Tại Việt Nam, năm 2016 có gần 4.600 ca phá thai tuổi vị thành niên, trong tổng số gần 265.000 ca phá thai trên cả nước.

Giáo dục, cung cấp thông tin và dịch vụ tránh thai là cần thiết cho phụ nữ và trẻ em gái - Ảnh: TUYẾT DIỆU

Theo số liệu của Bộ Y tế, hàng năm thế giới có khoảng 85 triệu ca có thai ngoài ý muốn, 42 triệu ca kết thúc bằng phá thai, trong đó 20-22 triệu ca phá thai không an toàn, đại đa số là ở các nước đang phát triển. Đáng chú ý, 13% các ca tử vong mẹ do phá thai không an toàn, tương đương khoảng 47.000 ca. Cứ mỗi phút lại có 38 ca phá thai không an toàn, 8 phút có một ca chết mẹ. Tại Việt Nam, hàng năm có khoảng 250.000-300.000 ca phá thai được báo cáo chính thức. Dù số ca phá thai đã giảm nhưng vẫn còn cao.

Cũng trong năm 2016, trong tổng số 265.000 ca phá thai có gần 4.600 ca phá thai vị thành niên (tương đương 1,7%). Tỉ lệ này được đánh giá là giảm dần từ năm 2011 đến nay (năm 2011 con số này là 2,8%). Bộ Y tế cho biết, nguyên nhân của việc có thai ngoài ý muốn là do không áp dụng biện pháp tránh thai (BPTT), tuy nhiên cũng có nguyên nhân nhu cầu không được đáp ứng (cung cấp BPTT, không tiếp cận được dịch vụ). Một tỉ lệ lớn (gần 40%) trong đó là thất bại khi dùng BPTT.

Tròn mười năm kể từ Ngày Phòng tránh thai thế giới đầu tiên (26/9/2007), Tổ chức phi chính phủ quốc tế Marie Stopes International đã đưa ra số liệu cho thấy hàng triệu trẻ em gái trên thế giới đang hàng ngày bị tước đi những cơ hội để phát triển trong cuộc sống bởi những rào cản trong việc tiếp cận các BPTT. Có tới 16 triệu trẻ em trên thế giới trong độ tuổi 15-19 sinh con hàng năm. Khảo sát của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc cho thấy, hơn 30% thanh niên Việt Nam gặp khó khăn khi tìm kiếm những thông tin và dịch vụ về SKSS và có tới 34% thanh niên trẻ chưa lập gia đình đang có nhu cầu tránh thai nhưng chưa được đáp ứng.

Đặc biệt người dân di cư từ các tỉnh về thành phố thường gặp khó khăn khi tiếp cận các dịch vụ chăm sóc SKSS. Hơn nữa, dịch vụ sẵn có ở bệnh viện hay phòng khám thường không được thiết kế để đáp ứng nhu cầu của các khách hàng vị thành niên. Hậu quả dẫn đến một tỉ lệ cao các trường hợp mang thai ngoài ý muốn và phá thai không an toàn xảy ra ở những người trẻ tuổi, đặc biệt là thanh niên và những người chưa lập gia đình.

Việc sinh con ngoài ý muốn do thiếu hiểu biết và không được tiếp cận với các thông tin và dịch vụ về SKSS sẽ gây áp lực một cách đáng kể đến sức khỏe, khả năng tài chính, nguồn lực của mỗi gia đình và triển vọng cho tương lai của họ. Các biến chứng trong khi mang thai và sinh đẻ là nguyên nhân thứ hai gây tử vong ở phụ nữ từ 15-19 tuổi, và những đứa trẻ được sinh ra bởi những bà mẹ tuổi vị thành niên cũng thường gặp nhiều rủi ro về sức khỏe hơn các trẻ em khác. Bà Nguyễn Thị Bích Hằng, Trưởng đại diện Tổ chức Marie Stopes International tại Việt Nam, cho biết: “Trang bị kiến thức chính xác để vị thành niên và thanh niên tự bảo vệ mình trước việc mang thai và sinh con ngoài ý muốn cần được đặt thành ưu tiên hàng đầu. Khi phụ nữ và các trẻ em gái được tiếp cận với các BPTT một cách toàn diện, số bé gái bỏ học hay bị lỡ mất cơ hội học tập vì mang thai ngoài ý muốn và số ca tử vong mẹ sẽ giảm đi đáng kể. Điều này đồng nghĩa với việc tăng thêm nguồn lực lao động cho quốc gia”.

Ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn thông qua giáo dục, cung cấp thông tin và các dịch vụ tránh thai là việc làm tối cần thiết nhằm cải thiện sức khỏe của phụ nữ và trẻ em gái, đồng thời cải thiện phúc lợi cho những đối tượng này. Với hơn 25 triệu phụ nữ Việt Nam đang trong độ tuổi sinh sản, trong khi tỉ lệ mang thai ngoài ý muốn trong nhóm thanh niên và vị thành niên còn ở mức cao như hiện nay, cần có nhiều nỗ lực hành động một cách hiệu quả hơn nữa để đảm bảo rằng mọi phụ nữ trẻ đều có quyền lựa chọn khi sinh con và làm chủ được tương lai của mình.

TUYẾT TRẦN (tổng hợp)