Ngay sau khi Nghị quyết 08-NQ/TW (năm 2002) và Nghị quyết 49-NQ/TW (năm 2005) của Bộ Chính trị đi vào cuộc sống, TAND hai cấp ở Phú Yên đã có nhiều nỗ lực triển khai thực hiện việc cải cách tư pháp (CCTP) và đạt được những kết quả đáng ghi nhận trên các mặt công tác. Điều này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng giải quyết án, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho mọi tổ chức, cá nhân khi đến liên hệ công việc với tòa.

Xây dựng tòa án kỷ cương, trách nhiệm

Là bị cáo tại ngoại trong vụ án hủy hoại rừng, ngày 30/3 vừa qua, K’Pá Y Phương (trú xã Ea Chà Rang, huyện Sơn Hòa) phải đến TAND tỉnh để xử phúc thẩm theo kháng nghị của Viện KSND tỉnh. Có mặt tại tòa lúc 7 giờ 30 để chờ tới phiên xử của mình, Y Phương không biết chính xác vụ án được đưa ra xét xử vào lúc nào. Sau đó, nhờ bảng điện tử ở tiền sảnh thông báo lịch xét xử, thời gian, nơi xử, thẩm phán xét xử, Y Phương mới biết chính xác vụ án của mình sẽ diễn ra vào lúc 9 giờ ở hội trường A (tầng 2, TAND tỉnh). Y Phương cho biết: “Khi đến tòa được thư ký TAND tỉnh hướng dẫn đến xem bảng điện tử nên tôi nắm rõ vụ việc của mình được giải quyết vào lúc nào, không phải đi loanh quanh tìm kiếm nơi xử án. Tôi cho rằng cái bảng điện tử này cũng nên áp dụng ở các TAND huyện để giúp mọi người biết thông tin cụ thể mỗi khi đến tòa liên hệ công việc”.

Theo Chánh Văn phòng TAND tỉnh Nguyễn Văn Thanh, hàng ngày, các tòa chuyên trách ở TAND tỉnh phải thụ lý, giải quyết và xét xử hàng chục vụ nên việc hướng dẫn cụ thể cho từng tổ chức, cá nhân đến liên hệ công tác mất rất nhiều thời gian. Trước thực tế này, tháng 7/2016, TAND tỉnh đã đưa vào hoạt động hệ thống thông báo lịch xét xử, thời gian, địa điểm, thẩm phán thụ lý vụ án… bằng bảng điện tử ở tiền sảnh. Nhờ vậy mà tất cả bị cáo, bị hại, đương sự và những người liên quan đến công tác xét xử đều rất thuận lợi khi đến đây làm việc. Cũng theo ông Thanh, trước đây, khâu tiếp dân và tiếp nhận đơn khởi kiện giao cho từng tòa chuyên trách, người dân đến nộp đơn khởi kiện loại vụ án nào thì đến liên hệ với tòa chuyên trách đó. Điều này dễ gây khó khăn, phiền hà cho người dân trong trường hợp đến liên hệ nộp đơn mà không có cán bộ của tòa này trực tiếp dân do phải đi đo đạc, định giá, tống đạt văn bản tố tụng. Bên cạnh đó, việc giao cho tòa chuyên trách tiếp dân, nhận và thụ lý đơn dễ xảy ra tình trạng không được khách quan trong hoạt động thụ lý vụ án. Nhiều trường hợp tòa chuyên trách thụ lý khi chưa đủ điều kiện khởi kiện, thụ lý sai, thụ lý tràn lan các vụ án, từ đó dẫn đến tình trạng án tồn đọng quá hạn do đương sự chưa thu thập đầy đủ chứng cứ mà vẫn thụ lý. Vì thế, Ban Cán sự Đảng TAND tỉnh đã thành lập Tổ Hành chính tư pháp là bộ phận trực thuộc Văn phòng, hoạt động giúp việc cho chánh án trong tiếp dân, tiếp nhận và xử lý đơn.

