Cách đây nhiều năm, đoàn cựu chiến binh tàu Không số toàn quốc tổ chức chuyến đi về lại chiến trường xưa thăm đồng đội cũ. Ninh Vân - Hòn Hèo là một trong những bến nằm trong lịch trình của đoàn.

Con tàu Đại Khánh mà những năm kháng chiến chống Mỹ chúng tôi từng sử dụng, hôm nay được Học viện Hải quân (TP Nha Trang, Khánh Hòa) bố trí đưa đoàn chúng tôi vượt biển.

Ninh Vân hôm nay

Ninh Vân là xã vùng xa, bãi ngang được tách ra từ xã Ninh Phước, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa. Người dân nơi đây sống chủ yếu bằng nghề biển. Mọi giao dịch với các nơi bằng hai cách: đi bộ hoặc xe thồ theo các con đường mòn men theo triền núi hoặc đi thuyền vào Nha Trang rồi đi về các ngả. Vì giao thông đường bộ đến Ninh Vân cách trở, nên đoàn chúng tôi chọn đi đường biển. Lịch trình đã vạch sẵn. Hôm đó mặc dù sóng to, gió lớn, thời tiết không thuận lợi, nhưng chúng tôi vẫn quyết định vượt biển.

Đến nơi, vì sóng gió nên tàu không cập bến mà phải thả neo rồi dùng ca nô, tàu cá trung chuyển. Chúng tôi vô cùng xúc động trước sự đón tiếp chân tình của cán bộ chính quyền địa phương, của vợ chồng anh Cường, chị Hường, anh Đính (những người trước đây phục vụ ở bến Hòn Hèo) cùng bà con và các cháu học sinh của ngôi trường mang tên Nguyễn Phan Vinh.

Để đến nơi bia mộ tập thể của cán bộ chiến sĩ Tàu 235, địa phương phải sử dụng 4 chiếc xe công nông, thường dùng để chở vật liệu xây dựng, chở đoàn vượt qua đoạn đường lầy lội. Thật thú vị khi trên những chiếc xe bục bịch là 45 cựu chiến binh tàu Không số, với quân phục trắng tinh, trước ngực áo lấp lánh huân chương. Lòng tự hào và phấn khởi, chúng tôi cùng hát vang bài ca “Lướt sóng ra khơi” và vẫy tay chào bà con nhân dân dọc hai bên đường.

Và gần đây, chúng tôi gồm tôi - Hồ Đắc Thạnh, nguyên Thuyền trưởng Tàu 41; Vĩnh Mẫn, nguyên Trưởng Ban Tuyên huấn Đoàn tàu Không số; đại tá Lê Kim Đính, nguyên là lính thông tin… có dịp trở lại Ninh Vân - Hòn Hèo. Cùng đi có Phan Nhạn, nguyên Máy trưởng Tàu 41, nghỉ hưu tại Nha Trang, hiện là Trưởng Ban liên lạc Hội Truyền thống đường Hồ Chí Minh trên biển tỉnh Khánh Hòa.

Xe qua đỉnh đèo, từ trên cao nhìn xuống Ninh Vân như một cánh cung ôm trọn bãi biển, nhà cửa san sát, mái ngói đỏ tươi. Nơi trước đây chúng tôi phải đi bằng xe bục bịch vì đường lầy lội, thì nay thay bằng con đường nhựa thẳng tới điểm di tích Mộ tập thể Tàu 235. Ngoài làm biển, nay Ninh Vân còn có thêm một nghề mới: trồng tỏi. Bà con ở huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) đã về đây thuê đất trồng tỏi, loại tỏi có thương hiệu Lý Sơn. Mấy năm nay được mùa biển, mùa tỏi nên đời sống của bà con ngày càng khấm khá. Ngoài việc đầu tư sắm thuyền làm nghề biển, nhiều nhà còn sắm được xe máy, tivi, dàn karaoke…

Trong bữa cơm trưa với món đặc sản cá dìa nấu với lá giang, chuyện trò cùng các đồng chí trong Đảng ủy, UBND xã Ninh Vân, chúng tôi được biết xã đã làm hồ sơ trình với các cơ quan chức năng đề nghị Nhà nước trao tặng danh hiệu cao quý Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho Ninh Vân vì đã có những thành tích đặc biệt xuất sắc trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước và xây dựng phát triển kinh tế trong hòa bình.

Anh hùng Hồ Đắc Thạnh viếng mộ đồng đội. Ảnh: CTV

Anh hùng Nguyễn Phan Vinh

Thắp nén nhang trước bia mộ các liệt sĩ Tàu 235 anh hùng, tôi bồi hồi nhớ lại: Ngày ấy ba chúng tôi là Trần, Hồ, Nguyễn (Trần Phong, Hồ Đắc Thạnh, Nguyễn Phan Vinh) là ba sĩ quan trẻ của Quân chủng Hải quân cùng về Đoàn 759 - tiền thân của Đoàn 125 Hải quân ngày nay. Mỗi đứa xuống một tàu: Phong tàu 55, Thạnh tàu 41, Vinh tàu 235. Vì công việc nên ít có thời gian gặp nhau đủ bộ ba. Năm 1966, tôi đưa tàu chở hàng vào bến Bãi Ngang (Đức Phổ, Quảng Ngãi) thì gặp địch, đánh nhau. Để giữ bí mật con tàu và tuyến đường, chúng tôi phải hủy tàu, bơi vào bờ rồi theo đường Trường Sơn ra Bắc. Về đến nơi thì tàu của Vinh đang ở A2 huấn luyện chuẩn bị cho chuyến đi.

