Không chỉ lén lút tiếp tục khai thác đá chẻ làm vật liệu xây dựng thông thường ở khu vực rừng đặc dụng Đèo Cả, nhiều thợ đá ở xã Hòa Xuân Nam (huyện Đông Hòa) còn ép con phải nghỉ học để gây áp lực lên chính quyền địa phương.
Trước tình hình này, UBND tỉnh yêu cầu Sở TN-MT chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan tham mưu tỉnh hướng giải quyết; UBND huyện Đông Hòa tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân chấp hành đúng quy định của Nhà nước.
Kéo điện chẻ đá cả ngày lẫn đêm
 |
| Một trường hợp vẫn lén lút khai thác đá chẻ trái phép tại khu vực chân đèo Cả - Ảnh: NGUYỄN QUANG |
Bất chấp thông báo cấm khai thác đá chẻ làm vật liệu xây dựng thông thường tại khu vực Rừng đặc dụng Đèo Cả của chính quyền địa phương, sáng 4/4, ông N. N. L ở thôn Hảo Sơn Bắc, xã Hòa Xuân Nam vẫn kéo điện ra chân núi phía sau nhà để chẻ đá.
Ông L phân trần: “Tranh thủ lúc nông nhàn, tôi chẻ vài viên đá bán có tiền trang trải các khoản chi tiêu trong gia đình, chứ giàu có gì đâu. Dù biết là vi phạm, nhưng công việc này đã gắn bó hàng chục năm nay, cũng là nguồn thu nhập chính của gia đình nên không thể bỏ được”.
Tương tự, khi phóng viên Báo Phú Yên gọi đến số máy của thợ đá tên T. M. P, thì bà N. T. T. X, vợ ông P bắt máy. Bà X cho biết, chồng bà đang chẻ đá ở khu vực bắc hầm đường bộ Đèo Cả. Khi hỏi vì sao chính quyền địa phương đã nhiều lần tuyên truyền, vận động không được khai thác đá ở khu vực đèo Cả, mà ông P vẫn làm, bà X nói: “Không chẻ đá thì làm gì ra tiền nuôi sống gia đình. Nhiều người làm được thì nhà tôi cũng làm, tại sao phải nghỉ?!”. Theo bà X, không riêng gì chồng bà, thời gian qua nhiều người vẫn tìm đến các khu vực chân đèo Cả để chẻ đá, bán cho các chủ thầu xây dựng, bất chấp lệnh cấm của chính quyền địa phương.
Ông Trần Văn Ngãi, Chủ tịch UBND xã Hòa Xuân Nam cho biết: Từ tháng 2 đến cuối tháng 3 vừa rồi, huyện và xã đã mời các thợ đá đến UBND xã để đối thoại. Tại các buổi đối thoại, huyện và xã giải thích rõ cho bà con biết là khu vực khai thác đá nằm trong phần diện tích đất rừng đặc dụng, di tích Đá Bia, không được quy hoạch mỏ đá làm vật liệu xây dựng thông thường, vì vậy nếu ai vi phạm thì sẽ xử lý nghiêm theo quy định. Thế nhưng, bà con vẫn bất chấp, tiếp tục khai thác đá.
“Họ lén lút kéo điện chẻ đá cả ngày lẫn đêm. Khi chẻ được 20-30 viên đá là chở đi nơi khác tiêu thụ, chứ không tập kết nhiều như trước kia. Khi cán bộ xã đến kiểm tra thì chỉ có vài viên đá vụn, nên không thể xử phạt được”, ông Ngãi chia sẻ.
Ép con nghỉ học
Không chỉ lén lút chẻ đá, nhiều thợ đá còn đến trụ sở UBND xã Hòa Xuân Nam và Trường tiểu học và THCS Lê Thánh Tôn gây áp lực đối với lãnh đạo địa phương và nhà trường, để cho họ tiếp tục khai thác đá. Theo báo cáo của UBND huyện Đông Hòa, có 65 thợ đá tập trung tại trụ sở UBND xã Hòa Xuân Nam và 2 điểm trường của Trường tiểu học và THCS Lê Thánh Tôn vào ngày 21 và 25/3 vừa rồi. Họ gây áp lực, yêu cầu tiếp tục cho khai thác đá, giảm học phí cho con của họ. Thậm chí có trường hợp còn đưa con mình về nhà khi buổi học đang giữa chừng.
