Những năm qua, Đồn biên phòng 344 và bà con ở 4 xã phía bắc huyện Sông Cầu đã nỗ lực cộng đồng để chống lại tình trạng dùng thuốc nổ để đánh bắt hải sản. Đến nay, địa bàn này không còn đối tượng nào xâm hại nghiêm trọng đến môi trường biển bằng thuốc nổ.
KHÔNG CHỈ GÂY HẠI CHO BIỂN
Vùng biển phía Bắc huyện Sông Cầu do Đồn Biên phòng 344 phụ trách có 4 xã với chiều dài 57km ven theo mép nước. Biển vùng này có nhiều san hô, bãi rạn nên các loài thuỷ sản thường tập trung về trú ngụ, sinh sản. Tuy nhiên, nhiều năm trước, do những nguồn thu nhập cao từ lối khai thác thuỷ sản bằng chất nổ đã khiến môi trường vùng biển này bị xâm hại đến mức báo động cao. Ông Nguyễn Văn Đức, một chủ nuôi tôm hùm trong vùng xót xa: “Hồi ấy, có ngày trên chục lần, cứ ở trong bờ nghe ngoài đầm “đùng…đoàng” mà xót ruột! Khi thì phát ra từ Bãi Bàng, Bãi Rạng, lúc ở Hòn Khô, Từ Nham hay Hoà Lợi. Ra tận nơi thấy cá chết, nổi dày đặc. Phần mà họ vớt lên để đem đi bán thì đã đành, phần còn lại là trứng cá, tôm với hằng hà sinh vật li ti khác, chết sạch. Có những loại hải sản quý hiếm bị huỷ diệt, đến hàng chục năm nay vẫn không thể tìm thấy lại nữa… Đời mình phá hết rồi, đời con còn có cái gì mà ăn!”.
Ba cha con ông Lê Văn Tiện bị bắt quả tang dùng thuốc nổ đánh bắt cá trên biển Sông Cầu - Ảnh: XUÂN QUYẾT
Đó là chưa nói về hàng loạt những tai nạn, chết chóc, mất mát thương tâm khác. Ông Đức kể: “Gần mười năm trước, trong làng có một người lặn giỏi không ai qua, còn đánh cá bằng thuốc nổ thì thuộc hạng “cao thủ” nhất. Vậy mà lần cuối cùng, ông ấy thả quả thuốc nổ rồi lặn xuống vớt cá. Người ngồi trên xuồng chờ hoài, không thấy ông lên. Họ nhảy xuống, lặn tìm, thấy ông nằm úp mặt dưới nước. Đưa ông lên, người ta thấy từ miệng, mũi và tai của ông ộc máu ra. Ông đã tắt thở, mặt mũi một bên xám đen”… Ngoài chuyện chết người, cũng còn không ít tai nạn, gây ra nhiều thương tật khủng khiếp. Ông Đức nói tiếp: “Năm ngoái, ở xã Xuân Thọ 1 có anh Trần Đậm, mới 30 tuổi, cũng vì đánh cá thuốc nổ mà bị hỏng hai mắt, tay chân đầy thương tích, giờ đã thành người tàn phế”.
CƯƠNG QUYẾT CHỐNG LẠI HÀNH VI HỦY DIỆT BIỂN
Nguy cơ nguồn lợi thủy sản trong đầm Cù Mông bị hủy diệt và những vụ tai nạn đau lòng do đánh cá bằng thuốc nổ là nỗi trăn trở của cán bộ chiến sĩ Đồn biên phòng 344. Đại uý Nguyễn Hữu Đạt, Đội trưởng Đội Vận động quần chúng tâm sự: “Tuyên truyền vận động bà con, rồi tuần tra, kiểm soát, đấu tranh là những giải pháp mà nhiều năm nay anh em đơn vị đã làm. Nhưng đến khi quanh đầm Cù Mông này phát triển nghề nuôi tôm hùm thì việc hạn chế tình trạng đánh bắt hải sản bằng thuốc nổ tiến triển hiệu quả hơn”.
Năm 1998, khi nghe tin ở Cam Ranh có nghề nuôi tôm thành công, một số người trong làng đã đi “tầm sư học nghề”. Họ trở về, trong làng đã bắt đầu khởi phát nghề nuôi tôm hùm. Từ đây, cùng với cán bộ địa phương, Đồn biên phòng 344 thực hiện cuộc vận động, khuyến khích bà con vay vốn nhà nước, đầu tư lồng trại để nuôi tôm hùm. Cuối năm 1998, trên khắp bốn xã trong địa bàn đã bắt đầu khởi động nghề. Đến hôm nay, nghề nuôi tôm hùm đã phủ kín trên địa bàn. Mục tiêu bảo vệ môi trường biển quanh đầm Cù Mông bây giờ đã trở thành yêu cầu bức thiết: Muốn tôm hùm phát triển ổn định thì phải kiên quyết chống lại việc đánh bắt hải sản bằng thuốc nổ.
Bằng mô hình tổ “Tàu thuyền an toàn” (TTAT) và “Dòng họ gia đình”, Đồn 344 đã xây dựng được phong trào quần chúng tham gia bảo vệ an ninh thôn, xóm khu vực biển. Đến nay, đã có 20 tổ TTAT với 255 phương tiện và 1.201 gia đình trong 184 dòng họ đăng ký tham gia bảo vệ vùng biển. Đây không chỉ là “tai mắt” cho đồn trong việc bảo vệ địa bàn mà: “Bà con còn tích cực phối hợp và sẵn sàng hỗ trợ về con người, phương tiện, nhiên liệu cho đồn khi tuần tra, truy quét các đối tượng sử dụng thuốc nổ đánh bắt trên biển”- Trung tá đồn trưởng Lê Quang Trưởng cho biết. Mấy năm qua, tình hình đánh thuốc nổ ở vùng biển này đã giảm rất nhiều, riêng năm 2006 chỉ có ba vụ. Đáng mừng là khi phát hiện những xuồng đánh thuốc nổ từ vùng giáp ranh đến địa bàn, bà con đã báo ngay cho lực lượng đồn truy đuổi.
Cuối năm 2006, khảo sát tình hình, đơn vị nhận định: Đối tượng duy nhất trong địa bàn còn dùng thuốc nổ đánh cá là ông Lê Văn Tiện. Nhiều lần, địa phương, bà con trong vùng và chiến sĩ Đồn 344 đã động viên, tạo điều kiện giúp đỡ về vốn để làm ăn, nhưng ông Tiện vẫn bất chấp. Cho đến đầu tháng 7/2007, ông Lê Văn Tiện cùng hai con trai bị bắt quả tang đang sử dụng thuốc nổ để đánh cá. Cùng với tang vật 28 kg cá, ba quả thuốc nổ tự tạo và một số vật dụng thu được tại hiện trường, lực lượng chức năng còn khám xét nhà đối tượng, thu một lượng thuốc nổ khác và một gói bột là nguyên liệu để chuẩn bị làm thuốc nổ.
“Xong vụ việc này, đồn vẫn phải tăng cường đấu tranh với hoạt động xâm hại biển từ các phương tiện bên ngoài vào địa bàn. Chúng tôi quyết tâm bảo vệ vùng biển này thật bình yên. Đây cũng là nguyện vọng của bà con quanh đầm Cù Mông này để có những vụ tôm hùm thắng lợi” - trung tá Lê Quang Trưởng, Đồn trưởng Đồn biên phòng 344 phấn khởi thổ lộ.
BÙI PHƯƠNG
