Những năm gần đây, nhờ tích cực vận động, tuyên truyền thực hiện phong trào Toàn dân đoàn kết, xây dựng đời sống văn hóa mà đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Suối Trai (Sơn Hòa) đã dần thay đổi nhận thức, từng bước hạn chế tiến dần đến việc xóa bỏ nạn tảo hôn.
Bà con đồng bào tham gia lớp tuyên truyền về Luật Hôn nhân và gia đình - Ảnh: Q.HÙNG
“LẤY CHỒNG TỪ THUỞ 13”
Đến xã Suối Trai, nhiều người nghe câu chuyện về chị A Lê Hờ Toại đòi bỏ chồng vì chê “chồng già”. Ma Cốt, Bí thư Chi bộ thôn Xây Dựng, cho biết: Anh Rờ Chăm Y Lứ, chồng chị Toại lớn hơn vợ đến 15 tuổi. Vì hai bên gia đình quen biết từ trước nên ngay khi Toại vừa mới lọt lòng, gia đình chị đã nhận lễ vật đính hôn của nhà anh Lứ, xem như con gái đã có nơi có chốn. Năm chị Toại 13 tuổi, mới vừa học hết lớp 5 thì nhà chồng đã “bắt vợ” rồi hai người sống chung từ đó đến nay. Sống với nhau một thời gian, chị Toại một mực đòi bỏ chồng; gia đình khuyên ngăn không được. Lúc này, chị Toại mới nói rõ lý do vì chồng quá già so với mình nên thấy không phù hợp.
Tương tự như chị Toại, anh Kso Y Then cưới vợ lúc chưa tốt nghiệp THPT, sau khi đi học đại học về bỏ vợ lấy lý do “cái bụng tui không thương nó nữa”, chấp nhận đền trên chục con bò cho phía vợ.
Theo Ma Cốt, cách đây hơn chục năm, theo tập tục và quan niệm của bà con đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây, con trai, con gái trong buôn mới 13, 14 tuổi đã rục rịch “bắt vợ”, “bắt chồng” là chuyện bình thường. Con trai quá 16 tuổi chưa lấy vợ thì chỉ là loại ăn chơi, lêu lổng còn con gái 14, 15 tuổi chưa có chồng thì đã bị gọi là “gái già”. Với suy nghĩ đó, hầu hết đồng bào dân tộc thiểu số ở đây chỉ cho con mình học để biết mặt chữ rồi nghỉ, theo cha mẹ lên rẫy trồng bắp, trồng mía, chăn bò; có đám nào ngỏ lời thì vội vã cưới ngay chứ không cần đợi đúng tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật. Cái vòng luẩn quẩn lấy chồng sinh con, đói ăn thiếu mặc cứ thế đeo bám đồng bào.
ĐẨY LÙI NẠN TẢO HÔN
Ông KPá Thin, Chủ tịch UBND xã Suối Trai, cho biết: Suối Trai có 4 thôn với 425 hộ, 2.081 người; đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 95% dân số. Từ khi thực hiện phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, nhiều tập tục lạc hậu từng bước đã được đẩy lùi. Bên cạnh việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân, cấp ủy Đảng, chính quyền xã đã phối hợp với già làng, trưởng thôn, buôn xây dựng hương ước, quy ước cụ thể; kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm, đặc biệt là nạn tảo hôn.
Hàng năm, xã Suối Trai phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ xã và các đoàn thể tổ chức tuyên truyền pháp luật cho người dân, trong đó có Luật Hôn nhân và Gia đình. Từ đó, từng thôn, buôn đã xây dựng hương ước, quy ước với nội dung quy định mọi công dân phải thực hiện nghiêm Luật Hôn nhân và gia đình, nam từ 20 tuổi, nữ từ 18 tuổi trở lên mới được lập gia đình và phải đăng ký kết hôn tại UBND xã; các bậc cha mẹ, ông bà không được áp đặt các tập tục lạc hậu, mê tín dị đoan cản trở hôn nhân tự nguyện, hợp pháp của nam - nữ... Nội dung hương ước, quy ước được phổ biến đến từng gia đình ở các thôn, buôn. Nhờ vậy, tình trạng tảo hôn ở xã Suối Trai từng bước được hạn chế. Mí Mây ở buôn Thống Nhất chia sẻ: Nhà mình có hai con gái đang còn tuổi đi học. Trước đây, mình lấy chồng khi chưa đủ 18 tuổi nên cuộc sống có nhiều vất vả. Nay mình quyết tâm nuôi hai con ăn học đàng hoàng, có công việc ổn định rồi mới tính đến chuyện lập gia đình. Còn Sô Y Cúc, một cô gái trẻ ở thôn này, nói: “Lấy chồng sớm khổ lắm. Mình phải học xong cái chữ, trở thành cô giáo mới lấy chồng”.
Theo ông KPá Thin, Chủ tịch UBND xã Suối Trai, hằng năm, xã đều tiến hành kiểm tra, đánh giá việc thực hiện Luật Hôn nhân và gia đình trong ngày hội Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư. Khi phát hiện những hộ có dấu hiệu để con lập gia đình khi chưa đủ tuổi theo quy định của pháp luật, chính quyền xã sẽ đề nghị thôn lập danh sách, mời các hộ lên UBND xã để trực tiếp tuyên truyền, vận động và yêu cầu các hộ ký cam kết không tổ chức cưới cho con khi chưa đủ tuổi.
QUỐC HÙNG
