Hiện nay, người cận nghèo được Nhà nước hỗ trợ 70% giá trị của thẻ bảo hiểm y tế (BHYT), nhưng hiện tại chưa đến 13,5% người cận nghèo trên địa bàn tỉnh mua BHYT.
Nhiều người thuộc hộ cận nghèo có thẻ BHYT được khám, chữa bệnh tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Yên. Trong ảnh: Bệnh nhân chờ nhận thuốc tại quầy thuốc bệnh viện tỉnh - Ảnh: N.TRƯỜNG
HƠN 85% NGƯỜI CẬN NGHÈO CHƯA CÓ BHYT
Hiện toàn tỉnh có 30.660 hộ cận nghèo, với 113.112 người thuộc diện tham gia BHYT có sự hỗ trợ của Nhà nước. Tuy nhiên, đến hết năm 2012, chỉ có 19.992 người tham gia loại hình bảo hiểm này. Trong đó, mua theo hộ gia đình là 9.958 người, học sinh là 10.034 người. Riêng năm 2013, đến thời điểm này, mới chỉ có 15.226 người cận nghèo tham gia BHYT, chiếm chưa đến 13,5%. Điều này đồng nghĩa với việc vẫn còn hơn 85% số người cận nghèo trên địa bàn tỉnh chưa được hưởng các chính sách ưu đãi về chăm sóc sức khỏe. Trong đó, huyện Phú Hòa là địa phương có tỉ lệ người cận nghèo tham gia BHYT cao nhất và TX Sông Cầu có số lượng người tham gia BHYT thấp nhất.
Ông Hồ Phương, Phó giám đốc BHXH tỉnh, cho biết: Hộ cận nghèo tham gia BHYT thấp là tình hình chung của cả nước. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do họ khó khăn về kinh tế. Chuẩn hộ nghèo, cận nghèo mới áp dụng cho giai đoạn 2011-2015 quy định: hộ nghèo ở nông thôn là hộ có mức thu nhập bình quân từ 400.000 đồng/người/tháng trở xuống; hộ nghèo ở thành thị là hộ có mức thu nhập bình quân từ 500.000 đồng/người/tháng trở xuống. Hộ cận nghèo ở nông thôn là hộ có mức thu nhập trung bình từ 401.000 đến 520.000 đồng/người/tháng; hộ cận nghèo ở thành thị là hộ có mức thu nhập trung bình từ 501.000 đến 650.000 đồng/người/tháng. Khoảng cách thu nhập giữa người nghèo và cận nghèo không chênh lệch là mấy, trong khi nếu là đối tượng nghèo thì được Nhà nước hỗ trợ 100% chi phí mua BHYT. Tính ra, hiện nay mệnh giá thẻ BHYT là 576.000 đồng, trừ 70% chi phí Nhà nước hỗ trợ, người cận nghèo trên địa bàn tỉnh phải đóng thêm 170.100 đồng mới được sở hữu tấm thẻ BHYT. Đối với một hộ cận nghèo có từ 3 đến 4 nhân khẩu, nếu mua cả nhà thì phải mất từ 450.000 đến 600.000 đồng mới có thẻ BHYT. Số tiền này quá sức so với thu nhập của các hộ cận nghèo.
Bên cạnh đó, tâm lý người nghèo và hộ cận nghèo nói chung về chăm sóc sức khỏe cũng còn hạn chế; đối tượng tham gia BHYT chủ yếu vẫn là người đang ốm đau hoặc có nguy cơ phải khám và điều trị bệnh, nên khi đau bệnh thì họ mới mua BHYT. Cùng với đó, chất lượng phục vụ tại các cơ sở y tế địa phương, đặc biệt là tuyến xã chưa bảo đảm do đội ngũ y bác sĩ khá mỏng, phải kiêm nhiệm nhiều việc, người dân ngại mà chỉ đi khám dịch vụ. Chị Nguyễn Thị Tình, huyện Đồng Xuân cho biết: “Trước đây gia đình tôi thuộc diện hộ nghèo, chi phí mua BHYT được Nhà nước hỗ trợ 100%. Đầu năm 2013, gia đình thoát nghèo nhưng vẫn còn ở mức cận nghèo. Nếu bây giờ mà bỏ tiền mua BHYT cho cả gia đình gồm 4 người thì mất khoản tiền lớn trong khi kinh tế còn quá khó khăn, còn nếu mua một người thì mua cho ai. Thấy người trong gia đình còn khỏe mạnh nên tôi cũng chưa mua”.
