Nằm cách đất liền hơn 300 hải lý, làng chài Song Tử Tây (xã Song Tử Tây, huyện Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa) là ngôi nhà chung của ngư dân các tỉnh duyên hải miền Trung hành nghề đánh bắt xa khơi.
Song Tử Tây là một trong ba xã, thị trấn của huyện đảo Trường Sa. Xã đảo này có hình bầu dục, nằm ở độ cao 4-6m so với mực nước biển, như một khu rừng thu nhỏ mọc lên giữa đại dương mênh mông. Màu xanh của cỏ cây các loại, nhất là bàng vuông, mù u, bão táp, phong ba… hòa quyện với màu xanh của biển tạo nên không gian thanh bình nơi đây. Đặc biệt, ngoài doanh trại của các đơn vị bộ đội, xóm dân cư, trường học, chùa, trạm hải đăng…, ở nơi ngàn trùng này còn có một khu làng chài cùng tên với đảo.
Ngôi nhà chung của ngư dân
Khu làng chài Song Tử Tây gồm ba dãy nhà hai tầng kiên cố, khang trang với 384 giường và một số công trình phụ trợ phục vụ sinh hoạt khác. Mỗi phòng ở đều được trang bị đầy đủ bàn ghế, giường, chiếu và các vật dụng cần thiết cho sinh hoạt gia đình. Đây là nơi nghỉ ngơi, lưu trú của ngư dân khi tàu đánh cá vào neo đậu ở âu tàu trên đảo dài ngày, đặc biệt vào mùa mưa bão. Theo ông Nguyễn Đức Quân, Trưởng Ban quản lý làng chài Song Tử Tây, trong trường hợp đặc biệt, khu này có đủ chỗ lưu trú cho trên dưới 1.000 người. Cạnh làng chài, khu cung cấp nước ngọt và khu cung cấp xăng dầu hoạt động thường xuyên với ưu đãi bán bằng giá trong đất liền cho ngư dân.
Chủ tịch UBND xã Song Tử Tây Nguyễn Đức Độ cho biết mùa bão năm 2015, đảo đã đón tiếp 127 lượt và năm 2016 là hơn 100 lượt tàu cá của ngư dân. Riêng năm 2017 có hơn 220 lượt tàu cá và gần 1.500 lượt ngư dân vào lưu trú nhiều ngày ở làng chài để tránh bão. Ngoài đảm bảo nơi ăn chốn ở cho số ngư dân này, quân và dân trên đảo còn kịp thời cứu hộ thành công 4 tàu cá, 44 ngư dân; sửa chữa 25 lượt tàu bị chết máy và cung cấp miễn phí 290m3 nước ngọt, bán 63 lít nhớt, 200 lít dầu diezel bằng với giá ở đất liền. Đáp lại, nhiều tàu cá sau khi đánh bắt dài ngày trên biển, trước khi trở về đất liền thường ghé vào đảo gửi tặng những con cá, con mực tươi ngon để cán bộ chiến sĩ cải thiện bữa ăn hàng ngày. Ông Nguyễn Đăng Hồng, Chủ tịch HĐND xã Song Tử Tây, nhớ lại: “Trong cơn bão số 12/2017, tàu cá QN 91739TS của ông Nguyễn Xị ở Quảng Nam khi tìm cách vào đảo tránh bão đã bị sóng đánh chìm. Phát hiện kịp thời, lãnh đạo xã và chỉ huy đảo đã huy động lực lượng cứu được 34 ngư dân của tàu cá này và một số tàu khác gặp nạn; tìm vớt thi thể 2 ngư dân. Đồng thời xã cũng đã kêu gọi quân và dân trên đảo đóng góp được 61 triệu đồng ủng hộ, giúp đỡ gia đình 2 ngư dân xấu số”.
Đầu năm nay, khi chúng tôi có mặt ở đảo, tàu cá KH 96877TS bị hỏng máy khi đang đánh bắt ở ngư trường Trường Sa, được tàu cá KH 96672TS kéo về âu tàu Song Tử Tây để sửa chữa. Khi vào đến gần cửa âu tàu thì dây kéo bị đứt khiến tàu bị nạn quay ngang đột ngột, suýt bị va vào bờ kè với những vật cản bằng bê tông cốt thép và rất dễ bị sóng đánh lật. Nhờ lực lượng của đảo kịp thời ứng cứu, hai chiếc tàu trên đã vào neo đậu bên trong âu tàu an toàn. Ngư dân sau đó được đưa về nghỉ ngơi ở làng chài cho đến khi sự cố được khắc phục. Chủ tịch UBND huyện Trường Sa Bùi Đình Dương ra thăm, chúc Tết, tặng quà quân và dân xã Song Tử đã đến động viên, tặng quà các ngư dân trên tàu bị nạn và tàu cứu hộ. “Tàu cá của chúng tôi thường hoạt động dài ngày trên biển. Một trong những điểm tàu tôi thường neo đậu, ở lại nghỉ ngơi rồi lại tiếp tục vươn khơi là âu tàu (có sức chứa 120-150 chiếc) và làng chài Song Tử Tây, nhất là khi thời tiết bất lợi hoặc khi cần thêm nhiên liệu, lương thực, nước uống...”, thuyền trưởng tàu cá KH 96877TS cho biết.
Khuyến khích ngư dân lưu trú lâu dài
Không chỉ được neo đậu tàu thuyền, ngư dân còn được đáp ứng nhu cầu ăn nghỉ, sinh hoạt cộng đồng khi trú ngụ ở làng chài Song Tử Tây. Do vậy, từ khi làng chài này và các dịch vụ hậu cần nghề cá đi vào hoạt động, nơi đây đã trở thành chỗ dựa tin cậy của ngư dân các tỉnh duyên hải miền Trung, trong đó có Phú Yên, giúp bà con tăng thời gian bám biển đánh bắt, tiết kiệm chi phí của mỗi chuyến biển.
Theo Chủ tịch UBND huyện Trường Sa Bùi Đình Dương, không chỉ khuyến khích ngư dân neo đậu tàu thuyền tại làng chài Song Tử Tây nói riêng và các làng chài tại quần đảo Trường Sa nói chung như Tốc Tan, Núi Le..., Nhà nước còn có cơ chế khuyến khích, hỗ trợ ngư dân nuôi trồng thủy sản ở Trường Sa và tạo điều kiện tối đa cho bà con khi muốn sinh sống, lưu trú lâu dài tại các đảo. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, trong đó có công tác tuyên truyền chưa thật sự sâu rộng và việc thực hiện các dịch vụ hậu cần nghề cá chưa thể đáp ứng hết mọi nhu cầu nên chỉ khi gặp sự cố, ngư dân mới ghé các làng chài “tạm trú” vài ngày chứ chưa đăng ký lưu trú dài hạn.
Để làng chài Song Tử Tây nói riêng và các làng chài ở quần đảo Trường Sa nói chung thật sự thu hút được ngư dân đến ở, sinh sống, nhiều ngư dân đề nghị cùng với làm tốt công tác cứu hộ cứu nạn trên biển, Nhà nước cần có chính sách thu mua hải sản, các cấp có thẩm quyền đầu tư và làm tốt hơn nữa dịch vụ hậu cần nghề cá tại các làng chài như xây dựng khu vực sân phơi và chế biến đá phục vụ nghề cá… Từ đó khuyến khích bà con vươn khơi bám biển dài ngày, nâng cao hiệu quả đánh bắt, góp phần phát triển kinh tế và bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
XUÂN HIẾU
