Thôn Đá Bàn ở phía đông xã Phước Tân (huyện Sơn Hòa) hiện có 60 hộ với 2.044 nhân khẩu là người dân tộc Chăm H’Roi. Tiếp chúng tôi như người thân đi xa nay về quê ăn Tết. Ma Hòa, nguyên Bí thư Đảng bộ xã Phước Tân nói: “Cuộc sống của buôn làng nay đã đổi khác. Mỗi khi Tết đến, xuân về, buôn làng đều tổ chức lễ hội; trẻ em, nam nữ, thanh niên, người già… đều ăn mặc đẹp. Có điện, nhà nào cũng có truyền hình nên được nghe thư chúc Tết của Chủ tịch nước trong đêm giao thừa”.
Người dân thôn Đá Bàn dệt thổ cẩm.
Đời sống của bà con buôn Đá Bàn gần đây đã có những chuyển biến rõ nét. Nhiều hộ xây cất nhà cửa kiên cố hơn, sắm sửa đồ dùng sinh hoạt trong gia đình tương đối đầy đủ. Theo ông La O Trường, Trưởng thôn Đá Bàn, toàn buôn có diện tích gieo trồng gần 70ha, trong đó sản xuất lúa nước xấp xỉ 20ha, còn lại trồng sắn, mía và lúa rẫy. Nhiều hộ như Ma Hạnh, Ma Dễ, Ma Dĩnh… trồng từ 1-2ha sắn, lúa, mía, nuôi bò từ 10-15 con. Tết này nhà nào cũng chuẩn bị vài ché rượu, mua sắm áo quần, bánh kẹo và vài ký thịt heo. Những gia đình khá hơn thì dành cả con heo để ăn tết.
Trên vùng cao, tiết trời sáng sớm mai se se lạnh. Chúng tôi ngồi quanh bếp lửa hồng, mọi người chúc tụng nhau những lời tốt đẹp và kỳ vọng trong năm mới ai cũng ăn nên làm ra. Già làng Oi Thu tâm sự: “Từ khi có công trình nước tự chảy ở suối Lạnh do Chương trình 135 đầu tư để người dân sản xuất lúa nước 2 vụ, bà con đã tự lo được lương thực tại chỗ”. Cao hứng, già làng Oi Thu cất cao giọng hát: “Dân làng tôi lúa thơm đầy bồ, cất rượu chờ thần mặt trời. Hỡi thần linh! Đến uống đi! Đến uống nào! Hãy vui cùng buôn làng đón mừng năm mới”. Rồi ông ra hiệu trai làng khiêng ra một ché rượu và trịnh trọng nâng cần mời khách.
Những ngày khởi đầu năm mới, bà con quây quần bên nhau. Họ kể chuyện xưa, chuyện nay và bảo ban với nhau rằng: Đã bao đời nay, người Chăm H’Roi ở Đá Bàn yêu quý núi rừng, gắn bó máu thịt với rừng không chỉ vì đất rừng đã cho cái nương, cái rẫy, cho lúa, bắp, sắn, khoai… mà còn cho cả hoa thơm, quả ngọt. Cái tên Hòn Ông, Chư Rá, Hòn Liên, Hòn Bồ… vẫn mênh mông một màu xanh của núi rừng.
Buôn Đá Bàn giờ đây có đủ điện, đường, trường, nhà rông văn hóa, hệ thống nước tự chảy. Nhưng để cuộc sống người dân tốt hơn nữa trong năm mới, ông Bá Thanh Xòe, Bí thư xã Phước Tân mong muốn: “Đảng bộ, chính quyền các cấp, các ngành cần phải đẩy nhanh về chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, trọng tâm là cây mía và chăn nuôi bò đàn phải đạt hiệu quả về năng suất, sản lượng”.
LÊ KHA
