Văn minh đô thị bắt đầu từ việc đặt tên các đường phố. Tên những con đường, khu phố biểu hiện sự phát triển của nhận thức con người trong công tác quản lý đô thị phục vụ cho các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội, đồng thời góp phần giáo dục truyền thống lịch sử – văn hóa, tình yêu quê hương đất nước và lòng tự hào dân tộc trong nhân dân, nhất là thế hệ trẻ.
Tên đường phố trong khoa học gọi là phố danh, một bộ phận thuộc địa danh học trong ngôn ngữ học. Tên mỗi con đường là một đài kỷ niệm, một tấm bia bằng ngôn ngữ khắc ghi những sự kiện lịch sử, văn hóa, danh nhân, địa danh nổi tiếng gắn liền với lịch sử vùng đất ấy.
Sự phát triển của thành phố trẻ Tuy Hòa cũng như các thị trấn, thị tứ ở tỉnh Phú Yên hiện nay đang đặt ra vấn đề quy hoạch tên các đường phố theo một tiêu chí nhất định, để thuận lợi cho công tác quản lý đô thị. Một thực trạng hiện nay cho thấy, chúng ta thiếu hẳn một sự quy hoạch cho việc đặt tên đường, đáp ứng sự phát triển, mở rộng của các đô thị ở Phú Yên. Theo thống kê của Sở Xây dựng Phú Yên, trên địa bàn TP Tuy Hòa hiện có 149 đường, trong đó có 97 đường đã đặt tên, 52 đường chưa đặt tên. Vì vậy cần thiết phải có một ngân hàng tên đường để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đặt tên các đường phố trong hiện tại cũng như trong tương lai, khi mà tốc độ đô thị hóa ngày càng diễn ra nhanh chóng ở Phú Yên.
Một số tiêu chí cho việc đặt tên đường phố ở Phú Yên
Việc đặt tên đường không chỉ phục vụ cho công tác quản lý đô thị trong hiện tại mà còn mang tầm chiến lược cho cả thời gian dài của sự phát triển của một thành phố, thị trấn, thị tứ. Tên đường phố ở Phú Yên phải phản ánh về đất nước và con người Phú Yên trong quá trình tạo lập và phát triển gần 400 năm. Có như vậy, tính giáo dục về lòng tự hào dân tộc, tình yêu, sự gắn bó của các thế hệ đối với mảnh đất mình đang sống càng có ý nghĩa sâu sắc. Vì vậy cần có một số tiêu chí cho việc lựa chọn để đặt tên đường phố ở Phú Yên.
Danh nhân: Đây là tên của những con người nổi tiếng, có tài, có đức, có những đóng góp to lớn và đặc biệt cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong cả nước cũng như Phú Yên, thể hiện trên các lĩnh vực lịch sử, quân sự, văn hóa, khoa học, kỹ thuật, phát triển tình hữu nghị giữa các dân tộc, được nhân dân thừa nhận.
Địa danh: Là các địa danh nổi tiếng, có giá trị tiêu biểu về lịch sử – văn hóa – tự nhiên của đất nước hoặc địa phương Phú Yên; tên địa phương kết nghĩa, có mối quan hệ đặc biệt với Phú Yên; tên các di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh có giá trị tiêu biểu của quốc gia hoặc Phú Yên đã được xếp hạng theo quy định của Luật Di sản văn hóa.
Sự kiện lịch sử – văn hóa: Tên các phong trào yêu nước, cách mạng, chiến thắng chống quân xâm lược, các sự kiện lịch sử, văn hóa nổi tiếng, có giá trị tiêu biểu của quốc gia hoặc Phú Yên.
HĐND tỉnh đã thông qua quyết định đặt một số tên đường và công việc này còn tiếp tục trong kỳ họp sắp đến (dự kiến đầu tháng 12/2008). Các danh nhân, địa danh, sự kiện lịch sử – văn hóa mang tính địa phương dùng để đặt tên cho đường phố ở các đô thị Phú Yên trong thời gian sắp tới, nhằm mục đích giáo dục lòng yêu nước, tự hào về truyền thống trong lao động dựng xây cũng như đấu tranh yêu nước qua lịch sử gần 400 năm cho các tầng lớp nhân dân trong tỉnh. Qua đó, mỗi người dân Phú Yên càng thêm hiểu biết và yêu thương, gắn bó với mảnh đất mình đang sống, có trách nhiệm dựng xây làm cho vùng đất ấy ngày càng giàu đẹp – yên bình, phát triển sánh vai với các tỉnh trong khu vực, xứng đáng với lòng mong mỏi của cha anh từ thời đi mở đất: Phú Yên.
- Mỗi con đường sau khi được đặt tên sẽ có một bảng tóm tắt tiểu sử danh nhân hay nội dung của các địa danh, sự kiện lịch sử – văn hóa phục vụ cho mọi người hiểu biết về đường phố mình đang sinh sống, hoặc đang đi lại.
Nhà có số, phố có tên là tất yếu của một đô thị, phục vụ cho nhu cầu quản lý đô thị. Không chỉ có thế, tên đường phố còn tạo dấu ấn và làm nên cái hồn cho đường phố, mang tầm văn hóa của một thành phố.
Xây dựng một con đường đã rất khó khăn nhưng việc đặt tên cho nó một cách khoa học và văn hóa cũng không phải là việc dễ dàng. Khai sinh một tên đường là thổi hồn vào con đường ấy. Và mỗi con đường đều chứa đựng chiều sâu lịch sử, văn hóa về tên con đường ấy được vinh dự mang tên.
VĂN KHÚC
(Phường 5, TP Tuy Hòa)