Bà N. T. T. X có hai con đang học lớp 9 tại Trường tiểu học và THCS Lê Thánh Tôn nghỉ học, sau khi chính quyền địa phương không cho chồng bà tiếp tục khai thác đá ở khu vực đèo Cả. Bà X phân bua: “Gia cảnh khó khăn, bây giờ hai con tôi đang nợ tiền học phí nên phải cho tụi nó nghỉ”.
Bà Lê Thị Lệ, Hiệu trưởng Trường tiểu học và THCS Lê Thánh Tôn xác nhận việc các thợ đá ở khu vực đèo Cả gây áp lực đối với nhà trường, ép con nghỉ học là có thật. Cô Lệ bức xúc: “Hơn 50 lượt người tìm đến trường gây áp lực với ban giám hiệu và giáo viên, với lý do không cho họ tiếp tục khai thác đá nên không có tiền cho con ăn học. Trong các ngày 21 và 25/3, hàng chục học sinh của trường là con của các thợ đá nghỉ học. Trong đó, ngày 21 có số học sinh nghỉ nhiều nhất, với 25 em. Trước tình hình này, ban giám hiệu và giáo viên nhà trường phải tích cực vận động phụ huynh đưa con trở lại lớp. Đến ngày 28, các em đi học trở lại bình thường”.
Hỗ trợ vay vốn, chuyển đổi nghề
Tại các buổi đối thoại giữa lãnh đạo huyện Đông Hòa và xã Hòa Xuân Nam, các thợ đá đề nghị chính quyền địa phương kiến nghị cấp có thẩm quyền quy hoạch địa điểm khai thác đá chẻ, cho thành lập hợp tác xã khai thác đá để tạo việc làm, ổn định cuộc sống cho họ. Ông Trần Văn Ngãi cho biết, nếu các thợ đá có nhu cầu tham gia vào HTX Khai thác đá chẻ Hòa Xuân (hoạt động trên địa bàn xã Hòa Xuân Tây và Hòa Xuân Đông) thì UBND xã Hòa Xuân Nam sẽ tạo điều kiện để bố trí việc làm. Còn các thợ đá có nhu cầu chuyển đổi nghề thì xã sẽ tạo điều kiện vay vốn, phối hợp với các đơn vị chức năng của huyện để đào tạo nghề.
Ông Lê Tấn Thảo, Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Hòa khẳng định: Huyện tạo mọi điều kiện để những lao động khai thác đá ở xã Hòa Xuân Nam chuyển đổi nghề. Họ có nhu cầu làm công nhân tại các khu công nghiệp, huyện làm việc với Ban quản lý Khu kinh tế Phú Yên để được giải quyết. Còn nếu họ tự thành lập hợp tác xã khai thác đá chẻ thì phải theo Luật Khoáng sản và ở các vị trí được quy hoạch khai thác.
Tuy nhiên, đến nay huyện Đông Hòa và xã Hòa Xuân Nam vẫn chưa tiếp nhận đơn của thợ đá nào đăng ký đào tạo nghề, hay làm việc tại các doanh nghiệp ở khu công nghiệp.
Như Báo Phú Yên ngày 19/3 thông tin, nhiều năm nay, tại các điểm khai thác đá trái phép ở xã Hòa Xuân Nam, mỗi ngày có hàng trăm người ở nhiều địa phương khác nhau bất chấp nguy hiểm vẫn khoét núi, xẻ đá để mưu sinh. Việc khai thác đá trái phép ảnh hướng lớn đến cảnh quan và môi trường khu vực này.
NGUYỄN QUANG
