Thời gian qua, Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh chú trọng đề ra nhiều giải pháp để phát triển, mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Tuy nhiên, độ bao phủ BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh còn thấp.
Theo số liệu của BHXH tỉnh, tổng số người tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tính đến ngày 31/12/2017 là 761.419 người, đạt 100,9% kế hoạch BHXH Việt Nam giao, tăng 23.456 người so với năm trước.
Tuy nhiên trong đó, số người tham gia BHXH bắt buộc chỉ 54.069 người, đạt 98,7% kế hoạch; số người tham gia BHXH tự nguyện là 2.203 người, đạt 91,6% kế hoạch, chưa đạt chỉ tiêu mà ngành BHXH tỉnh đặt ra.
BHXH, BHYT là chính sách an sinh xã hội trụ cột, trong đó BHXH tự nguyện là loại hình BHXH mà người lao động tự nguyện tham gia, được lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình để hưởng các chế độ theo quy định.
Đối tượng tham gia BHXH tự nguyện rất rộng, là người Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên mà không tham gia BHXH bắt buộc đều có thể tham gia BHXH tự nguyện. Tuy nhiên, đối tượng này chủ yếu là lao động tự do, lao động trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp... nên thường có thu nhập thấp và không ổn định. Mặc dù mức đóng BHXH tự nguyện có thay đổi theo khả năng thu nhập của người dân nhưng vẫn gây khó khăn đối với người lao động tự do và lao động ở khu vực nông thôn, miền núi.
Lý giải về việc tham gia BHXH tự nguyện chưa thu hút được người lao động, ông Trần Quang Vinh, Giám đốc BHXH tỉnh cho rằng vì BHXH tự nguyện có thời gian đóng quá dài (trên 20 năm) trong khi đời sống của người dân trong tỉnh nói chung còn nhiều khó khăn nên không đủ điều kiện tham gia dài hạn.
Thêm vào đó, số người nghỉ việc hưởng trợ cấp BHXH một lần tăng lên hàng năm (năm 2017 là 3.920 người, tăng so với năm 2016 gần 300 người), ảnh hưởng đến độ bao phủ BHXH và mục tiêu an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh thời gian đóng dài, cuộc sống người dân còn khó khăn thì việc hưởng chế độ khác nhau giữa người tham gia BHXH bắt buộc và tự nguyện cũng khiến cho người dân chưa mặn mà với BHXH tự nguyện. Bởi, hiện người tham gia BHXH bắt buộc được hưởng 5 quyền lợi là ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hưu trí và tử tuất; trong khi người tham gia BHXH tự nguyện chỉ quy định 2 quyền lợi là chế độ hưu trí và tử tuất.
Chính vì chính sách BHXH tự nguyện chỉ hướng tới mục tiêu mở rộng diện bao phủ của chế độ hưu trí, bảo đảm cuộc sống của người lao động khi về già nên làm cho quá trình vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện gặp rất nhiều khó khăn, chưa hấp dẫn người tham gia BHXH tự nguyện.
Để đẩy mạnh thu BHXH tự nguyện, những năm qua, BHXH tỉnh đã phối hợp với BHXH các huyện, thị xã, thành phố và các đại lý thu BHXH làm tốt công tác tuyên truyền về lợi ích của BHXH, Luật BHXH đến với người dân. Tuy nhiên, việc mở rộng thêm đối tượng tham gia không nhiều.
“Để vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, thời gian tới chúng tôi tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đồng thời thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với người tham gia BHXH tự nguyện để tạo dựng niềm tin trong nhân dân. Bởi chỉ khi người dân nhận thức được lợi ích từ việc tham gia BHXH tự nguyện và có lòng tin thì họ mới yên tâm tham gia”, ông Trần Quang Vinh nói.
AN NAM
