Thôn Phú Sơn, xã Xuân Quang 2 (huyện Đồng Xuân) có 153 hộ dân sinh sống, quanh năm suốt tháng “ăn gạo chợ, uống nước sông”. Họ mong ước Nhà nước đầu tư xây dựng công trình nước sạch, thế nhưng bao năm qua công trình này vẫn còn nằm trên giấy.

Chị Nguyễn Thị Lang đi gánh nước  - Ảnh: H.NAM

Tại bến cây Sung (đoạn sông Kỳ Lộ chảy qua thôn Phú Sơn) có rất nhiều người ra sông gánh nước làm con đường từ bến nước về đầu thôn ướt sũng. Chị Nguyễn Thị Lang, một người dân thôn Phú Sơn cho biết: “Quanh năm suốt tháng ngày nào tôi cũng ra đây gánh nước. Khu vực này gần sông nhưng cạnh núi nên đào giếng toàn gặp đá bàn. Nhiều gia đình đầu tư 5-7 triệu đồng đào sâu 10-12 mét cũng không gặp mạch nước ngầm. Giếng đào không có nước nên mùa mưa chúng tôi phải hứng nước mưa để dùng trong sinh hoạt, chỉ đủ dùng trong 3 tháng từ tháng 9-11 âm lịch. Bắt đầu từ tháng Chạp là cả làng ra sông gánh nước”. Toàn thôn Phú Sơn có 2 giếng nước do nhân dân tự bỏ vốn đào nhưng không có nước, vì vậy, mọi người chấp nhận uống nước sông. Cụ bà Nguyễn Thị Bụp (70 tuổi), tay chống gậy, gánh đôi thùng nước trên vai, chân run run bước từng bước một về nhà. Theo lời cụ Bụp, thỉnh thoảng con cụ – anh Bùi Hung ở xóm dưới – về gánh giúp mẹ đôi nước, nhưng vì anh Hung có lúc đi làm xa nên hàng ngày cụ Bụp phải gồng gánh đi lấy nước một mình, rất vất vả.

Trước đây, dòng sông Kỳ Lộ vốn rất trong xanh, nhưng vài năm trở lại đây nguồn nước ô nhiễm bởi dân cư phía thượng nguồn xả chất thải xuống. Ngược lên đầu thôn Phú Sơn, tại bến Thác Dài bên cạnh một số người đang tắm giặt, còn có người lùa bò sang sông chăn thả. Xóm Thác Dài có 20 hộ nhà cửa san sát cạnh mép sông, nên rác thải sinh hoạt đều vứt xuống sông. Thỉnh thoảng người dân thôn Phú Sơn đi gánh nước bắt gặp xác súc vật trôi theo dòng nước. Cách đó khoảng 1 cây số về phía thượng nguồn là quán nhậu Đá Ràng (xã Xuân Quang 1), hằng ngày thu hút rất nhiều khách, bao nhiêu thức ăn thừa mứa, thiu thối đều tuồn xuống sông. Như vậy, trên xả xuống bao nhiêu thì dưới “lãnh đủ”. Đã có trường hợp ở thôn Phú Sơn uống nước sông đau bụng, đưa vào bệnh viện cấp cứu. Trong những ngày giáp Tết Mậu Tý, bà con nơi đây không gánh nước sông giữa dòng như lâu nay, mà phải vét giếng trên doi cát gánh về dùng.

Không chỉ “khát” nước, người dân thôn Phú Sơn còn không có đất trồng lúa, chỉ có đất soi và gò đồi trồng sắn mía. Vì vậy, quanh năm họ phải mua gạo về ăn. Cuộc sống thiếu thốn khó khăn vất vả, nhưng không phải vì thế mà nhân dân thôn Phú Sơn chịu bó tay. Bà con trong thôn chuyển đổi cây trồng vật nuôi. Mô hình trồng cỏ nuôi bò áp dụng từ nhiều năm nay, giúp nhiều hộ thu nhập 20-30 triệu đồng/năm. Mía cao sản được bà con áp dụng trồng đại trà cả triền soi rộng lớn trên 30ha. Nhờ mô hình này, đã giúp nhiều hộ trong thôn vượt nghèo. Cách đây 5 năm, trong thôn có 60% hộ gia đình nhà tranh lụp xụp thì nay thay bằng ngói.

Từ nhiều năm nay, người dân trong thôn chỉ mong ước Nhà nước đầu tư công trình nước sạch nhưng chờ mãi vẫn chưa thấy đâu. Bà Nguyễn Thị Ngọc Trúc, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Quang 2 cho biết: “Năm ngoái có đoàn cán bộ thuộc Trung tâm Nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường nông thôn về khảo sát lập thiết kế dự toán, nhưng đến nay chưa thấy thi công”.

MẠNH HOÀI