Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) được Quốc hội thông qua ngày 29/6/2006, có hiệu lực thi hành từ 1/1/2007, trong đó quy định rất rõ về quyền và nghĩa vụ của trợ giúp viên pháp lý. Theo luật này, trợ giúp viên pháp lý có phạm vi hoạt động rất rộng. Riêng trong lĩnh vực tham gia tố tụng và đại diện ngoài tố tụng thì trợ giúp viên pháp lý và luật sư khi thực hiện nhiệm vụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL là giống nhau.
Trang phục cho cán bộ Trung tâm TGPL rất cần được quy định cụ thể. Trong ảnh: cán bộ Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh trợ giúp pháp lý lưu động tại xã An Ninh Đông (Tuy An) - Ảnh: V.TÀI
Từ thực tế hiện nay, khi tham gia tố tụng tại các phiên tòa, người tiến hành tố tụng, luật sư đều có trang phục riêng, ngoại trừ trợ giúp viên pháp lý. Cho nên việc mặc trang phục thống nhất khi tham dự các phiên tòa hoặc khi thực hiện nhiệm vụ TGPL được hầu hết người thực hiện TGPL nói chung và trợ giúp viên pháp lý nói riêng đồng tình đón nhận, ủng hộ với nhiều lý do.
Thứ nhất, việc xây dựng hình ảnh đẹp về người thực hiện TGPL, trong đó có trợ giúp viên pháp lý là việc làm cần thiết để khẳng định vai trò, mục đích, ý nghĩa của công tác TGPL. Sự chuyên nghiệp của trợ giúp viên pháp lý không chỉ thể hiện ở tác phong, thái độ, kỹ năng làm việc mà còn bộc lộ qua trang phục, đặc biệt là khi tác nghiệp ở nơi trang nghiêm như tòa án. Đó cũng chính là một trong những trăn trở, băn khoăn của hầu hết những người đã, đang công tác tại các Trung tâm TGPL.
Thứ hai, mới đây Bộ Tư pháp được Chính phủ giao tham mưu xây dựng Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 07/2007/NĐ-CP ngày 12/1/2007 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật TGPL. Trong dự thảo này có nhiều điểm mới so với trước về chế độ phụ cấp, bồi dưỡng cho trợ giúp viên, cộng tác viên. Đặc biệt dự thảo có nêu: “Trợ giúp viên pháp lý được cấp trang phục riêng, bao gồm: quần áo thu đông, áo măng tô, áo sơ mi dài tay, quần áo xuân hè, thắt lưng da, giày da, dép quai hậu, bít tất, cà vạt, cặp tài liệu”. Những vấn đề mới này nhận được sự đồng thuận, nhất trí cao của các Trung tâm TGPL. Tại hội nghị góp ý hoàn thiện dự thảo một số văn bản quy phạm pháp luật và đánh giá thực trạng hoạt động phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng diễn ra đầu tháng 10/2012 ở TP Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng), đồng quan điểm với nội dung trên của dự thảo, ông Trần Huy Liệu, quyền Cục trưởng Cục TGPL khẳng định: Trợ giúp viên pháp lý hoạt động không khác gì luật sư khi tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL. Trong khi đó, các chức danh như thẩm phán, hội thẩm, kiểm sát viên, luật sư đều có quy định trang phục riêng khi tham gia tố tụng tại phiên tòa. Vì vậy, để đảm bảo tính nghiêm trang, tương xứng với vị thế của trợ giúp viên pháp lý - một bên tranh tụng - thì việc quy định trang phục cho họ là hết sức cần thiết.
Thứ ba, hoạt động TGPL đã trải qua 16 năm, khẳng định được “thương hiệu” của mình trong thực tế. Vì thế, trong xu hướng phát triển của xã hội hiện nay, vấn đề chuyên nghiệp hóa hoạt động TGPL cần được đẩy mạnh. Một số văn bản quy phạm pháp luật về TGPL đã được hoàn thiện, nguồn lực, nhân lực đã được nâng cao, thì trang phục là vấn đề cần được quan tâm hơn tạo tâm lý tự tin, trách nhiệm cho trợ giúp viên khi thực hiện TGPL, mà đặc biệt là khi tham gia tố tụng. Mặt khác, khi trợ giúp viên có trang phục riêng sẽ phần nào tạo sự yên tâm, tăng thêm niềm tin cho người được trợ giúp pháp lý.
Trang phục là “chuyện nhỏ” trong tổng thể các vấn đề về chuyên môn, nghiệp vụ đến kinh phí hoạt động của công tác trợ giúp pháp lý. Dù vậy, nếu không chú trọng đến chi tiết này, đôi lúc cũng sẽ ảnh hưởng “không nhỏ” đến vị thế của hoạt động TGPL trong sự phát triển của ngành Tư pháp. Bởi vậy, việc quy định mẫu trang phục cho trợ giúp viên là cần thiết, một trong những “nước cờ” chuyển hướng hoạt động TGPL nói chung theo hướng chuyên nghiệp hơn.
VIẾT SỸ
(Cục Trợ giúp pháp lý Nhà nước - Bộ Tư pháp)
