Tốc độ công nghiệp hóa, đô thị hóa và nền kinh tế thị trường đã làm cho cường độ lao động của con người ngày một cao hơn. Vì thế, người dân thường cần có một không gian yên tĩnh. TP Tuy Hòa đang rất cần những không gian như vậy.
Không gian ở khu vực công viên Diên Hồng - núi Nhạn về đêm - Ảnh: D.T. X
Với mỗi đô thị, không gian yên tĩnh thường gắn liền với không gian tâm linh như chốn chùa chiền, miếu mạo. Không gian yên tĩnh của đô thị còn là các công viên cây xanh, mặt nước, các trục đường cảnh quan không có xe cộ chạy qua. Không gian yên tĩnh còn bao gồm cả sân vườn cây xanh của các công trình công cộng như: trường học, thư viện, khu du lịch nghỉ dưỡng v.v….
Phong cảnh của TP Tuy Hòa thật hữu tình có sông, có biển, có núi, đồng ruộng và một vùng ngoại ô rộng lớn. Thành phố lại có nhiều công trình tôn giáo, chùa chiền được xây dựng từ lâu đời ở những vị trí đẹp, đất rộng có nhiều cây xanh. Nơi đây vừa là không gian tâm linh cho người dân vừa là không gian yên tĩnh cho thành phố. Đô thị Tuy Hòa có công viên Diên Hồng gắn liền với núi Nhạn và các công trình văn hóa khác như nhà văn hóa Diên Hồng, Bảo tàng Phú Yên (sắp được xây dựng), tháp Nhạn, tượng đài Núi Nhạn cùng các công trình tôn giáo như chùa Kim Cang, Kim Long, chùa Ông. Để nơi đây thực sự là không gian yên tĩnh và là cửa ngõ đẹp của thành phố cần có kế hoạch mở rộng công viên ra đến cầu Sông Chùa, trồng cây xanh, cải tạo mở rộng nút giao thông ở cầu mới Trần Hưng Đạo, đồng thời hạn chế xây dựng nhà cao tầng xung quanh núi Nhạn, nghiêm cấm đào bới làm sụt lở núi Nhạn.
Không gian yên tĩnh TP Tuy Hòa còn có công viên sinh thái Rạch Bầu Hạ, công viên Hồ Sơn. Đây là những lá phổi xanh, chia Tuy Hòa thành hai vùng đông và tây, là nơi điều tiết vi khí hậu, thoát nước cho thành phố. Trong quy hoạch những nơi này cần được xây dựng thành hồ nhân tạo, trồng nhiều cây xanh, tạo lối đi bộ. Nước thải khu công nghiệp An Phú phải được xử lý tốt trước khi thải vào hồ công viên. Ngoài 3 công viên trên, trong quy hoạch còn có nhiều công viên nhỏ khác xen lẫn trong các khu ở tạo ra không gian xanh thoáng đãng cho TP Tuy Hòa.
TP Tuy Hòa có không gian yên tĩnh là các trục đường cảnh quan Bạch Đằng, Độc Lập. Nơi đây ít xe ô tô lớn chạy qua. Các công trình xây dựng ở các trục cảnh quan có mật độ xây dựng thấp, có sân vườn trồng nhiều cây xanh, nhà ở có mái lợp ngói và chỉ nên xây dựng các công trình dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng.
Làng hoa Ngọc Lãng là một không gian yên tĩnh của TP Tuy Hòa mà các đô thị khác không dễ gì có được. Làng như một cù lao xanh với khí hậu ấm vào mùa đông mát vào mùa hè, hoa và rau xanh tươi tốt quanh năm. Cùng với Ngọc Lãng là làng hoa Bình Kiến với nhiều nhà vườn và những con đường bê tông nhỏ len lỏi trong thôn xóm. Không gian yên tĩnh của TP Tuy Hòa gắn liền với không gian chùa Bửu Lâm, chùa Khánh Sơn. Ngoài ra, TP Tuy Hòa còn có những không gian yên tĩnh khác như là khu du lịch Núi Thơm, Long Thủy và nhiều công trình nghỉ dưỡng khác.
TP Tuy Hòa rất cần nhiều không gian yên tĩnh. Muốn vậy các công trình kiến trúc công cộng cần có vườn rộng, trồng nhiều cây xanh, hạn chế tối đa bê tông hóa sân vườn, tạo ra nhiều không gian xanh trong công trình kết hợp với cây xanh đường phố, cây xanh tập trung thành thảm xanh chung cho toàn đô thị. Trong quy hoạch cần hạn chế san lấp mặt bằng, làm biến dạng tự nhiên, đồng thời dành nhiều đất tạo ra những công viên cây xanh nhỏ trong các khu dân cư.
KTS HOÀNG XUÂN THƯỞNG