Hỏi: Tại sao gió mùa đông bắc cũng sinh ra gió mạnh cấp 7, nhưng ít nguy hiểm hơn gió trong áp thấp nhiệt đới?
Trả lời: Nói đến bão, áp thấp nhiệt đới ai cũng nghĩ đến những trận gió mạnh, nhưng không phải bất cứ trận gió mạnh nào cũng là bão. Mùa đông những khi có không khí lạnh ở phương bắc tràn xuống thì gió mùa nổi lên. Khi đó cũng có những cơn gió mạnh kèm theo ít nhiều mưa, có thể gây tai hại cho thuyền bè và mùa màng. Đó là những trận gió mà các nhà khí tượng gọi là cuồng phong. Trong các trận cuồng phong, gió tuy mạnh 50-60km/h, lại chỉ thổi một chiều gần như không thay đổi cho nên ít nguy hiểm hơn bão, áp thấp nhiệt đới nhiều. Trong các cơn bão, áp thấp nhiệt đới, không những gió mạnh mà lại đổi chiều nên mức độ nguy hiểm gia tăng lên rất nhiều. Nhưng không phải cơn gió đổi chiều nào cũng là áp thấp nhiệt đới, bão. Trong các cơn gió lốc, cơn dông cũng có thể có gió đổi chiều rất đột ngột, có thể đánh gãy cột cờ, đắm thuyền, tốc mái nhà. Những cơn gió đó khá nguy hiểm vì khó báo trước, nhưng chúng truyền đi không xa, chỉ có tác dụng trong một phạm vi tương đối nhỏ hẹp, khác với bão, áp thấp nhiệt đới là một vùng gió xoáy khổng lồ có đường kính hàng trăm cây số có thể quét cùng một lúc một vùng rộng lớn, lại truyền đi rất xa.
Hỏi: Một trong những nguy hiểm do bão, áp thấp nhiệt đới gây ra là hiện tượng nước dâng trong bão. Vậy hiện tượng đó như thế nào, mức độ nguy hiểm của nó ra sao ?
Trả lời: Gió thổi mạnh trong một thời gian khá lâu trên mặt biển thì lôi cuốn nước đi thành những luồng nước cùng chiều. Những luồng nước này vào gần bờ thì dồn nước lên làm cho mặt nước biển cao hơn ngày thường. Gặp lúc thủy triều lên thì cộng hưởng sinh ra một “con nước lớn”. Ở các nơi mà các luồng nước bị chặn lại như ở các cửa biển hẹp thì nước lại lên cao hơn nữa. Hiện tượng này gọi là hiện tượng nước dâng do bão.
Như vậy, nước dâng do bão là lượng nước bị đẩy vào bờ do hoàn lưu gió mạnh của bão. Ở nước ta, nước dâng do bão thường xảy ra ở ven biển phía bắc của cơn bão. Lượng nước này kết hợp với thủy triều tạo nên triều do bão, và có thể nâng mực nước lên đến hơn 5 mét. Thêm vào đó, sóng biển do gió mạnh gây nên cũng làm tăng thêm độ cao của mực nước. Nước dâng do bão có sức tàn phá hết sức nguy hiểm, đặc biệt là khi kết hợp với triều cường khi bão đổ bộ.
Nói chung, bão càng mạnh thì nước dâng càng cao. Khu vực dân cư càng ở gần cung phần tư phía trước và bên phải (so với hướng di chuyển của bão), thì vùng cần sơ tán dân càng phải lớn. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn là không thể dự báo chắc chắn cường độ của bão khi đổ bộ và thời điểm đổ bộ có trùng với thời gian xảy ra đỉnh triều trong ngày hay không. Do đó, biện pháp phòng chống khẩn cấp thường được áp dụng là chuẩn bị phương án phòng tránh cho bão mạnh hơn cường độ bão được dự báo một cấp. Biện pháp này là cần thiết để giảm thiểu mất mát về người và tài sản.
Dòng chảy gây ra bởi nước dâng do bão kết hợp với tác động của sóng có thể phá vỡ đê biển, làm sụt lở bờ biển và các đường giao thông ven biển. Ở các khu vực bị nước dâng tràn vào, sự xâm nhập của nước mặn gây nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng, phá hoại môi trường và đất canh tác.
Theo Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc Gia