Có một thực tế, hiện nay giá cả, dịch vụ y tế tăng cao, nếu người dân không tham gia BHYT, đến khi lâm bệnh thì chỉ biết trông chờ vào Nhà nước, các nhà hảo tâm. Ông Trần Thanh Bình, Trưởng phòng Bảo trợ xã hội (Sở LĐ-TB-XH Phú Yên) cho biết: Chính vì tâm lý trông chờ ỷ lại, nhiều đối tượng cận nghèo chỉ cuống cuồng mua thẻ BHYT khi bị đau ốm hoặc bệnh nặng phải nhập viện dài ngày. Và với những tấm thẻ BHYT mua mang tính “đối phó” như thế, người bệnh chỉ có thể hưởng được những dịch vụ y tế thông thường, khó tiếp cận được các dịch vụ kỹ thuật cao; hay sự chậm trễ trong công tác điều tra thông tin hộ cận nghèo từ chính quyền địa phương... cũng là những “rào cản” khiến người dân nói chung và đối tượng cận nghèo nói riêng chưa “mặn mà” với BHYT.
Có thẻ bảo hiểm y tế, đối tượng cận nghèo yên tâm hơn khi có bệnh. Trong ảnh: Khám bệnh cho bệnh nhân có thẻ bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Đa khoa huyện Sơn Hòa - Ảnh: T.THỦY
ĐỂ CHÍNH SÁCH BHYT ĐẾN VỚI NGƯỜI CẬN NGHÈO
Ông Hồ Phương chia sẻ: BHYT là một trong những chính sách lớn của Đảng và Nhà nước, nhằm đảm bảo công bằng và an sinh xã hội. Đặc biệt, trong điều kiện giá viện phí điều chỉnh tăng như hiện nay, nếu không tham gia BHYT, chất lượng cuộc sống của người cận nghèo chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng lớn. Việc người cận nghèo không tham gia BHYT chẳng những sẽ ảnh hưởng đến chính bản thân họ, mà còn ảnh hưởng đến lộ trình thực hiện BHYT toàn dân trên địa bàn tỉnh. Thời gian qua, những người làm công tác bảo hiểm xã hội luôn trăn trở để làm sao chính sách BHYT đến với người dân, để họ được thụ hưởng những thành quả về an sinh xã hội mà Đảng và Nhà nước thực hiện. Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là các đài truyền thanh xã, phường, thị trấn BHXH tỉnh đã tích cực tuyên truyền, nâng cao sự hiểu biết của nhân dân về chính sách BHYT; đồng thời phối hợp chặt chẽ với Sở LĐ-TB-XH, ngành Y tế và các cơ sở khám chữa bệnh nhằm bảo đảm tốt quyền lợi khám, chữa bệnh cho người có thẻ BHYT thuộc hộ cận nghèo.
Tuy nhiên, để chính sách BHYT thực sự đến được với người cận nghèo, ngoài sự nỗ lực của ngành bảo hiểm xã hội, các ban, ngành, đoàn thể liên quan cần làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động, giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền lợi, nghĩa vụ của mình khi tham gia BHYT.
Một tin vui mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 705/QĐ-TTg về việc nâng mức hỗ trợ đóng BHYT cho một số đối tượng thuộc hộ cận nghèo. Theo đó, người thuộc hộ cận nghèo mới thoát nghèo từ ngày 1/1/2013 thì được hỗ trợ 100%, thời gian hỗ trợ 5 năm; người thuộc hộ cận nghèo đang sinh sống tại các huyện nghèo theo Nghị quyết 30a và các huyện có tỉ lệ hộ nghèo cao được áp dụng cơ chế, chính sách theo Nghị quyết 30a cũng được hỗ trợ 100% chi phí mua thẻ BHYT.
KIM CHI
