Trợ giúp pháp lý (TGPL) không chỉ là phổ biến, giáo dục pháp lý một cách chung chung hoặc chuyển tải thông tin pháp lý về các văn bản pháp luật mới. Đây là hoạt động đòi hỏi người thực hiện TGPL phải có kỹ năng tư vấn và hiểu biết pháp luật một cách sâu rộng, có đạo đức nghề nghiệp, có trách nhiệm đối với công dân cũng như nghĩa vụ đối với Nhà nước.
Hoạt động TGPL góp phần tuyên truyền, phổ biến, giải thích pháp luật nhằm nâng cao dân trí pháp lý cho công dân. Hoạt động này là cầu nối quan trọng giữa người xây dựng pháp luật, thực thi pháp luật và những người là đối tượng của việc áp dụng pháp luật. Thông qua hoạt động TGPL, những người thực hiện TGPL có thể phát hiện những vướng mắc của pháp luật, các cơ quan chức năng còn nắm được tâm tư nguyện vọng, nhu cầu và thực trạng vi phạm pháp luật cũng như việc áp dụng pháp luật ở địa phương, trên cơ sở đó kiến nghị kịp thời đối với việc xây dựng, sửa đổi và hoàn thiện hệ thống pháp luật.
Hoạt động TGPL là một bộ phận không thể thiếu trong đời sống xã hội của một Nhà nước pháp quyền. Các tổ chức TGPL có trách nhiệm hướng dẫn đối tượng được trợ giúp thi hành đúng pháp luật, hạn chế và giảm bớt các khiếu kiện, tăng cường đoàn kết trong nội bộ nhân dân. Nhất là trong điều kiện hiện nay, đối tượng là người nghèo thuộc diện chính sách, đồng bào dân tộc thiểu số… rất khó tiếp cận những thông tin pháp lý, những quy định của pháp luật. Vì vậy, hoạt động TGPL miễn phí là một kênh tuyên truyền, phổ biến pháp luật mang lại hiệu quả khá thiết thực và thể hiện ý nghĩa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta hướng đến một xã hội công bằng, văn minh.
Hoạt động TGPL cũng chỉ ra cho các cơ quan chức năng thấy được những khiếm khuyết của mình trong quá trình thực thi chức trách, nhiệm vụ được phân công. Từ đó đề ra các biện pháp khắc phục kịp thời, rút ra những kinh nghiệm cần thiết để không ngừng nâng cao hiệu quả quản lý, tổ chức hoạt động của cơ quan, đơn vị mình. Hoạt động TGPL giúp cho người dân hiểu đúng bản chất của quyền và nghĩa vụ thực tế của mình, tránh tình trạng nghi ngờ, thiếu tin tưởng vào hoạt động của cơ quan Nhà nước và các cơ quan bảo vệ, thực thi pháp luật.
Hoạt động TGPL có những yếu tố đặc thù, đòi hỏi phải có kỹ năng nghề nghiệp cao; là hoạt động tổng hợp được phối hợp giữa phân tích và tổng hợp pháp luật, thu thập và đánh giá chứng cứ, tìm kiếm và áp dụng văn bản pháp luật, nhận định và đưa ra giải pháp. Các hoạt động này đều được tiến hành đồng thời và diễn ra trong cùng một thời điểm. Đây cũng là hoạt động đa dạng trong việc kết hợp cùng một lúc nhiều kỹ năng như nghe, nói, phân tích, tổng hợp, giải thích, phổ biến, lý giải, đưa ra giải pháp, lời khuyên, soạn thảo văn bản, hòa giải các đối tượng với nhau, thực hiện tham mưu, kiến nghị…
“Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh đi vào hoạt động đã góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật, giải tỏa được nhiều vướng mắc của công dân đối với pháp luật, làm giảm đáng kể các vụ việc phải khiếu nại hoặc kiện tụng ra tòa. Từ đó đã góp phần ổn định trật tự xã hội, làm lành mạnh hóa quan hệ cộng đồng ở địa phương”- ông Trần Thanh Long, Trưởng phòng Tư pháp TX Sông Cầu cho biết.
LỆ VĂN
