm hiện nay, Việt Nam không hề sử dụng lực lượng người nhái tại khu vực hiện trường giàn khoan Trung Quốc hạ đặt trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

Về một số lưới đánh cá và một số vật trôi nổi Trung Quốc vớt được, ông Thu nêu rõ vì đây là vùng đánh cá truyền thống của Việt Nam, khi ngư dân của Việt Nam đánh bắt cá đã bị các tàu Trung Quốc ngăn cản, đâm va và phun nước nên tàu cá Việt Nam buộc phải bỏ lưới để tránh sự truy cản của tàu Trung Quốc. Những vật trôi nổi trên biển như thùng phuy, mảnh gỗ mà Trung Quốc vớt được trên biển là do tàu Trung Quốc đâm va vào các tàu của Việt Nam và sử dụng vòi rồng công suất lớn phun sang các tàu Việt Nam làm cho các thùng phuy chứa dầu, thùng sơn, các khúc gỗ là dụng cụ huấn luyện trên boong tàu, các mảnh ván và các thiết bị của tàu Việt Nam bị đâm va văng xuống biển. Phía Trung Quốc vớt lên và coi là vật chứng là hoàn toàn sai sự thật.

Ông Hà Lê, Phó Cục trưởng Cục Kiểm ngư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng khẳng định, đến nay, chưa có bất kỳ một trường hợp nào tàu của Việt Nam chủ động đâm va vào tàu của Trung Quốc như Trung Quốc đã đưa tin. “Chúng tôi phản đối và bác bỏ thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc tại cuộc họp báo ngày 13/6/2014. Chúng tôi có đầy đủ tư liệu, bằng chứng chứng minh hành động sai trái này của Trung Quốc”, ông Hà Lê nhấn mạnh.

Tại cuộc họp báo này, lực lượng Cảnh sát Biển Việt Nam cũng đã cung cấp các video clip về những diễn biến trên vùng biển xung quanh khu vực giàn khoan Hải Dương-981.

BTV (tổng hợp từ chinhphu.vn, VOV)