Những ngày đầu thu, các y, bác sĩ trẻ đang công tác ở huyện Sơn Hòa đã có chuyến hành quân về thăm di tích trạm xá Y 14 trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ ở xã Sơn Xuân (huyện Sơn Hòa). Chuyến hành quân về nguồn này như một sự tri ân đối với thế hệ đi trước, tiếp thêm “lửa” đối với những người thầy thuốc trẻ hôm nay.
Các y, bác sĩ trẻ thắp hương tưởng niệm tại di tích Trạm xá Y 14. - Ảnh: V.TÀI
TRẠM XÁ Ở VÙNG CĂN CỨ
Nằm dưới dãy núi Giồng Lộn- Giồng Bùi thuộc xã Sơn Xuân, Trạm xá Y 14 hoạt động trong những năm 1965-1975 của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Trạm xá đã thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, khám chữa bệnh cho đồng bào, cán bộ chiến sĩ các xã Sơn Long, Sơn Định, Sơn Xuân; đồng thời chuẩn bị nhân lực, vật lực, thiết bị y tế, thuốc men, phục vụ các trận đánh lớn của lực lượng cách mạng.
Bác sĩ Nguyễn Văn Tòng, Trưởng phòng Y tế huyện Sơn Hòa, nguyên nhân viên Trạm xá Y 14 kể lại: Tháng 1/1965, Trạm xá Y 14 xây dựng trong điều kiện chiến tranh nên cơ sở vật chất, chất liệu lập lán trại rất tạm bợ, vật liệu làm trạm từ cây rừng để phục vụ kịp thời yêu cầu của chiến trường, thuận lợi cho việc di chuyển trong tình huống khẩn cấp. Trong điều kiện khó khăn ấy, Trạm xá Y 14 đã tham gia khám chữa bệnh, điều trị cho hàng ngàn lượt cán bộ chiến sĩ, nhân dân khu vực. Ngoài ra, các y bác sĩ của trạm xá tham gia phòng chống, hướng dẫn cán bộ, chiến sĩ, nhân dân cách phòng chống chất độc hóa học do kẻ thù gây ra; vận động đồng bào dân tộc thiểu số thực hiện ăn chín, uống sôi, bài trừ mê tín, đau ốm phải đến trạm xá điều trị… Trong điều kiện chiến tranh, cán bộ, chiến sĩ y tế Trạm xá Y 14 phải tự túc lương thực, thực phẩm. Các anh chị em nhân viên của trạm tự tăng gia sản xuất trồng cây lương thực, thực hiện nhường cơm sẻ áo, bồi dưỡng chăm sóc cán bộ, chiến sĩ thương binh đang điều trị tại trạm.
Trạm xá Y 14 còn là chiếc cầu nối quan trọng, góp phần xây dựng mối quan hệ giữa lực lượng vũ trang cách mạng và nhân dân. Trạm xá luôn được nhân dân tin yêu, che chở đùm bọc nên dù kẻ thù đã dùng nhiều thủ đoạn khai thác thông tin về Trạm xá Y 14 nhưng không thể nào phát hiện được sự tồn tại của đơn vị này tại khu vực núi Giồng Lộn.
Theo bác sĩ Nguyễn Văn Tòng, trong những năm tháng ấy, 20 quân, dân y công tác tại Trạm xá Y 14 đã hy sinh. Đây là tổn thất to lớn của ngành Y tế huyện Sơn Hòa trong thời gian này. Do vậy, di tích Trạm xá Y 14 là chứng tích ghi nhận sự hy sinh của những người chiến sĩ áo trắng ngành Y tế huyện Sơn Hòa trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bác sĩ Tòng hồi tưởng: “Tôi làm sao quên được hình ảnh nữ y tá trẻ Dương Thị Nhân cùng chồng là anh Đinh Văn Thọ, một đồng đội của tôi. Trong một trận càn, địch lần theo vết máu bắn chết hai anh chị và cả đứa con chị Nhân đang mang trong bụng”.
TIẾP “LỬA” CHO NHỮNG THẦY THUỐC TRẺ
Đối với những người trẻ tuổi như chị Nguyễn Thị Khánh, công tác tại Bệnh viên Đa Khoa huyện Sơn Hòa, chuyến hành quân về di tích Trạm xá Y 14 có nhiều ý nghĩa đặc biệt và vô cùng thiêng liêng. Chị Khánh tâm sự: “Lâu nay, tôi chỉ hiểu chiến tranh qua lời kể của ông bà. Khi đặt chân đến đây, được tham qua các di tích như hầm chăm sóc thương binh, nơi sản xuất, nơi sinh hoạt của đơn vị Y 14, tôi mới hiểu hơn sự gian khổ của cuộc chiến, sự hy sinh anh dũng của những người chiến sĩ áo trắng. Qua chuyến đi này, tôi nguyện sẽ học tập các anh, các chị, hết lòng phục vụ, chăm sóc sức khỏe nhân dân”. Y sĩ Ngô Thị Mười, công tác ở Trung tâm Y tế dự phòng huyện Sơn Hòa, thổ lộ: “Chuyến hành quân về Y 14 lần này tiếp thêm “lửa” cho chúng tôi trong công việc hàng ngày, chúng tôi càng phải phấn đấu hơn trong cuộc sống”. Còn anh Lê Vĩnh Lộc ở Trung tâm Y tế dự phòng huyện Sơn Hòa không giấu sự xúc động khi đứng trước di tích Y 14. Anh Lộc chia sẻ: “Hôm nay, được về thăm lại di tích này, chúng tôi vừa bày tỏ lòng biết ơn đối với các thế hệ đi trước, vừa nỗ lực đem sức lực để giúp dân, giúp đời. Tôi hy vọng, trong thời gian đến sẽ có thêm nhiều chuyến đi như thế này, để mọi người được cùng tham gia và tiếp thêm lòng yêu nghề nghiệp cho mỗi người. Tôi nghĩ, những chuyến đi về nguồn như thế này có ý nghĩa rất lớn trong giáo dục truyền thống, giáo dục y đức cho các y bác sĩ trẻ”.
Bác sĩ Đào Phi Long, Phó giám đốc Bệnh viện Đa Khoa Sơn Hòa, nói: “Ngành Y tế huyện Sơn Hòa rất mong sự quan tâm, hỗ trợ của các cơ quan chức năng để tôn tạo di tích Trạm xá Y 14 vì đây là một di tích có ý nghĩa rất lớn về giáo dục truyền thống. Trước mắt, ngành Y tế huyện Sơn Hòa sẽ tiếp tục khảo sát nơi ở của thương binh, nơi hậu cần, cấp dưỡng, hầm trú ẩn, nơi sinh hoạt của cán bộ Y 14 trong chiến tranh để có kế hoạch trùng tu; đồng thời vận động cán bộ, công nhân viên ngành Y tế huyện đóng góp kinh phí trùng tu, tôn tạo di tích Trạm xá Y 14 để ghi nhớ công ơn các thế hệ đi trước, làm nơi giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ”.
VĂN TÀI
