Vụ kiện tôm hùm bị trộm xảy ra từ năm 2015 ở TX Sông Cầu tưởng chừng như không có gì phức tạp, tuy nhiên giữa bị cáo và bị hại có lời khai mâu thuẫn nhau và có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm nên hội đồng xét xử (HĐXX) hết hủy án rồi trả hồ sơ…

Cùng rủ nhau trộm tôm

Theo hồ sơ vụ án, trong khoảng thời gian từ ngày 17/4/2014-21/4/2015, tại vùng biển Vũng Me (xã Xuân Phương, TX Sông Cầu), Trần Chi (SN 1999), Võ Văn Bổn (SN 1998) và Tô Văn Danh (SN 1997), cùng trú thôn Dân Phú 2, xã Xuân Phương, đã có hành vi lén lút bắt trộm tôm hùm của các ông: Trần Văn Nguyên, Đoàn Văn Quang, Lê Văn Hiếu và Võ Văn Cu rồi đem bán cho các đầu nậu, gây thiệt hại hơn 347 triệu đồng đối với các hộ nuôi. Trong đó, Bổn tham gia 4 vụ, Chi tham gia 2 vụ và Danh tham gia 1 vụ trộm.

Sau khi điều tra, tháng 5/2015, Viện KSND TX Sông Cầu đã ra cáo trạng truy tố Trần Chi và Võ Văn Bổn phạm tội trộm cắp tài sản quy định tại khoản 3, Điều 138; Tô Văn Danh phạm tội trộm cắp tài sản quy định tại khoản 1, Điều 138 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Ngày 23/6/2016, TAND TX Sông Cầu xử sơ thẩm, tuyên phạt Võ Văn Bổn 5 năm tù, Trần Chi 3 năm tù, Tô Văn Danh 6 tháng tù cho hưởng án treo cùng về tội trộm cắp tài sản. Sau khi sơ thẩm, Bổn và Chi cùng kháng cáo, cho rằng không phạm tội ở khoản 3, Điều 138, Bộ luật Hình sự năm 1999 mà phạm tội ở khoản 2, Điều 138 bộ luật này về tội trộm cắp tài sản. Đồng thời, các bị hại đề nghị khởi tố những người mua tôm mà Bổn, Chi và Danh trộm được về tội tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có.

Ngày 28/11/2016, TAND tỉnh xử phúc thẩm, hủy toàn bộ bản án sơ thẩm ngày 23/6/2016 của TAND TX Sông Cầu để điều tra lại theo thủ tục chung.

Đến ngày 22/9/2017, TAND TX Sông Cầu tiếp tục xử lại sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Võ Văn Bổn 5 năm tù, Trần Chi 3 năm tù về tội trộm cắp tài sản theo khoản 3, Điều 138, Bộ luật Hình sự năm 1999. Bị cáo Tô Văn Danh 6 tháng tù cho hưởng án treo về tội trộm cắp tài sản quy định tại khoản 1, Điều 138 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Còn nhiều mâu thuẫn; có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm

Không đồng ý với phán quyết sơ thẩm (lần 2), các bị cáo kháng cáo xin thay đổi khung hình phạt và giảm nhẹ hình phạt; bị hại kháng cáo đề nghị xem xét khởi tố tội danh của những người mua tôm trộm cắp mà có, cũng như phần trách nhiệm dân sự.

Nhận đơn kháng cáo của các bị cáo và bị hại, ngày 8/2/2018, TAND tỉnh đưa vụ án ra xử phúc thẩm (lần 2). Tại phiên xử này, TAND tỉnh lại hủy bản án sơ thẩm ngày 22/9/2017 của TAND TX Sông Cầu để điều tra lại theo thủ tục chung.

Theo HĐXX phúc thẩm, việc cấp sơ thẩm đã truy tố, xét xử các bị cáo Bổn, Chi, Danh về tội trộm cắp tài sản theo Điều 138 Bộ luật Hình sự là đúng tội danh. Tuy nhiên, trong vụ án này, cấp sơ thẩm chưa làm rõ hành vi của ông Mai Minh (trú thôn Dân Phú 2) khi mua tôm của bị cáo Chi trộm cắp mà có đem bán.

Trong khi đó, quá trình điều tra ông Minh đều khai nhận, khi mua tôm đều biết số tôm này do các bị cáo trộm cắp mà có. Nhưng mâu thuẫn về lời khai của ông Minh và các bị cáo lại không được Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an TX Sông Cầu điều tra làm rõ; cấp phúc thẩm cũng không điều tra, bổ sung được.

