“Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba...”
Những ngày tháng ba, người dân Việt dù đang sống ở đâu cũng đều nhớ về ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, đã trở thành quốc lễ. Giỗ Tổ Hùng Vương năm nay đúng vào dịp cuối tuần. Đây là khoảng thời gian thú vị để mọi người có thể tận hưởng kỳ nghỉ cuối tuần vui và ý nghĩa. Hiện tại, các công ty lữ hành như Thuận Thảo Travel, Tuy Hòa Tourist đã sẵn sàng cho tour du lịch về nguồn.
Lễ hội Đền Hùng hàng năm vào ngày 10/3 âm lịch ở núi Nghĩa Lĩnh (Phú Thọ) - Ảnh: N.HUY
Đền Hùng cách trung tâm TP Việt Trì 7km về phía bắc, cách thủ đô Hà Nội 90km. Từ Hà Nội, du khách có thể đến Đền Hùng bằng đường bộ theo quốc lộ 2 hoặc tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai. Toàn bộ khu di tích có bốn đền, một chùa và một lăng hài hòa trong cảnh thiên nhiên ở địa thế cao rất ngoạn mục, hùng vĩ, đầy khí thiêng của sơn thủy hội tụ.
Đền Hùng được xây dựng trên núi Hùng (còn gọi là núi Cả, Nghĩa Lĩnh, Nghĩa Cương, Hy Cương, Hy Sơn, Bảo Thiếu Lĩnh, Bảo Thiếu Sơn,…) có độ cao 175m so với mặt nước biển. Từ trên đỉnh cao nhất của núi Nghĩa Lĩnh, phóng tầm mắt chúng ta sẽ thấy được 100 đỉnh núi nhấp nhô như 100 con voi phục, chầu Tổ Hùng Vương. Riêng ngọn Nghĩa Lĩnh có hình đầu rồng, hướng mặt về phương Nam, thân hình uốn lượn giữa hai dãy Tam Đảo và Ba Vì (Tản Viên).
Đền Hùng gồm ba cụm kiến trúc, nằm cách nhau theo chiều cao của núi. Từ cổng lên 225 bậc thềm thì đến Đền Hạ, được xây vào khoảng thế kỷ thứ 17-18 theo hình chữ nhị. Nơi đây, tương truyền là nơi Mẹ Âu Cơ đã đặt bọc trứng khẩn cầu cho nở thành trăm con. Ngay chân Đền Hạ là Nhà bia với kiến trúc hình lục giác, có 6 mái, ở đây có đặt bia đá, nội dung ghi lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Người về thăm Đền Hùng ngày 19/9/1945: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
Đền Trung cách Đền Hạ 168 bậc thềm, là ngôi đền được xây dựng trước nhất trong cụm kiến trúc Đền Hùng, vào khoảng thế kỷ 15. Đền Trung là nơi vua Hùng bàn việc nước với các Lạc hầu, Lạc tướng.
Từ Đền Trung lên tiếp 102 bậc thềm, gần đến đỉnh núi là Đền Thượng, xây từ thế kỷ thứ 15, được trùng tu vào đầu thế kỷ 20. Tại nơi này, ngày xưa các vua Hùng cùng các bô lão làm lễ tế trời hàng năm, cầu nguyện thần Lúa.
Sau núi, hướng đông nam là giếng Ngọc, nơi các con gái vua Hùng soi gương, chải tóc. Hiện khu di tích Đền Hùng có thêm nhiều công trình. Trong đó có Bảo tàng Hùng Vương giúp khách tham quan hiểu biết được đời sống các mặt của cư dân Lạc Việt.
Hàng năm, đến ngày 10/3 âm lịch, con cháu Lạc Hồng lại hướng về Nghĩa Lĩnh, nơi có Đền Hùng để Giỗ Tổ. Theo Ban tổ chức Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương năm nay, phần lễ sẽ có sự tham gia dâng lễ vật của 4 tỉnh: Điện Biên, Nghệ An, Hải Phòng và Đà Nẵng. Đây là hoạt động có ý nghĩa cộng đồng và giá trị nhân văn sâu sắc nhằm tuyên truyền, quảng bá cho Hồ sơ khoa học “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ” đề nghị UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Phần hội được tổ chức gắn với Chương trình “Du lịch về cội nguồn” năm 2012 của ba tỉnh Phú Thọ, Yên Bái, Lào Cai; vinh danh Di sản “Hát Xoan Phú Thọ” và nhiều chương trình nghệ thuật đặc sắc của năm tỉnh tham gia góp giỗ năm 2012.
Thời gian tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra từ ngày mùng 5 đến mùng 10/3 âm lịch (tức 26-31/3/2012) tại Khu di tích lịch sử Đền Hùng, TP Việt Trì, Phú Thọ.
QUỲNH MAI (giới thiệu)