Tàu 235 do Vinh làm thuyền trưởng là một trong số 4 tàu mà Đoàn 125 chuẩn bị để phối hợp với cuộc tổng tiến công và nổi dậy toàn miền Nam 1968. Tàu nhận nhiệm vụ chở hàng chi viện vào bến Ninh Phước - Hòn Hèo. Đây là bến hết sức khó vì luồng hẹp lại nhiều đá ngầm. Một tài liệu của Pháp viết rằng: “Tàu muốn ra vào Hòn Hèo phải có những tay thuyền trưởng lão luyện trên dưới 20 năm tuổi nghề”.

Nguyễn Phan Vinh chưa có tuổi nghề cao (mới từ năm 1961-1968) nhưng qua nhiều chuyến đi trước đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được cấp trên tin cậy giao chỉ huy con tàu và chuyến đi này. 235 là tàu chuyên dùng để chi viện cho các bến Khu 5, được lắp hai máy, tốc độ tối đa 24 hải lý/giờ, trên tàu trang bị hai khẩu 14 ly 5 hai nòng và một số loại vũ khí khác nhằm lợi dụng tốc độ cao vào bến thả hàng rồi ra trong đêm.

Tối 19/2, Tàu 235 đến ngang vùng biển Nha Trang rồi chuyển hướng vào bờ. Phát hiện tàu ta, địch huy động 7 tàu chiến là HQ12 Ngọc Hồi, HQ617 và 5 tàu khác của Duyên đoàn 25 vây với ý định bắt sống tàu ta. Biết đã bị lộ, thuyền trưởng Vinh điều khiển tàu lách tránh lọt qua đội hình tàu địch và đến bến Ninh Phước. Anh cho thả hàng đánh dấu để sau này bến cho thuyền ra vớt. Tàu địch khép kín vòng vây, chúng ra lệnh cho các tàu đều bật đèn sáng, tàu không có đèn là tàu “ma”. Vinh vẫn bình tĩnh cho tàu chạy ven bờ xuống Ninh Vân nhằm mục đích giữ bí mật nơi thả hàng. Điên cuồng, tàu địch đuổi theo và tập trung nã đạn xối xả vào Tàu 235. Chúng còn điều máy bay đến thả pháo sáng và bắn rốc két. Nguyễn Phan Vinh bình tĩnh chỉ huy anh em chiến đấu. Có lúc Vinh có ý định cho tàu phá vòng vây ra khơi để dễ cơ động đánh trả nhưng không được vì hệ thống lái bị đạn địch bắn hỏng. Toàn bộ hỏa lực trên tàu từ 14 ly 5, DKZ tập trung bắn trả tàu địch làm một chiếc bốc cháy nên chúng cũng không dám vào gần. Trên tàu nhiều đồng chí bị thương, 5 đồng chí hy sinh, riêng thuyền trưởng Vinh bị thương ở đầu nhưng anh tự băng bó và tiếp tục chỉ huy. Nhận thấy khả năng không giữ được tàu nên anh tổ chức cho anh em dìu nhau lên bờ, còn anh và thợ máy Thứ chuẩn bị các loại kíp nổ, định giờ 30 phút điểm hỏa rồi mới rời tàu bơi vào bờ. Một cột lửa bùng lên cùng với tiếng nổ long trời, Tàu 235 tan ra từng mảnh, có một mảnh mũi tàu văng lên núi Bà Nam (sau đó được người dân cất giữ). Địch kinh hoàng, tức tối lồng lộn vì không bắt sống được tàu ta nên huy động một lực lượng lớn hải - lục - không quân bắn phá, đốt cháy nhà cửa, ghe thuyền, ngư cụ của dân, xéo nát rừng Hòn Hèo quyết truy tìm thủy thủ đoàn vừa mới lên bờ.

Vinh và Thứ không liên lạc được với số thủy thủ lên bờ trước nên đã chốt lại ở một hố bom. Bằng sức mạnh căm thù và lòng dũng cảm, với số súng đạn ít ỏi trong tay, hai anh chống trả quyết liệt, đánh lui nhiều đợt tấn công của địch cho đến khi sức cùng, lực kiệt, đạn hết, vết thương ngày càng nặng, các anh đã anh dũng hy sinh.

Sau trận chiến đấu ấy, tạp chí “Lướt sóng” của Hải quân ngụy Sài Gòn viết: “Mười hai chiến hạm và hàng chục hải thuyền của Hoa Kỳ cùng quân lực Việt Nam Cộng hòa có phi cơ yểm trợ đụng độ ác liệt với một tiểu đoàn Việt Cộng (thực chất chỉ có 20 thủy thủ) gan góc và thiện chiến trên con tàu chở vũ khí từ Bắc Việt xâm nhập tiếp tế cho mặt trận giải phóng. Họ đã nổ súng đến viên đạn cuối cùng, đến người cuối cùng và hy sinh với con tàu bằng khối lượng hàng tấn bộc phá do chính tay họ tự hủy, không để lại một dấu vết…”.

* * *

Sóng biển Ninh Vân vẫn ngày đêm rì rào vỗ bến như ca ngợi về một thời hoa lửa ghi dấu chiến công của Tàu 235 và những người lính biển anh hùng. Họ sống mãi trong lòng Tổ quốc và nhân dân.

Anh hùng HỒ ĐẮC THẠNH

Nguyên Thuyền trưởng Tàu 41, Đoàn tàu Không số