Bên cạnh đó, qua thẩm tra chứng cứ tài liệu do Cơ quan CSĐT Công an TX Sông Cầu thu thập có tại hồ sơ vụ án, HĐXX phúc thẩm cũng nhận thấy: Việc ông Minh mua số lượng tôm hùm có giá trị lớn với giá thấp hơn so với giá thị trường cũng đủ xác định rõ nguồn gốc tài sản tôm này không hợp pháp. Vì vậy, việc cấp sơ thẩm không điều tra làm rõ để xử lý ông Minh về hành vi tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có là có dấu hiệu bỏ lọt người có hành vi vi phạm pháp luật.

Ngoài ra, cấp sơ thẩm truy tố các bị cáo trộm cắp tôm với số lượng 606 con, bằng số lượng tôm mua vào nuôi của các bị hại là chưa có căn cứ, cần thiết phải điều tra làm rõ số lượng tôm bị hao hụt sau khi đã nuôi hơn hai tháng và xem xét theo hướng suy đoán có lợi cho các bị cáo. Đồng thời, việc cấp sơ thẩm buộc các bị hại phải nộp số tiền thu lợi bất chính từ việc mua tôm của đầu nậu để sung công quỹ Nhà nước là sai quy định pháp luật. Bởi số tiền này là giá trị tài sản của các bị hại. Từ những lý do vừa nêu, HĐXX cấp phúc thẩm hủy toàn bộ án sơ thẩm.

Ngày 22/6/2018, Viện KSND TX Sông Cầu ra tống đạt cáo trạng (lần 3) và giữ nguyên quan điểm như những lần ban hành cáo trạng trước đó. Đó là, vẫn truy tố Trần Chi, Võ Văn Bổn phạm tội trộm cắp tài sản quy định tại khoản 3; Tô Văn Danh phạm tội trộm cắp tài sản quy định tại khoản 1, Điều 138 Bộ luật Hình sự năm 1999. Đồng thời cáo trạng cũng xác định, hành vi của ông Mai Minh có dấu hiệu của tội tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có như nhận xét của cấp phúc thẩm.

Tuy nhiên, căn cứ vào các tài liệu chứng cứ có tại hồ sơ vụ án chưa có cơ sở vững chắc để xác định ý thức chủ quan của ông Minh về việc mua tôm hùm bị trộm được. Mặt khác, hiện nay ông Mai Minh đã xuất cảnh và định cư ở Philippines nên Cơ quan CSĐT Công an TX Sông Cầu không có điều kiện tiến hành các hoạt động điều tra để xử lý đối với ông Minh.

Mới đây, TAND TX Sông Cầu lại đưa vụ án ra xử sơ thẩm. Tại tòa, luật sư bào chữa cho các bị cáo đều đề nghị HĐXX giảm khung hình phạt truy tố đối với các bị cáo; đề nghị truy tố về tội tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có của các đầu nậu; các bị hại thì đề nghị tăng hình phạt cho các bị cáo.

Bào chữa miễn phí cho các bị cáo, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Phú Yên Nguyễn Hương Quê và trợ giúp viên Ngô Tấn Hải (Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước), đều cho rằng mấu chốt của vụ án này là phải xác định chính xác số lượng tôm bị mất của các bị hại và số lượng thực tế mà các bị cáo đã trộm đem bán cho các đầu nậu.

Do đó, cần làm rõ số lượng tôm bị mất trộm, nhưng điều này cả bị hại lẫn Cơ quan CSĐT đều không chứng minh được nên ảnh hưởng đến tội danh, khung hình phạt cũng như nguyên tắc suy đoán có lợi cho các bị cáo mà pháp luật quy định.

Do mâu thuẫn của các bị hại, bị cáo, người có nghĩa vụ liên quan, kết thúc phiên xử, TAND TX Sông Cầu lại trả hồ sơ cho Viện KSND TX Sông Cầu để điều tra làm rõ những mâu thuẫn trong lời khai của bị hại, bị cáo; xác định chính xác số lượng tôm của bị hại mất và bị cáo trộm được.

Đã hơn 4 năm trôi qua nhưng vụ án vẫn tiếp tục kéo dài và chưa có hồi kết. Vòng tròn tố tụng lại quay về điểm xuất phát, làm cho quyền lợi của người có quyền và nghĩa vụ liên quan, cũng như bị hại và bị cáo bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

VĂN TÀI