Kỳ họp lần thứ 3, Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật Xử lý vi phạm hành chính số 15/2012/QH13, gồm 6 chương, 142 điều. Luật này thay thế Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính số 44/2002 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Luật Xử lý vi phạm hành chính kế thừa nhiều quy phạm của Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính như đối tượng bị xử lý vi phạm hành chính, thời hiệu xử phạt... Ngoài ra, Luật Xử lý vi phạm hành chính có nhiều điểm bổ sung mới so với Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính nhằm giáo dục người vi phạm và phòng ngừa đối với tổ chức, cá nhân đang và chuẩn bị vi phạm.
So với Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính thì Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định mở rộng và cụ thể hóa các chức danh có thẩm quyền xử phạt hành chính từ Trung ương đến địa phương đối với thanh tra chuyên ngành như: Thanh tra viên, chánh thanh tra sở, Chánh thanh tra Cục Hàng hải, Chánh thanh tra Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, Chánh thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước; Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình thuộc Sở Y tế, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật, thú y, thủy sản, quản lý chất lượng nông lâm
sản và thủy sản, thủy lợi và các chức danh tương đương được Chính phủ giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành… Ngoài ra, người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành đang thi hành công vụ có quyền xử phạt vi phạm hành chính giống như thanh tra viên chuyên ngành.
Điểm mới đáng chú ý của Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định mức tiền xử phạt không phải là mức tiền tối đa đối với từng chức danh cụ thể như trước đây mà thay vào đó là quy định bằng tỉ lệ phần trăm (%) so với mức trần được quy định xử phạt trong các lĩnh vực quản lý nhà nước. Cụ thể: Thanh tra viên, người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành đang thi hành công vụ có quyền phạt tiền đến 1% mức tiền phạt tối đa đối với lĩnh vực tương ứng quy định tại Điều 24 của luật này nhưng không quá 500.000 đồng. Mặt khác, mức xử phạt có sự phân biệt giữa cá nhân và tổ chức có hành vi vi phạm. Theo đó, mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực quản lý nhà nước quy định tại khoản 1 Điều 24 đối với tổ chức bằng 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Trong quá trình thực hiện thủ tục xử phạt đối với hành vi vi phạm hành chính mà pháp luật quy định áp dụng hình thức xử phạt tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn hoặc áp dụng mức phạt tiền tối đa của khung tiền phạt đối với hành vi đó từ 15 triệu đồng trở lên đối với cá nhân, từ 30 triệu đồng trở lên đối với tổ chức thì cá nhân, tổ chức vi phạm có quyền giải trình trực tiếp hoặc bằng văn bản với người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính. Người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm xem xét ý kiến giải trình của cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính trước khi ra quyết định xử phạt. Đây là quy định mới nhằm tạo điều kiện cho người vi phạm giải thích về nguyên nhân vi phạm và việc ban hành quyết định xử phạt của người có thẩm quyền sẽ hạn chế bị khiếu nại. Ngoài ra, cơ quan, người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính được sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông và bảo vệ môi trường, việc quản lý, sử dụng và quy định danh mục các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ phải bảo đảm các nguyên tắc theo quy định của luật này…
Với những quy định bổ sung mới so với Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính, Luật Xử lý vi phạm hành chính sẽ hoàn thiện cơ chế quản lý, phát hiện và xử lý vi phạm hành chính trong các lĩnh vực Nhà nước quản lý.
VĂN TÀI
