Tôi có thằng cháu đang ôn thi đại học, bất ngờ hỏi: Dì ơi, sao dì lại chọn nghề giáo. Nghe bảo dì học giỏi, sao lại chọn nghề giáo. Tôi cười bảo tại dì thích làm cô giáo.
Thằng cháu ngẫm nghĩ một lát rồi hỏi: Vậy dì nghĩ thế nào nếu cháu chọn ngành Kinh tế luật? Tôi bảo, cháu hãy trả lời câu hỏi, mình có thích công việc đó, có đủ sức vào trường đó không và liệu sau này gặp khó khăn, có dám trả giá cho sự lựa chọn này không? Nếu trả lời được những câu hỏi đó thì ngại gì mà không sống cho đam mê của mình. Cháu đắn đo hỏi lại: Nhưng khi hỏi thầy giáo thì thầy khuyên: Đừng chọn ngành đó, ra trường khó xin việc lắm, mà nếu có thì không thể về quê làm được. Tôi trả lời rằng: Thầy giáo nói là có cái lý của thầy giáo. Đúng là thời buổi giờ không phải cứ học ra là xin được việc. Đương nhiên, chọn ngành nghề, ngoài việc cân nhắc sở trường sở đoản của bản thân còn phải lưu ý đến cơ hội tìm việc làm, nhu cầu nhân lực của địa phương trong tương lai… Nhưng nếu bảo ngành nào khó hay dễ xin việc thì chuyện ấy khó chính xác lắm, chỉ cần học tốt thì ngành nào cũng dễ xin việc, vì ngành nào chẳng cần người tài giỏi.
Một đứa bạn của cháu tôi chia sẻ: Năm trước rớt đại học, cháu đi học nghề nấu ăn. Ban đầu thì không thích nghề này lắm nhưng sau đó thì say mê luôn. Nhưng bây giờ mẹ cháu bắt phải có bằng đại học, vì mẹ bảo nghề nấu ăn chẳng có gì đáng tự hào, phải có bằng đại học thì cha mẹ mới mở mày mở mặt, mà cháu thì không muốn bỏ nghề nấu ăn. Tôi trả lời: Nếu theo những gì cháu kể thì dì hiểu rằng cháu đã chọn đúng nghề của mình nên mới có những cảm xúc như vậy. Chuyện học nữa để nâng cao trình độ cũng rất cần, vì sự học cần cho tất cả các ngành nghề, còn nghề thì nghề nào cũng cao quý hết chỉ cần nó lương thiện. Nhiệm vụ của cháu bây giờ là phải thu xếp làm sao vẫn tiếp tục học mà không từ bỏ đam mê, hãy trở thành đầu bếp trí tuệ… để thỏa ước mơ và không phụ kỳ vọng của mẹ.
Tóm lại, lựa chọn nghề nghiệp là chuyện trọng đại đối với học sinh cuối cấp phổ thông. Người lớn nếu được nhờ tư vấn thì xin hãy khuyên các em cần bình tĩnh, sáng suốt chọn cho mình ngành nghề theo sở thích, xem xét năng lực bản thân; nhu cầu xã hội… Cân nhắc, lựa chọn là việc nên làm nhưng nó không đồng nghĩa với việc chần chừ, không quyết đoán và bỏ mất cơ hội thực hiện đam mê.
Nguyễn Thị Bích Nhàn
(Trường THCS và THPT Võ Văn Kiệt)
