Thực hiện Quyết định 1235/QĐ-TTg ngày 3/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em vào các vấn đề về trẻ em giai đoạn 2016-2020 và Công văn 4311/LĐ-TB-XH-BVCSTE ngày 26/10/2015 của Bộ LĐ-TB-XH về việc xây dựng kế hoạch triển khai Quyết định 1235/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

UBND tỉnh xây dựng kế hoạch thực hiện Chương trình thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em vào các vấn đề về trẻ em giai đoạn 2016-2020 với những nội dung như sau:

I. Tình hình thực hiện quyền tham gia của trẻ em trong thời gian vừa qua:

1. Thực hiện quyền tham gia của trẻ em trong gia đình còn mờ nhạt: Trẻ em trong gia đình thường được tiếp cận thông tin chủ yếu thông qua hình thức trò chuyện với cha mẹ. Có nhiều trường hợp cha mẹ có điều kiện kinh tế, quá chiều chuộng con, đáp ứng mọi nhu cầu của con nhưng lại thiếu thời gian dành riêng để lắng nghe, trò chuyện với con. Điều này làm cho trẻ em trở nên ích kỷ, thậm chí mắc vào các thói hư, tật xấu. Ngày nay nhiều cha mẹ tập trung làm kinh tế, ít có thời gian chăm sóc, lắng nghe con chuyện trò, trẻ em bị xao nhãng về nhiều mặt. Đồng thời, quan niệm truyền thống kính trên nhường dưới và văn hóa thứ bậc khiến các cuộc trò chuyện giữa cha mẹ với con cái ít có sự cởi mở, khó có thể tâm sự với con như bạn bè mà mang tính chỉ bảo, răn dạy nhiều hơn. Việc trẻ em bày tỏ ý kiến về những vấn đề liên quan đến trẻ em cơ bản đã được bố mẹ quan tâm, nhưng còn rất ít cha mẹ xem xét, phản hồi ý kiến của trẻ em. Đa số các bậc cha mẹ có quan niệm trẻ em vẫn còn nhỏ, chưa có sự chín chắn cần thiết nên thường áp dụng cách giáo dục con mang tính mệnh lệnh, ít sự lắng nghe, xem xét phản hồi ý kiến của trẻ em.

2. Thực hiện quyền tham gia của trẻ em trong nhà trường chưa được quan tâm đúng mức: Trẻ em được tiếp cận thông tin chủ yếu thông qua hoạt động giảng dạy (môn đạo đức, giáo dục công dân, giáo dục kỹ năng sống), ngoài ra trẻ em còn được tiếp cận qua các buổi sinh hoạt lớp, chào cờ, hoạt động ngoại khóa và hoạt động thư viện của trường, mạng Internet của trường, các buổi nói chuyện chuyên đề, các chương trình phát thanh trường học, các buổi truyền thông phối hợp với các ban ngành, đoàn thể, hòm thư góp ý. Tuy vậy, những hình thức trên chưa được tổ chức ở tất cả các trường, việc tiếp cận thông tin chưa được tập trung theo chuyên đề và mang tính thường xuyên. Số lượng đầu sách trong thư viện còn hạn chế và ít được cập nhật; phòng internet chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn; khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa rất thiếu, mặt khác vấn đề internet cũng đáng lo ngại vì trẻ em sử dụng internet quá nhiều, tiếp nhận cả thông tin tích cực và tiêu cực, nguồn thông tin rất khó kiểm soát.

Khác với sự tham gia trong gia đình, sự tham gia của trẻ em trong nhà trường hiện nay được thể hiện với nhiều hình thức như: bày tỏ ý kiến nguyện vọng trực tiếp với giáo viên, bày tỏ ý kiến thông qua các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới cờ toàn trường, thông qua hòm thư điều em muốn nói, tư vấn học đường hoặc thông qua phụ huynh học sinh. Tuy nhiên, những hình thức trên chưa đạt được hiệu quả cao và còn mang tính hình thức như: hòm thư điều em muốn nói chưa phát huy được hiệu quả và thực tế là có rất ít thư, ý kiến của trẻ em được gửi qua hình thức này; hình thức tư vấn học đường mới chỉ tập trung hình thức cung cấp thông tin, giải đáp thắc mắc về tâm sinh lý tuổi dậy thì, sức khỏe sinh sản…; Ban phụ huynh của trường, lớp được thành lập chủ yếu là để vận động, quyên góp quỹ và nhiều phụ huynh không có thời gian tham gia các hoạt động của Ban phụ huynh.

Nhìn chung, quyền tham gia của trẻ em trong nhà trường chưa được quan tâm đúng mức, các em ít có cơ hội được nói lên tiếng nói của mình về những vấn đề học tập, Đoàn, Đội, văn nghệ, xây dựng kế hoạch hoạt động trong nhà trường... Mặt khác, khi trẻ em tham gia tổ chức Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh trong trường học còn mang tính hình thức, phong trào và thành tích, các em chưa thực sự là người được lắng nghe, được ra quyết định về các hoạt động liên quan đến tổ chức Đội của mình. Các em chủ yếu là người thực hiện theo quyết định của Ban giám hiệu, thầy cô giáo. Trẻ em trong các gia đình nghèo, trẻ em dân tộc thiểu số ít có cơ hội tham gia các hoạt động trong nhà trường.

(Còn nữa)

(Nguồn: Văn phòng UBND tỉnh)