Tháng 9 năm nay, Liên Hợp Quốc (LHQ) sẽ tiến hành kiểm điểm tiến trình thực hiện các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDG) vào thời điểm chỉ còn 5 năm nữa sẽ đến mốc cuối cùng năm 2015. Đây cũng là cơ hội để xem lại những tiến bộ đã đạt được về bình đẳng giới trên phạm vi toàn cầu.
Việc đề ra mục tiêu 3 phát triển thiên niên kỷ (MDG3) nhằm tăng cường bình đẳng giới và trao quyền năng cho phụ nữ cho thấy sự cam kết mạnh mẽ của các nước thành viên về việc luôn coi bình đẳng giới là vấn đề trung tâm trong phát triển con người.
Các vấn đề cần quan tâm về bình đẳng giới không chỉ bó hẹp trong MDG3 mà còn liên quan đến cả 7 MDG khác như mục tiêu xóa đói nghèo (MDG1), HIV/AIDS (MDG6) và giảm tỉ lệ tử vong trẻ em (MDG4)…và có ảnh hưởng rất lớn đến tương lai của bình đẳng giới.
Theo một số tính toán, phụ nữ chiếm hơn 70% dân nghèo trên thế giới. 3/5 người lớn sống chung với HIV ở Tiểu vùng Saharan - châu Phi là phụ nữ; và 3/4 số trẻ tử vong trong vòng 4 tuần đầu sau khi sinh có thể cứu sống nếu các bà mẹ được đỡ đẻ đúng cách và được chăm sóc đầy đủ trong khi mang thai và sau khi sinh.
Mục tiêu 3 đã bị chỉ trích về sự bó hẹp khái niệm bình đẳng giới và trao quyền năng cho phụ nữ vì mục tiêu này chỉ đặt ra nhiệm vụ loại bỏ sự mất cân đối về giới ở giáo dục cấp tiểu học và trung học cơ sở (cấp 1 và cấp 2) đến năm 2005 và ở tất cả các cấp học vào năm 2015.
Mục tiêu này phải được xác định bởi 3 chỉ số: tỉ lệ học sinh nam - nữ ở tất cả các cấp học; tỉ lệ phụ nữ làm việc trong các lĩnh vực hưởng lương phi nông nghiệp và tỉ lệ nữ trong các nghị viện, quốc hội.
Vì để đạt được bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, đạt được toàn bộ MDGs, đòi hỏi phải có những hành động nhằm cải thiện một loạt các quyền lợi khác của phụ nữ không chỉ giới hạn trong việc giáo dục.
Đảm bảo tài sản và quyền thừa kế cho phụ nữ, loại bỏ bạo lực đối với phụ nữ và các em gái, giảm thiểu những công việc không được trả công và gánh nặng gia đình, đảm bảo quyền của phụ nữ trong vấn đề sinh sản và quan hệ giới tính... cũng là những ưu tiên thực hiện để đạt được MDG3.
Thậm chí khi xem xét kỹ chúng ta nhận thấy tiến độ thực hiện mục tiêu 3 là quá chậm và không đồng đều. Có 94 quốc gia không hoàn thành chỉ tiêu năm 2005 loại bỏ sự mất cân đối và bất bình đẳng giới trong giáo dục cấp 1 và cấp 2.
Đến bây giờ, tỉ lệ lao động nữ được hưởng lương trong khu vực phi nông nghiệp cũng chỉ tăng lên 3% so với năm 1990 và chỉ có 1/5 số nghị viện là nữ.
Việc nhanh chóng thành lập cơ quan mới của LHQ có đầy đủ quyền lực và có nguồn lực, được tổ chức tốt hơn để chuyên lo về bình đẳng giới theo nghị quyết vừa được Đại hội đồng LHQ thông qua sẽ là một bước tiến quan trọng nhằm đưa việc thực hiện Mục tiêu 3 đi đúng hướng và cũng đảm bảo lồng ghép giới trong việc đạt được các mục tiêu khác.
Vai trò của tổ chức mới của LHQ về bình đẳng giới với dự toán ngân sách hàng năm là khoảng 500 triệu USD có thể sẽ là chất xúc tác tốt nhất cho nhiệm vụ cao cả và nặng nề này. Ngân hàng Thế giới cho rằng chi phí cho những can thiệp để đạt được mục tiêu 3 và lồng ghép giới vào các mục tiêu khác năm 2015 là 83,2 tỉ USD. Tuy nhiên, một tính toán khác cho rằng sự mất cân đối giữa chi phí và nguồn tài chính huy động từ các nước để thực hiện bình đẳng giới sẽ tăng từ 8,3 triệu lên 23,8 tỉ đôla năm 2015.
Phương pháp tiếp cận một cách có hệ thống hơn và phối hợp chặt chẽ hơn của LHQ đối với công tác bình đẳng giới thông qua việc thành lập một cơ quan mới chắc chắn sẽ phát huy tác dụng. Tuy nhiên vẫn cần phải lồng ghép giới trong các hợp tác phát triển song phương và tăng cường chia sẻ hỗ trợ phát triển trực tiếp cho bình đẳng giới.
Theo Hội LHPN Việt
