Trong Chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời”, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Phạm Thị Hải Chuyền đã giải đáp cụ thể các câu hỏi về công tác xóa đói giảm nghèo, chính sách hỗ trợ cụ thể cho hộ nghèo.
Hỗ trợ nhà cho hộ nghèo là một trong những cách giúp họ thoát nghèo - Ảnh: K.CHI
Bộ trưởng khái quát: Chủ trương, chính sách giảm nghèo đã được cụ thể hóa hơn bằng các chương trình như: Chương trình 30a đầu tư cho 62 huyện nghèo và vừa rồi mở rộng ra 30 huyện được hưởng kinh phí hỗ trợ tương đương 70% của huyện thuộc diện 30a. Thứ hai, cùng với vấn đề đầu tư hạ tầng cho những huyện nghèo thì những chính sách hỗ trợ cho người nghèo cũng được tăng cường. Vì vậy, việc giảm tỉ lệ hộ nghèo cơ bản đạt được mục tiêu mà Đại hội Đảng lần thứ XI đề ra, bình quân là 2%/năm, trong đó những huyện miền núi, khó khăn giảm khoảng 4%/năm. Mấy năm gần đây, kinh tế hết sức khó khăn, nhiều chính sách đã phải cắt giảm nguồn vốn thực hiện nhưng riêng nguồn lực cho giảm nghèo không giảm mà còn tăng. Nếu bình quân trong giai đoạn 2008-2012, chúng ta dành khoảng 90.000 tỉ đồng/năm cho mục tiêu giảm nghèo thì giai đoạn 2011-2013 nguồn lực dành cho hộ nghèo là 364.000 tỉ đồng, tương đương 120.000 tỉ đồng/năm. Điều này thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong việc dành nguồn lực đáng kể để giảm nhanh tỉ lệ hộ nghèo ở nước ta.
Thời gian tới, những chính sách dành cho người nghèo cần phải được điều chỉnh. Thứ nhất, là phải xác định đầu tư, hỗ trợ cơ sở vật chất để người nghèo có điều kiện thoát nghèo. Thứ hai, đầu tư tăng nguồn lực từ vay tín dụng thay cho hỗ trợ trực tiếp. Thứ ba, do đặc thù của Việt Nam phải chịu thiên tai rất khắc nghiệt, nếu hộ cận nghèo không được quan tâm thì sẽ bị tái nghèo rất nhanh. Vì vậy, cùng với việc hỗ trợ cho hộ nghèo thì tới đây sẽ có một số chính sách mới cho các đối tượng là cận nghèo làm cơ sở để tiếp tục giữ giảm nghèo bền vững.
* Vậy còn những gia đình trong diện được hỗ trợ hộ nghèo nhưng lại chỉ được nhận một phần những hỗ trợ đó, chúng ta có những chính sách gì để thúc đẩy việc giải quyết rốt ráo cho họ không, thưa Bộ trưởng?
- Năm 2012 có Thông tư số 21 về hướng dẫn rà soát hộ nghèo từ nhận dạng hộ nghèo, trên cơ sở đó mới tính mức bình quân thu nhập của hộ nghèo. Sau đó đưa ra tổ dân phố hoặc thôn, xóm bình xét. Nếu tính không chính xác thì tổ chức ở địa phương đó phải chịu trách nhiệm. Như trong trường hợp ấn định mức thu nhập 750.000 đồng/tháng là không đúng theo hướng dẫn rà soát, đánh giá hộ nghèo, và rất cần phải được kiểm tra. Tôi nghĩ rằng chính quyền phải nên xem xét, nếu trường hợp được độc giả nêu lên mà chưa có nhà ở thì rất cần hỗ trợ nhà ở theo chính sách của Chính phủ.
* Cũng theo chính sách hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo thì đến năm 2015 chúng ta cơ bản hoàn thành hỗ trợ nhà ở cho khoảng 500.000 hộ nghèo. Liệu có đạt được mục tiêu này đúng hạn, thưa Bộ trưởng?
- Thực hiện Quyết định 167 của Chính phủ về hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, Bộ Xây dựng đã tổng kết và năm 2012 đã hỗ trợ cho 531.000 hộ nghèo có nhà ở với phương thức rất hiệu quả: Chính phủ hỗ trợ không quá 1/3 giá trị xây dựng, còn lại là gia đình, dòng họ cùng đóng góp để làm nhà cho hộ nghèo. Vì vậy, chúng ta đã đạt được mục tiêu trước thời gian và đến nay, Bộ Xây dựng đã đề nghị Chính phủ tiếp tục mở rộng giai đoạn 2.
* Các Nghị quyết số 80, Nghị quyết 30a, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo của Chính phủ đều đặt mục tiêu giảm nghèo bền vững lên hàng đầu. Một số khán giả trong thư gửi tới chương trình tỏ ra băn khoăn liệu khái niệm "bền vững" có thể khiến công cuộc xóa đói giảm nghèo ở nhiều địa phương có lý do để giảm tốc hoặc là hợp pháp hóa sự chậm trễ của chính quyền địa phương?
- Những năm vừa qua, chúng ta thực hiện chính sách hỗ trợ trực tiếp cho hộ nghèo. Ví dụ, nếu một hộ nghèo không được hỗ trợ thì con cái của họ không được đi học, nếu không được hỗ trợ bằng chính sách cụ thể thì không dám đi khám chữa bệnh. Nhưng chính sách hướng tới giảm nghèo bền vững thì không chỉ có hỗ trợ trực tiếp mà phải đầu tư nguồn lực, đầu tư hạ tầng cho những vùng nghèo; đồng thời dành nguồn lực từ ngân sách thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội để tạo điều kiện cho người nghèo vay vốn ưu đãi để phát triển kinh tế, tạo điều kiện khích lệ, động viên hộ nghèo tự vươn lên là chính. Vì vậy, giảm nghèo bền vững có ý nghĩa bằng những chính sách cụ thể, dài hơi hơn chứ không chỉ bằng những chính sách trực tiếp như hiện tại chúng ta đang làm. Tuy nhiên, chính sách hỗ trợ trực tiếp cũng rất cần cho từng giai đoạn.
* Xin cảm ơn Bộ trưởng!
(Nguồn Bộ LĐ-TB-XH)