Chánh án TAND tỉnh Lê Văn Phước cho rằng, từ khi thành lập đến nay, Tổ Hành chính tư pháp luôn có cán bộ trực tiếp dân, tiếp nhận đơn, giải quyết hoặc hướng dẫn ngay các yêu cầu nên người dân không phải tốn thời gian, công sức đi lại và khắc phục được những hạn chế khi giao cho tòa chuyên trách tiếp dân. Bên cạnh đó, việc giao cho Tổ Hành chính tư pháp xử lý đơn tham mưu cho chánh án cũng khắc phục được tình trạng thụ lý sai, thụ lý khi chưa đủ điều kiện, hạn chế được lượng án tồn đọng. Qua đó không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho đương sự, người dân mà còn xây dựng hình ảnh tòa án “kỷ cương, trách nhiệm, chất lượng, vì công lý”…

Góp phần nâng cao chất lượng xét xử

Theo ông Lê Văn Phước, để đạt được những kết quả trên thì ngay sau khi Nghị quyết 49 được quán triệt, ngành Tòa án đã xác định CCTP nói chung và CCTP ở TAND hai cấp nói riêng trên địa bàn tỉnh là một yêu cầu cấp thiết và cần được triển khai hiệu quả. Vì vậy, hoạt động của ngành đã có nhiều đổi mới, tiến bộ, chất lượng hoạt động nhiều mặt được nâng lên, số vụ án bị sửa, hủy hoặc sai sót trong xét xử giảm nhiều. Tình trạng đơn thư khiếu kiện kéo dài đã được quan tâm giải quyết dứt điểm, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích của công dân được bảo đảm.

Để đội ngũ thẩm phán và cán bộ công chức có bản lĩnh chính trị, chuyên môn vững vàng và phẩm chất đạo đức tốt, TAND tỉnh và TAND các huyện, thị, thành phố đã chú trọng làm tốt công tác cán bộ, động viên, khuyến khích và tạo điều kiện cho thẩm phán, cán bộ công chức trong ngành được bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức pháp luật. TAND tỉnh cũng đã xây dựng kế hoạch và thực hiện điều động, bổ sung cán bộ cho cấp huyện, các đơn vị có án tăng nhiều để giải quyết kịp thời các loại án trên địa bàn; thực hiện tốt công tác quy hoạch, quan tâm đào tạo kế cận, tuyển chọn thẩm phán, bố trí sử dụng đúng cán bộ của các tòa án. Do vậy, hiện nay tình trạng thiếu thẩm phán cơ bản đã được khắc phục, hầu hết thẩm phán và thư ký tòa của TAND các huyện, thị xã, thành phố và TAND tỉnh đều có trình độ chuyên môn đại học và trên đại học, có nghiệp vụ vững vàng, có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Cũng theo ông Phước, một điểm khác trong CCTP cũng được ngành Tòa án tỉnh thực hiện đạt hiệu quả là tăng cường kiểm tra, phát hiện sai sót của các bản án đã có hiệu lực pháp luật, chỉ đạo công tác xét xử và thi hành án hình sự đối với tòa án các huyện, thị xã, thành phố kịp thời, đúng quy định của pháp luật. TAND hai cấp cũng đã quan tâm đổi mới lề lối làm việc của các tòa, phòng chức năng, bảo đảm cho việc thụ lý, giải quyết vụ án và thực hiện thủ tục hành chính tư pháp nhanh chóng, thuận lợi, đưa ra xét xử kịp thời, đúng quy định pháp luật.

Việc tổ chức các phiên tòa hình sự đều được TAND tỉnh và TAND huyện, thị xã, thành phố thực hiện theo tinh thần đẩy mạnh CCTP, chú trọng chỉ đạo thực hiện các nội dung cần cải cách theo bước đi, lộ trình thích hợp, trên cơ sở các quan điểm chỉ đạo, định hướng của Nghị quyết 49, quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. “Đặc biệt thời gian gần đây, TAND các cấp đã thực hiện hiệu quả việc đưa một số vụ án trọng điểm, quan trọng ra xét xử lưu động tại nơi bị cáo gây án nhằm nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật cho nhân dân. Các phiên tòa đã thu hút sự quan tâm theo dõi của đông đảo mọi người, góp phần đấu tranh phòng, chống tội phạm, giữ vững an ninh, trật tự, thúc đẩy kinh tế, xã hội của tỉnh phát triển. Từ đó củng cố niềm tin của người dân vào pháp luật và công lý”, ông Phước nhấn mạnh.

VĂN TÀI