Thời gian qua, Phú Yên đã đạt được nhiều thành tựu trong công tác giảm nghèo, đời sống người nghèo được cải thiện rõ rệt. Năm 2013, tỉ lệ hộ nghèo của tỉnh chiếm 13,03%, và năm 2014, theo điều tra của Sở LĐ-TB-XH, tỉ lệ hộ nghèo còn 11%. Trong năm 2015, tỉnh sẽ tiếp tục triển khai các dự án theo Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo, đến cuối năm 2015 tỉ lệ hộ nghèo còn dưới 9%, cơ bản xóa xong nhà ở tạm.

Dạy nghề cho hộ nghèo là một trong những hướng giảm nghèo bền vững - Ảnh: K.C

Ông Võ Văn Binh, Phó giám đốc Sở LĐ-TB-XH Phú Yên, cho biết: Trong điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, giảm nghèo bền vững luôn là mong ước của Đảng, Nhà nước, các cơ quan, tổ chức, địa phương có nhiều hộ nghèo và chính những người nghèo. Những mong ước tốt đẹp ấy đều đang trông đợi vào việc đổi mới chính sách của Nhà nước trong công tác giảm nghèo cùng muôn tấm lòng rộng mở hướng về người nghèo.

Tuy nhiên có một thực tế là công cuộc xóa đói giảm nghèo đang đứng trước những bất cập, thách thức không nhỏ cần nhanh chóng giải quyết. Đó là, chúng ta chưa xây dựng được cơ chế và thực hiện hệ thống các chính sách giảm nghèo theo hướng tiếp cận “đa chiều”, mà vẫn áp dụng phương pháp đo lường nghèo một chiều là căn cứ vào thu nhập. Cùng với đó là các chính sách thường chỉ là hỗ trợ, giải quyết tình thế, chưa phải là những giải pháp mang tính lâu dài, bền vững.

Đáng chú ý, hệ thống chính sách giảm nghèo của nước ta đang bộc lộ sự chồng chéo, dàn trải, thiếu sự phối hợp về nguồn lực và tổ chức thực hiện... Điển hình là Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo, Chương trình 135 và Nghị quyết 30a, Nghị quyết 80 về định hướng giảm nghèo bền vững... Giữa các chính sách này có sự chồng chéo về đối tượng thụ hưởng, nội dung hỗ trợ và thời gian hỗ trợ. Điều này dẫn đến tình trạng chưa hợp lý giữa các đối tượng thụ hưởng, tạo sự ỷ lại, chưa khuyến khích người nghèo vươn lên.

Dự báo, đến cuối năm 2014 tỉ lệ hộ nghèo của Phú Yên sẽ còn khoảng 11%, giảm từ 2 đến 2,5% so với cuối năm 2013, các huyện nghèo giảm bình quân 4%. Mặc dù tỉ lệ hộ nghèo đã giảm nhanh ở 2 huyện nghèo Đồng Xuân, Sông Hinh, xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nhưng nhiều nơi tỉ lệ hộ nghèo vẫn còn trên 50%, hộ nghèo dân tộc thiểu số chiếm gần 50% tổng số hộ nghèo trong tỉnh.

Để đạt mục tiêu xóa đói giảm nghèo một cách hiệu quả và bền vững, vấn đề hiện nay là phải giúp người nghèo có “cần câu” chứ không phải mang đến cho họ “xâu cá”. Đây cần được coi là phương châm, quan điểm xuyên suốt trong việc giúp đỡ, hỗ trợ người nghèo vươn lên thoát nghèo. Theo ông Võ Văn Binh, thời gian gần đây, Chính phủ, các bộ ngành Trung ương đã tập huấn công tác chuyển đổi từ phương pháp tiếp cận nghèo một chiều sang phương pháp tiếp cận nghèo đa chiều. Đây đang được xem là vấn đề cấp bách, nhằm tháo gỡ cho thực trạng nghèo và tái nghèo hiện nay. Tuy nhiên, muốn vậy, hệ thống chính sách giảm nghèo phải nhanh chóng được rà soát nhằm loại bỏ các chính sách trùng lặp, chồng chéo và kịp thời bổ sung, sửa đổi các chính sách không còn phù hợp; tập trung chính sách, nguồn lực để giảm nghèo, đặc biệt sẽ tiến tới giảm dần chính sách “cho không”, tăng dần chính sách hỗ trợ có điều kiện thông qua các hoạt động cụ thể như đào tạo nghề, cho vay vốn sản xuất kinh doanh... Sau đó phải ấn định thời gian thoát nghèo bắt buộc sau khi đã được đầu tư, hỗ trợ tạo sinh kế. Mặt khác, phải căn cứ vào nhu cầu cụ thể của địa phương, từng người, từng hộ nghèo mà có phương án hỗ trợ phù hợp. Ví dụ, những hộ nghèo do thiếu đất sản xuất, thiếu kiến thức, kinh nghiệm làm ăn, thiếu công cụ, phương tiện sản xuất, thì cách thức giúp đỡ thoát nghèo phải khác với gia đình là người già neo đơn, không có sức lao động, bệnh tật, ốm đau thường xuyên…

“Chỉ có như vậy mới có thể nâng cao tối đa hiệu quả của công tác xóa đói giảm nghèo và giúp người nghèo thoát nghèo bền vững đúng theo phương châm cho “cần câu” hơn cho “xâu cá” nếu không, ăn hết “xâu cá”, nghèo sẽ vẫn hoàn nghèo”, ông Binh nói.

KIM CHI