Tình trạng ô nhiễm môi trường sinh thái do các hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người gây ra luôn là một vấn đề nóng bỏng, gây bức xúc trong xã hội, đặc biệt là ở các vùng ven biển. Vấn nạn ô nhiễm gây xâm hại nặng nề đến môi trường biển, đe dọa trực tiếp đến sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Bộ đội biên phòng tỉnh triển khai mô hình thu gom rác thải ở thôn Phú Thọ 1, xã Hòa Hiệp Trung (huyện Đông Hòa) - Ảnh: H.CHIÊN
THỰC TRẠNG
Thống kê từ quá trình khảo sát cho thấy, địa bàn ven biển Phú Yên có gần 60.000 hộ dân nhưng chỉ khoảng 65% hộ có nhà vệ sinh. Hầu hết người dân đều sử dụng bờ biển làm “bãi đáp”. Bên cạnh đó, vùng hạ lưu các con sông, khu vực bờ biển cũng là nơi tập kết rác thải của các hộ dân địa bàn, đồng thời cũng là nơi tiếp nhận lượng rác khổng lồ đổ về từ thượng nguồn, nhất là sau mỗi mùa bão lũ. Hiện tại, nhiều điểm tham quan du lịch thiên nhiên hấp dẫn chưa có sự đầu tư, khai thác của con người đã hiển nhiên thành khu vực xả rác thải của người dân địa phương lẫn khách tham quan như: bãi biển Long Thủy, gành Đá Đĩa, bãi Xép (Tuy An), bãi Gốc (Đông Hòa)...
Dọc theo bờ biển tại các khu dân cư tập trung như: Từ Nham, Vịnh Hòa, Nhơn Hội, Long Thủy, Đông Tác, Vũng Rô... có hàng chục nghìn lồng nuôi tôm hùm, cá mú, ốc hương. Thức ăn để nuôi các loài thủy sản chủ yếu là thức ăn sống. Những thức ăn này được đổ trực tiếp xuống biển và lượng dư thừa là một tác nhân nguy hiểm gây ô nhiễm. Có nhiều thời điểm đã xảy ra dịch bệnh, tôm chết hàng loạt ở các vùng nuôi không chỉ gây thiệt hại nặng nề về tiền của mà còn làm cho môi trường biển bị ô nhiễm nghiêm trọng.
Mặt khác, hiện tượng khai thác thủy sản trái phép, đặc biệt là việc dùng thuốc nổ, hóa chất để đánh bắt cá ở nhiều địa bàn như: đầm Cù Mông, An Chấn, Hòa Hiệp không chỉ khiến cho nguồn lợi thủy sản ở đây bị de dọa mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế bền vững của địa bàn ven biển Phú Yên.
CỘNG ĐỒNG TRÁCH NHIỆM
Là lực lượng vũ trang đứng chân trên các địa bàn ven biển, trong mục tiêu xây dựng địa bàn biên phòng vững mạnh, bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới vùng biển, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) Phú Yên luôn xác định việc giúp dân phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, cải tạo môi trường, môi sinh, xây dựng cảnh quang xanh - sạch - đẹp tại địa bàn đóng quân là trách nhiệm mà toàn lực lượng luôn nỗ lực thực hiện.
Để góp phần bảo vệ môi trường sống, tùy theo điều kiện và đặc thù nhiệm vụ mà các đơn vị BĐBP tỉnh đã chủ động xây dựng những chương trình, kế hoạch nhằm triển khai các hoạt động bảo vệ môi trường, môi sinh, xây dựng cảnh quang xanh, sạch tại địa bàn đóng quân. Hàng tháng, hàng quý và theo những thời gian cao điểm có nguy cơ xảy ra dịch bệnh, các đơn vị BĐBP tỉnh đã đưa lực lượng xuống địa bàn, phối hợp cùng chính quyền tuyên truyền nhân dân thực hiện nếp sống vệ sinh và vận động bà con tham gia cùng với BĐBP tổng dọn vệ sinh bờ biển. Đặc biệt, BĐBP tỉnh đã đầu tư triển khai xây dựng thành công hai mô hình thu gom rác thải tại thôn Hòa An, xã Xuân Hòa (TX Sông Cầu) và thôn Phú Thọ 1, xã Hòa hiệp Trung (huyện Đông Hòa). Cùng với việc hỗ trợ mỗi địa phương hàng chục thùng đựng rác và xe thu gom rác, cán bộ BĐBP còn giúp địa phương việc tổ chức, phân công người thực hiện, xây dựng kinh phí để duy trì hoạt động, đồng thời tham gia xây dựng quy ước bảo vệ môi trường, tham gia việc giám sát nhằm bảo đảm hiệu quả lâu dài.
Trong mục tiêu ngăn chặn các hoạt động xâm hại môi trường vùng biển, bảo đảm sự phát triển bền vững cho cộng đồng ven biển, các đồn, trạm biên phòng đã phối hợp Chi cục Bảo vệ nguồn lợi thủy sản và chính quyền của 29 xã, thị trấn ven biển thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm soát đấu tranh với các hoạt động khai thác thủy sản trái phép, tuyên truyền vận động ngư dân phát huy tính tự giác, cộng đồng trách nhiệm và tích cực tham gia cùng BĐBP đấu tranh với các hoạt động khai thác mang tính hủy diệt và xâm hại môi trường biển.
Đặc biệt năm 2009, BĐBP Phú Yên được UBND tỉnh giao đảm trách đề án “Xây dựng các mô hình thân thiện với môi trường vùng ven biển Phú Yên”. Đề án triển khai thực hiện trong hai năm 2010-2011 với nhiều nội dung như: Tập huấn nâng cao nhận thức; xây dựng hương ước, quy ước bảo vệ môi trường trong cộng đồng; tổ chức các khu vực điểm về thu gom rác thải; xây dựng thí điểm một số hầm bioga. Có 21 xã, phường ven biển hưởng lợi từ dự án này.
Tuy mới triển khai trong hơn một năm, nhưng những tác động bước đầu đã có hiệu quả khả quan. Tại nhiều địa bàn, bà con khẳng định: Các mô hình thân thiện với môi trường như một sự “đánh thức” mọi người để cùng nhìn nhận lại những thói quen không tốt vốn tồn tại, trì trệ trong nếp sống của bà con ở vùng biển. Từ đó, gợi nhắc bà con trách nhiệm trong việc ứng xử đối với môi trường sống của mình.
Thượng tá ĐẶNG PHÚ QUỐC
Chủ nhiệm Chính trị BĐBP Phú Yên
