* Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: Hòa bình, ổn định ở biển Đông đang bị đe dọa nghiêm trọng

Sáng 11/5, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các nhà lãnh đạo ASEAN đã tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24 tại thủ đô Nay Pyi Taw của Myanmar. 

Phát biểu khai mạc hội nghị, Tổng thống Thein Sein, Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN 2014 nhấn mạnh, đoàn kết và thống nhất chính là sức mạnh giúp ASEAN bảo đảm xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN hoà bình và thịnh vượng vào năm 2015. Tổng thống Thein Sein cho rằng ASEAN cần đưa ra một lộ trình với những định hướng rõ ràng cho Cộng đồng ASEAN trước năm 2015, thích ứng được với sự thay đổi của môi trường toàn cầu. Lộ trình đó phải chú trọng tới sự thay đổi về môi trường chính trị và sự phát triển văn hóa xã hội của khu vực và thế giới. Theo đó, ASEAN cần đóng góp nhiều hơn nữa cho hòa bình và thịnh vượng của thế giới thông qua những hành động tập thể và thống nhất đối với những lợi ích và mối quan tâm chung về những về đề toàn cầu. Tổng thống Thein Sein đề xuất các ưu tiên ASEAN trong năm 2014, trong đó có thúc đẩy triển khai các dòng hành động còn lại của Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, thúc đẩy phát triển kinh tế đồng đều, thu hẹp khoảng cách phát triển, nâng cao khả năng cạnh tranh và tính thích ứng của các nền kinh tế ASEAN, ứng phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên…

Tại các phiên họp của Hội nghị Cấp cao, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng các nhà lãnh đạo ASEAN đã tập trung trao đổi về các chủ đề chính như: Thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và định hướng phát triển của Cộng đồng sau năm 2015; tiếp tục mở rộng quan hệ đối ngoại; phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, cũng như trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Trước các diễn biến phức tạp, hơn bao giờ hết, ASEAN càng cần duy trì đoàn kết, phát huy vai trò trung tâm và trách nhiệm trong việc bảo đảo môi trường hoà bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực, xử lý hiệu quả các thách thức đặt ra. 

Về biển Đông, lãnh đạo các nước ASEAN bày tỏ lo ngại sâu sắc về những vụ việc đang diễn ra trên biển Đông, đã làm gia tăng căng thẳng và ảnh hưởng tới hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở biển Đông; yêu cầu phải triệt để tuân thủ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế và Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS), trong đó phải giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực, kiềm chế và không được có hành động làm phức tạp tình hình; đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết bảo đảm thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOC và việc sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC). 

Tại phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có bài phát biểu quan trọng, chia sẻ nhiều quan điểm về những vấn đề lớn của ASEAN liên quan đến Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN; tương lai Cộng đồng ASEAN; định hướng quan hệ đối ngoại của ASEAN. Trong các nội dung nêu trên, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã đặc biệt nhấn mạnh đến vấn đề về hòa bình và an ninh khu vực, cụ thể là những diễn biến phức tạp, nghiêm trọng gần đây ở biển Đông. Mở đầu phát biểu phần nội dung này, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở biển Đông, mối quan tâm chung của ASEAN, của khu vực và thế giới đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24. - Ảnh VGP

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết từ ngày 1/5/2014, Trung Quốc đã ngang nhiên đưa giàn khoan nước sâu cùng hơn 80 tàu vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào vùng biển Việt Nam và đã hạ đặt giàn khoan này tại vị trí nằm sâu trên 80 hải lý trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982. Các tàu vũ trang hộ tống bảo vệ giàn khoan của Trung Quốc đã rất hung hăng bắn vòi nước có cường độ mạnh và đâm húc thẳng vào các tàu công vụ, tàu dân sự của Việt Nam, gây hư hại nhiều tàu và làm nhiều người bị thương. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan vào hạ đặt tại địa điểm nằm sâu trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của một nước trong ASEAN, là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 và cũng là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC) mà Trung Quốc là một bên tham gia ký kết. Hành động cực kỳ nguy hiểm này đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở biển Đông. Việt Nam đã hết sức kiềm chế, bày tỏ mọi thiện chí, sử dụng mọi kênh đối thoại, giao thiệp với các cấp khác nhau của Trung Quốc để phản đối và yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan và các tàu vũ trang, tàu quân sự ra khỏi vùng biển của Việt Nam. Tuy nhiên, đến nay Trung Quốc không những không đáp ứng yêu cầu chính đáng của Việt Nam mà còn vu khống, đổ lỗi cho Việt Nam và tiếp tục gia tăng các hành động vi phạm ngày càng nguy hiểm và nghiêm trọng hơn.

