Theo Quyết định số 1315, ngày 21/8/2009 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt thực hiện Kế hoạch thực hiện Công ước khung về kiểm soát thuốc lá), từ 1/1/2010, việc hút thuốc lá bị nghiêm cấm tại lớp học, nhà trẻ, các cơ sở y tế, thư viện, rạp chiếu phim, nhà hát, nhà văn hóa, các khu vực sản xuất, nơi làm việc trong nhà, nơi có nguy cơ cháy nổ cao và trên các phương tiện giao thông công cộng...
Tuy nhiên, đến nay, quy định này vẫn chưa được thực hiện phổ biến trên thực tế. Trong khi đó, người dân thì vẫn vô tư hút thuốc lá nơi công cộng, ảnh hưởng đến sức khỏe của nhiều người xung quanh...
Theo điểm a, khoản 1, Điều 16 Nghị định số 45/2005/NĐ-CP (ngày 6/4/2005 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế), các hành vi hút thuốc lá, thuốc lào ở nơi công cộng như: rạp chiếu phim, phòng họp, phòng làm việc, bệnh viện, thư viện, phòng đợi của nhà ga, bến xe, sân bay, bến cảng, trên các phương tiện giao thông công cộng hoặc ở những nơi công cộng khác có quy định cấm thì bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 50.000 đồng đến 100.000 đồng. Mặc dù quy định này đã có từ hơn 6 năm trước, nhưng đến nay việc xử phạt hành vi hút thuốc lá ở nơi công cộng vẫn gặp không ít khó khăn, thậm chí là không xử phạt được. Theo Luật Thanh tra và Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính, người có thẩm quyền xử phạt hành vi hút thuốc lá nơi công cộng là lực lượng thanh tra chuyên ngành y tế và Chủ tịch UBND các cấp (chủ yếu là cấp xã, phường, thị trấn, thị xã). Với quy định này, phải thừa nhận là lực lượng xử phạt quá mỏng, trong khi lực lượng thanh tra chuyên ngành y tế còn phải kiêm nhiệm rất nhiều việc phải làm, nhất là vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm, kiểm tra dược phẩm, thực phẩm chức năng... Mặt khác, những người dân xung quanh người có hành vi hút thuốc lá dù không thích người hút thuốc lá nhưng cũng chẳng ai nhắc nhở, vì ngại phiền phức, gây xích mích với người khác...
Vấn đề không phải là mức phạt bao nhiêu mà là những người vi phạm có bị xử phạt triệt để không. Thiết nghĩ, để lực lượng xử phạt được rộng hơn, cơ quan chức năng chịu trách nhiệm cấp biên lai xử phạt thống nhất trên cả nước và chủ thể nơi công cộng cũng có quyền phạt và cấp biên lai phạt cho người vi phạm. Người vi phạm không thực hiện sẽ bị mời ra khỏi nơi công cộng hoặc cần thiết sẽ có sự tham gia của cơ quan công an gần nhất với mức phạt tăng lên nhiều lần. Thậm chí, thủ trưởng cơ quan cũng có thể xử phạt nhân viên của mình... Có như vậy mới khắc phục được tình trạng lực lượng mỏng và tạo hiệu quả trong việc thực hiện Quyết định 1315 của Thủ tướng Chính phủ. Bên cạnh đó, khi nhiều lực lượng cùng tham gia xử phạt cũng có tác dụng giáo dục, tuyên truyền rộng khắp việc không hút thuốc lá nơi công cộng. Ngoài ra, việc tuyên truyền, giáo dục là cần thiết, nhưng cũng cần mạnh tay “gõ” vào túi tiền người vi phạm, để họ nhớ như đã làm với chuyện đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy...
BÙI ANH ĐỨC
