Thời gian qua, công tác giải quyết và thi hành án hành chính trên địa bàn tỉnh đã có nhiều chuyển biến nhất định, song vẫn còn những hạn chế, bất cập.

Còn nhiều vướng mắc

Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh triển khai nhiều dự án, Nhà nước phải thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, do đó phát sinh nhiều vụ việc khiếu nại, khởi kiện liên quan đến việc giải quyết bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

Mặt khác, công tác quản lý đất đai ở một số địa phương chưa được chặt chẽ, thực hiện không triệt để các quy định của pháp luật về đất đai ở các cấp, lập hồ sơ địa chính không đồng bộ… dẫn đến công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, việc thu hồi đất, giải tỏa, lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với một số dự án chưa thực hiện đúng quy định, thủ tục hoặc chưa công khai, thiếu minh bạch; các quy định của pháp luật trong lĩnh vực này còn chồng chéo, bất cập, thường xuyên sửa đổi, bổ sung.

Nhiều quy định của pháp luật trong lĩnh vực đất đai không cụ thể, rõ ràng, một số trường hợp không có quy định của pháp luật điều chỉnh… dẫn đến khó khăn trong quá trình áp dụng pháp luật. Nhận thức pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế; có đối tượng lợi dụng việc tư vấn pháp luật để xúi giục, lôi kéo, dẫn đến nhiều trường hợp tiếp tục khởi kiện thiếu căn cứ.

Theo thẩm phán Lương Quang, Phó Chánh án TAND tỉnh, việc giải quyết, xét xử án hành chính hiện nay còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Trong đó đáng chú ý là hầu hết người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước khi bị kiện thường ủy quyền cho cấp dưới ra tòa.

Những cán bộ cấp dưới này không có quyền quyết định về vụ việc, chỉ đến tòa nghe, ghi nhận rồi về báo cáo lại, làm chậm tiến độ giải quyết án. Mặt khác, Luật Tố tụng hành chính 2015 được ban hành và có hiệu lực từ ngày 1/7/2016, nhưng hệ thống văn bản hướng dẫn chưa hoàn thiện nên việc nhận thức áp dụng các quy định pháp luật tố tụng và các văn bản có liên quan của thẩm phán trong quá trình xét xử các vụ việc hành chính còn chưa thống nhất, lúng túng và có nhiều cách hiểu, vận dụng khác nhau.

Từ đó dẫn đến tình trạng, cùng một vụ việc, loại quyết định nhưng các cấp tòa án lại có những quan điểm đánh giá khác nhau về tính hợp pháp của quyết định hành chính và hành vi hành chính; hay tuyên án vượt quá thẩm quyền, bỏ sót yêu cầu khởi kiện, đánh giá chứng cứ và áp dụng pháp luật không đúng, dẫn đến giải quyết vụ án không chính xác.

Tăng cường đối thoại, tuyên truyền

Cũng theo thẩm phán Lương Quang, một số trường hợp cơ quan chức năng đã thụ lý giải quyết nhưng không ra quyết định mà trả lời bằng hình thức công văn, thông báo, dẫn đến việc người khiếu kiện liên tục gửi đơn lên cấp trên để đề nghị giải quyết. Một số vụ việc đã được lãnh đạo các cấp, ngành giải quyết và quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng vẫn chưa được thực hiện dứt điểm, gây bức xúc trong nhân dân.

Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người khiếu nại còn hạn chế nên có những yêu cầu, đòi hỏi không đúng hoặc vượt quá quy định pháp luật. Một số vụ việc đã được giải quyết nhiều lần, đúng chính sách, pháp luật, thấu tình đạt lý nhưng người khiếu nại vẫn không đồng ý, cố tình khiếu nại tiếp.

Để nâng cao chất lượng thực hiện pháp luật, hạn chế tối đa các quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại, khiếu kiện, theo thẩm phán Lương Quang, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật, tăng cường tổ chức đối thoại trực tiếp giữa chính quyền với nhân dân.

“Ngành Tòa án cũng tăng cường bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ thẩm phán, thư ký và hội thẩm nhân dân về kỹ năng giải quyết án hành chính; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan có liên quan nhằm giải quyết nhanh, hiệu quả, triệt để, đúng pháp luật trong giải quyết các vụ án hành chính”, thẩm phán Lương Quang nhấn mạnh.

Mới đây, tại hội nghị giao ban công tác nội chính quý I/2019, khi đề cập đến án hành chính, Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy Lương Minh Sơn đã chỉ đạo: Trong thời gian tới, các cấp ủy đảng và chính quyền địa phương cần tiếp tục tăng cường công tác chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn và các đơn vị chuyên môn thực hiện đúng quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, đảm bảo tính công khai, dân chủ và quyền lợi của nhân dân.

Một khi có khiếu kiện, các cấp ủy đảng và chính quyền địa phương cần chỉ đạo xem xét, giải quyết kịp thời, đúng trình tự, thủ tục. UBND các cấp cần tăng cường phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan có liên quan nhằm giải quyết nhanh, hiệu quả, triệt để, đúng pháp luật các vụ án hành chính.

Qua đó tăng cường tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong nhân dân, đặc biệt là các quy định của pháp luật liên quan đến đất đai, chính sách đền bù, giải phóng mặt bằng tái định cư… để người dân hiểu rõ và tạo sự đồng thuận trong xã hội.

VĂN TÀI