Theo tài liệu của Vụ Đổi mới doanh nghiệp (Văn phòng Chính phủ), nước ta hiện có khoảng 1.600 doanh nghiệp nhà nước (DNNN) nắm giữ 100% vốn điều lệ và 650 DNNN có cổ phần, vốn góp chi phối. Ngoài ra, còn có trên 1.000 DNNN tham gia góp vốn không chi phối.
Theo quy định hiện hành, ở đâu có vốn nhà nước thì ở đó có người đại diện của Nhà nước thực hiện chức năng chủ sở hữu đối với vốn đó. Việc quản lý, sử dụng, phát triển có hiệu quả các nguồn lực nhà nước tại các DN này có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Để làm được điều này, việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong DNNN có vai trò không nhỏ.
Trong doanh nghiệp nhà nước, những lĩnh vực xảy ra lãng phí trước hết là lãng phí sử dụng nguồn nhân lực. Tình trạng dư thừa lao động (LĐ) so với yêu cầu hoạt động sản xuất kinh doanh xảy ra khá phổ biến ở khá nhiều DN. Ví dụ, trong quá trình sắp xếp lại, cổ phần hoá 3.221 DNNN đã có 179.955 LĐ dôi dư (bình quân 1 DN dôi dư 56 LĐ), Nhà nước đã bỏ ra hơn 6.000 tỉ đồng để giải quyết chính sách. LĐ dư thừa đã làm tăng chi phí sản xuất, từ đó làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh và khả năng cạnh tranh của DN. Việc tuyển dụng LĐ chưa gắn chặt với hoạch định chiến lược, kế hoạch kinh doanh của DN, tuyển dụng người thân - quen thiếu nguyên tắc và tâm lý muốn làm việc trong cơ quan, DNNN… là lý do dẫn tới hậu quả này. Mặt khác, còn khá nhiều LĐ có chuyên môn không phù hợp với yêu cầu hoạt động sản xuất kinh doanh của DN, kể cả cán bộ quản lý. Tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ” không phải là cá biệt. Việc lãng phí trong sử dụng LĐ rất ảnh hưởng tới hiệu quaâsanr xuất kinh doanh và khả năng cạnh tranh của DN, vì con người luôn là yếu tố quyết định.
Để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong DNNN về nguồn nhân lực, cần thúc đẩy nhanh việc hình thành thị trường LĐ, đổi mới công tác tuyển dụng, bố trí, đề bạt cán bộ quản lý, CNVC – LĐ. Việc tuyển dụng LĐ, mức lương, điều động, đề bạt, khen thưởng nên để DN tự quyết định trên cơ sở đảm bảo hiệu quả phát triển vốn nhà nước tại DN và áp dụng rộng rãi chế độ thi tuyển để lựa chọn LĐ. Công tác đào tạo nghề, đào tạo cán bộ quản lý DNNN phải gắn với nhu cầu của DN, của thị trường, đặc biệt đào tạo đội ngũ công nhân lành nghề trong các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ mới…
HÀ THẢO
