Đến Quảng Ninh, khách du lịch nghĩ ngay đến những địa chỉ du lịch đã trở thành kiệt tác như vịnh Hạ Long, núi Yên Tử cùng hệ thống đảo, hang động nổi tiếng: hồ Động Tiên, hang Trinh Nữ, Mê Cung, Sửng Sốt… Nhưng sẽ là tiếc nuối nếu bạn không đặt chân đến hang Đầu Gỗ, một hang động đẹp lung linh, mang nhiều huyền tích. Người Pháp gọi đây là “Động của các kỳ quan”. Vua Khải Định đã đề thơ, lập bia ca ngợi vẻ đẹp nơi này.
Theo số liệu khảo sát khoa học được công bố, hang rộng khoảng 5.000m2, cửa hang rộng 17m và cao 12m. Hang Đầu Gỗ nằm ở độ cao 27m so với mực nước biển. Trong hang nhiệt độ được điều hòa một cách kỳ lạ, mùa đông ấm, mùa hè mát, nhiệt độ trong hang lúc nào cũng khoảng 20 đến 220C mà không ảnh hưởng tứ thời bên ngoài.
Cấu trúc hang toát ra một vẻ đẹp cổ kính, hoang sơ và tĩnh mịch với nhiều cột đá, trụ đá, măng đá nhỏ nhắn, cao vút như muốn vươn tận trời xanh... Nơi đây có hệ động thực vật đa dạng, phong phú. Đây là một đặc điểm khác biệt so với nhiều hang động khác trên vịnh Hạ Long vốn rất ít thực vật.
Hang Đầu Gỗ gồm có ba ngăn chính. Phía ngoài có hình vòm cuốn tràn trề ánh sáng tự nhiên, trần hang giống như một bức tranh sơn dầu khổng lồ tạo ra bởi nhũ đá nhiều màu. Tùy theo trí tưởng tượng phong phú của mỗi người, mà đó là những đàn voi, những chú hươu sao ngơ ngác hay sư tử lim dim ngủ... Đứng dưới vòm hang ta có cảm giác như đang đứng giữa một tòa lâu đài cổ kính, có lối kiến trúc đồ sộ và hùng vĩ.
Vượt ngăn thứ nhất, du khách qua một khe cửa hẹp là ngăn thứ hai. Ánh sáng mờ ảo, những bức tranh mới lạ hiện lên lung linh huyền bí. Những chùm hoa đá lúc ẩn lúc hiện, những hình ảnh vừa quen thuộc vừa xa lạ... tạo cho con người cảm giác tò mò, khám phá. Ngăn thứ ba của hang, lòng hang bất ngờ mở rộng. Trong ánh sáng mờ ảo, xung quanh là hình ảnh tòa thành cổ, trên đó đang diễn ra một trận hỗn chiến gươm đao dưới thời các triều đại phong kiến trung cổ…
Về nguồn gốc tên gọi Đầu Gỗ, có nhiều cách giải thích khác nhau. Theo dân gian, hang Đầu Gỗ ban đầu có tên là hang Giấu Gỗ. Trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông thế kỷ XIII, hang Đầu Gỗ là nơi quân sĩ nhà Trần cất giấu những chiếc cọc gỗ trước khi đem cắm xuống lòng sông Bạch Đằng. Dân chài gọi là hang Giấu Gỗ, lâu dần gọi chệch mà ra thành Đầu Gỗ(?). Cách giải thích khác, dãy núi Đầu Gỗ có hình cánh cung tạo ra một vùng kín gió, nên ngư dân thường tụ về đây trong những ngày giông bão, họ thả neo và sửa chữa, đóng lại thuyền bè nên có nhiều mẫu đầu gỗ thừa. Dần dà người dân gọi là hang Đầu Gỗ. Thuyết thứ 3 giải thích, do đảo Đầu Gỗ trông xa có dáng tựa một súc gỗ khổng lồ, có hai lỗ ở đầu để luồn dây thừng nên căn cứ vào hình dáng của đảo, người ta đặt cho hang trên đảo là hang Đầu Gỗ.
Dẫu hình thành từ tích thuyết nào thì hang Đầu Gỗ vẫn mang vẻ đẹp thần tiên, huyền bí mà du khách không nên bỏ qua cơ hội khám phá, trải nghiệm.
QUỲNH MAI