Việt Nam đặc biệt coi trọng và luôn làm hết sức mình để gìn giữ và tăng cường quan hệ hữu nghị tốt đẹp với Trung Quốc. Việt Nam luôn chân thành mong muốn cùng với Trung Quốc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới. Song, Việt Nam cực lực phản đối các hành động xâm phạm và kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia và lợi ích chính đáng của mình phù hợp với luật pháp quốc tế.

“Chúng tôi trân trọng cám ơn và khẩn thiết kêu gọi các nước ASEAN, các nước trên thế giới, các cá nhân và tổ chức quốc tế tiếp tục lên tiếng phản đối hành động vi phạm nghiêm trọng nêu trên và ủng hộ yêu cầu hợp pháp, chính đáng của Việt Nam”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ. Trước tình hình đặc biệt nghiêm trọng này, Thủ  tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị ASEAN tăng cường đoàn kết, khẳng định lại mạnh mẽ các nguyên tắc đã được nêu tại Tuyên bố 6 điểm về biển Đông, đồng thời yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, phải đặc biệt tôn trọng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của các quốc gia ven biển và thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố Ứng xử của các bên ở bBiển Đông (DOC) và cùng ASEAN thương lượng thực chất về Bộ Quy tắc ứng xử COC.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng nhấn mạnh Việt Nam đề nghị ASEAN đưa các nội dung nêu trên về vấn đề Biển Đông vào Tuyên bố của Hội nghị và Tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN lần này. Việt Nam đánh giá cao việc các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ngày 10/5/2014, đã nhất trí thông qua một Tuyên bố riêng về tình hình nghiêm trọng hiện nay ở Biển Đông, thể hiện rõ sự đoàn kết, vai trò trung tâm, tinh thần chủ động và trách nhiệm cao của ASEAN đối với hòa bình, ổn định và an ninh của khu vực.

Báo chí Nhật Bản quan tâm kết quả hội nghị ASEAN

Tình hình căng thẳng tại biển Đông do hành động đơn phương, gây hấn của Trung Quốc tiếp tục thu hút sự chú ý của báo chí Nhật Bản. Kết quả của các hội nghị ASEAN được báo chí Nhật Bản đặc biệt quan tâm. Trong ngày 10/5 và sáng 11/5, báo chí Nhật Bản đồng loạt đưa tin về việc Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN đã ra Tuyên bố riêng về tình hình biển Đông trong đó bày tỏ quan ngại sâu sắc trước tình hình căng thẳng hiện nay, đồng thời yêu cầu thúc đẩy nhanh tốc độ xây dựng Bô quy tắc ứng xử tại biển Đông.

Hãng tin Jiji nhận xét đây là lần đầu tiên các nước thành viên ASEAN đưa ra quan điểm thống nhất về tình hình biển Đông. Hãng tin Jiji cũng cho rằng nội dung của Tuyên bố riêng này là nhằm kiềm chế các hành động của Trung Quốc.

Đài Truyền hình NHK thì dẫn lời Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa cho biết ASEAN có thể nhanh chóng đạt được thỏa thuận nhằm giải quyết vấn đề này. Theo NHK, tuyên bố này cho thấy sự đoàn kết của ASEAN trong việc giải quyết tình hình căng thẳng hiện nay trên biển Đông. NHK cho rằng Hội nghị cấp cao ASEAN có thể đưa ra tuyên bố kêu gọi Việt Nam và Trung Quốc giải quyết căng thẳng bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực. Đài NHK cho biết dư luận đang hết sức chú ý vào việc liệu Hội nghị cấp cao ASEAN có đưa ra được biện pháp cụ thể nào không để giải quyết căng thẳng hiện nay. Đài Truyền hình NHK cũng trích dẫn phóng sự của Đài Truyền hình Việt Nam về việc tàu cá Quảng Ngãi bị tàu Trung Quốc cố tình đâm hỏng tại vùng biển Hoàng Sa. NHK cũng đưa tin về các cuộc tuần hành của người dân Việt Nam phản đối hành động xâm lấn của Trung Quốc.

Nhật báo Sankei số ra ngày 11/5 cũng đưa tin về Tuyên bố riêng của Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN. Sankei cho rằng đây là sự kiện hiếm thấy của ASEAN, đồng thời nhận định về khả năng Hội nghị cấp cao ASEAN đưa ra một thông điệp mạnh mẽ yêu cầu Trung Quốc tự kiềm chế. Báo Sankei cũng cho biết Ngoại trưởng Indonesia, một nước không có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc, đã bày tỏ sự thất vọng đối với hành động của Trung Quốc.

BTV (tổng hợp từ TTXVN, chinhphu.vn, VOV)