Trước đây, các ngân hàng thương mại (NHTM) thường áp dụng hình thức lãi suất cố định, mức ghi trong hợp đồng giữa ngân hàng với khách hàng được giữ nguyên trong thời gian vay vốn. Việc làm này cơ bản không gây tốn kém thời gian cho cả người đi vay và tổ chức tín dụng.
Từ khi lãi suất tăng, các NHTM lâm vào tình thế khó xử. Lúc cho vay, do cân đối được đầu vào, đầu ra với chênh lệch lãi suất hợp lý nên ngân hàng đảm bảo kinh doanh có lãi. Về sau, do phải huy động vốn với lãi suất cao, trong khi đó, dư nợ đã cho vay lại theo lãi suất thấp. Để giảm bớt lỗ, một số NHTM phải thương lượng khách hàng điều chỉnh tăng lãi suất tiền vay. Trong tình thế như vậy, một số ít khách hàng, mặc dù không mặn mà, nhưng vì mối quan hệ với ngân hàng nên họ đành chấp nhận.
Hiện nay, các NHTM đều áp dụng hình thức cho vay theo lãi suất thả nổi. Trong hợp đồng vay vốn quy định: Mức lãi suất vay vốn được điều chỉnh theo lãi suất cho vay của ngân hàng công bố từng thời kỳ, nhưng không thấp hơn lãi suất cho vay đang áp dụng của kỳ liền kề và không vượt quá 150% lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố. Như vậy, khi lãi suất cơ bản NHNN công bố 14%/năm, các NHTM được phép cho vay không quá 21%/năm (1,75%/tháng). Mặc dù NHNN chưa hạ lãi suất cơ bản, chỉ mới nới lỏng thắt chặt tiền tệ, nhưng một số NHTM đã điều chỉnh giảm lãi suất tiền vay cho những hợp đồng vay mới (các hợp đồng cũ chưa điều chỉnh). Cũng trong thời gian này, một số NHTM do huy động được nguồn vốn giá thấp, nên đã hạ lãi suất tiền vay xuống mức 19,8%/năm (1,65%/tháng).
Mức lãi suất cơ bản theo quy định mới nhất của NHNN vào ngày 5/11 này chỉ còn 12%/năm, các NHTM được cho vay mức 18%/năm. Để đáp lại thiện chí của khách hàng trong thời gian ngân hàng khó khăn về lãi suất, một số NHTM đã hạ lãi suất thấp hơn mức quy định của NHNN, chỉ cho vay với mức 18,6%/năm (1,55%/tháng); thậm chí có NHTM còn cho vay với mức ưu đãi thấp hơn. Việc hạ lãi suất tiền vay của NHTM đã giúp cho các thành phần kinh tế tiếp cận được nhiều vốn hơn. Tuy nhiên, mức giảm như thế chưa tương xứng so với tỉ lệ mà khách hàng đã chia sẻ khi ngân hàng gặp khó khăn trong huy động vốn. Do đó, các NHTM cũng nên cân đối điều chỉnh hạ thêm lãi suất cho vay đối với khách hàng.
KHẮC BIẾT
