Kết quả điều tra khảo sát vị thành niên/thanh niên (VTN/TN) năm 2011 của Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) Phú Yên đã đưa ra một cái nhìn toàn diện về thể chất, trí tuệ và tinh thần của nhóm dân số này. Thông qua kết quả, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh xác định được nhu cầu sử dụng các dịch vụ chăm sóc y tế, sức khỏe sinh sản (SKSS), KHHGĐ và những điều kiện cần thiết nhằm nâng cao thể chất, trí tuệ và tinh thần cho VTN/TN.
Sinh viên Trường đại học Phú Yên tham gia cuộc thi “Tôi và bạn nghĩ gì về sống thử” - Ảnh: T.DIỆU
Có 784 phiếu được khảo sát trên 112 xã thuộc 9 huyện, thị xã, thành phố với 10 nội dung: Thông tin nhân khẩu học; trường học và học tập; đào tạo nghề, việc làm và nghề nghiệp; tuổi dậy thì, kiến thức, thái độ và hành vi SKSS; HIV/AIDS; thương tích, bệnh tật, sức khỏe thể chất; thái độ, quan niệm và hành vi; các yếu tố xã hội và sự lành mạnh về mặt cảm xúc; truyền thông đại chúng; hoài bão và tương lai. Kết quả khảo sát phản ánh đầy đủ những mong muốn, nhu cầu của nhóm dân số này.
Đáng chú ý nhất từ cuộc khảo sát là sự hiểu biết về kiến thức chăm sóc SKSS VTN/TN, con đường lây nhiễm HIV/AIDS; sự chủ động tìm hiểu các vấn đề về mang thai/KHHGĐ ở các vùng ven biển lại chiếm tỉ lệ cao hơn vùng nông thôn và thành thị. Lý giải cho sự khác biệt trên, bà Đỗ Thị Như Mai, Phó chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Phú Yên, nói: “Kết quả mà các vùng ven biển Phú Yên đạt được trong vấn đề chăm sóc SKSS VTN/TN là nhờ vào hiệu quả từ Dự án “Giới và phòng chống HIV/AIDS” do Trung tâm Nghiên cứu giới, gia đình và môi trường trong phát triển (CGFED) đã triển khai ở TX Sông Cầu và mở rộng ra các huyện ven biển tỉnh Phú Yên giai đoạn 2007-2011”.
Khảo sát cũng cho nhiều kết quả bất ngờ, khi VTN/TN Phú Yên có tuổi quan hệ tình dục lần đầu cao hơn VTN/TN cả nước 2 tuổi (20/18), tuổi trung bình kết hôn cũng cao hơn 2,2 tuổi (20,4/18,2). Kết quả này cho thấy, tuổi kết hôn có xu hướng muộn hơn, vì vậy thanh thiếu niên có một khoảng thời gian dài hơn có nhu cầu quan hệ tình dục mà không có nhu cầu mang thai đã đặt ra hàng loạt các vấn đề về cung cấp kiến thức, dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho nhóm này mà ngành Dân số phải giải quyết.
Để có cái nhìn toàn diện về VTN/TN trong các vấn đề mà xã hội đang quan tâm, Chi cục DS-KHHGĐ cũng đã khảo sát đến việc: Nếu chồng xa vợ nhiều ngày thì chồng có thể quan hệ tình dục với người phụ nữ khác tỉ lệ chấp nhận 2%. Nếu vợ xa chồng nhiều ngày thì vợ có thể quan hệ tình dục với người đàn ông khác, tỉ lệ chấp nhận là 1,9%, điều này chứng tỏ quan niệm về sự chung thủy vợ chồng vẫn được đại đa số thanh niên coi trọng. Quan điểm phụ nữ không lấy chồng nhưng vẫn có con lên đến 20,5% ý kiến chấp nhận, cho thấy quan điểm sống độc thân và phụ nữ không lấy chồng có con, giờ đây được thanh niên dễ chấp nhận nếu có hoàn cảnh thích hợp. Quan điểm nhất thiết phải sinh con trai có 53% ý kiến chấp nhận, 47% ý kiến còn lại vẫn lưỡng lự. Đây sẽ là một thách thức lớn của ngành DS-KHHGĐ Phú Yên trong tương lai về quan niệm phải sinh con trai trong giới trẻ.
Việc chăm sóc SKSS VTN/TN là một vấn đề được Chính phủ cho là trọng tâm và ưu tiên để VTN/TN có cơ hội thuận lợi nhất tiếp cận và sử dụng các dịch vụ này. Hiện nay, ở các địa phương, VTN/TN tiếp cận kiến thức về chăm sóc SKSS chủ yếu thông qua đài truyền thanh xã, hoạt động ngoại khóa ở trường học. Tuy nhiên, việc tiếp cận các dịch vụ chăm sóc SKSS, VTN/TN vẫn vấp phải nhiều vấn đề. Ông Trần Hiền, Quyền chủ tịch UBND TP Tuy Hòa, nói: “Hiện nay, địa phương vẫn chưa có nhiều điểm xây dựng phục vụ mô hình sinh hoạt CLB dành cho VTN/TN và cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho nhóm dân số này”.
Thông qua khảo sát, các vấn đề đặt ra đòi hỏi trách nhiệm của nhiều ngành cùng nhau thực hiện việc chăm lo toàn diện về thể chất và tinh thần VTN/TN. Tuy nhiên, gia đình và nhà trường vẫn là những kênh chính giúp các em có thể có một hành trang bước vào đời vững chắc. Bà Đỗ Thị Như Mai cho biết: “Khảo sát cho thấy, mặc dù VTN/TN có xu hướng ít sẻ chia các vấn đề cá nhân với gia đình, nhưng gia đình vẫn giữ vai trò quan trọng giúp các em vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Hầu hết kiến thức và kỹ năng sống, các em đều học được từ môi trường giáo dục của nhà trường, đặc biệt là kiến thức về chăm sóc SKSS. Vì vậy, ngành GD-ĐT cần phải quan tâm nhiều hơn đến kiến thức giới tính và SKSS, tăng cường hơn nữa các giờ học này trong nhà trường. VTN/TN chưa có sự hiểu biết về việc tiếp cận kiến thức, dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ nên các địa phương cũng cần tăng cường đẩy mạnh công tác của cacs ngành Dân số và Y tế. Hiện nay, chúng tôi đang tăng cường tập huấn cho cán bộ địa phương, hướng dẫn các CLB Cha mẹ và VTN/TN về SKSS/SKTD, tăng cường các hoạt động cung cấp dịch vụ tại nhà trường và trạm Y tế xã nhằm phục vụ tốt việc chăm lo cho VTN/TN, thế hệ tương lai của dân tộc”.
DIỆU ANH
