Không ngờ việc thuyết phục để viết về chuyện hiến xác của Võ Hoài Nam lại khó khăn đến vậy. Bởi anh luôn nghĩ “tâm niệm riêng, có gì đâu phải nói”. Khó ngờ hơn, cha anh cũng lặng lẽ “ký hợp đồng” hiến xác, và ý nguyện của 2 người đàn ông này chỉ tình cờ “lộ tẩy”…

HLV Võ Hoài Nam đang hướng dẫn “môn đệ” tập thể hình.

Dáng đẹp phong trần, tràn trề tố chất thể thao, Võ Hoài Nam (43 tuổi) hiện là võ sư hoàng đai nhị cấp Việt Võ đạo, huấn luyện viên thể hình quốc gia bậc 1A. Nam đang mở 2 phòng tập thể hình tại TP Tuy Hòa, với hàng trăm học viên theo tập mỗi ngày. Ngoài ra, anh còn kinh doanh khá phát đạt ở nhiều ngành nghề. Vợ chồng anh có 3 con, 1 gái đầu lòng và 2 trai sinh đôi.

Tôi “đột nhập” vào ngôi nhà bề thế trên đường Lương Tấn Thịnh, tầng dưới được Nam dành làm Phòng tập thể dục - thể hình Hữu Nghị, với dòng chữ lớn “Sức khỏe - Giống nòi”. Anh cho biết: chính câu slogan có chữ “giống nòi” này cũng đã làm nhiều người… khó chịu và bảo “nên bỏ”, tuy nhiên anh không chịu: “Sức khỏe và giống nòi là một sự mật thiết hiển nhiên, chuyện gì phải ngại?”. Tôi thầm nghĩ “Ông này cá tính!”. Mới gợi ra chuyện hiến xác, đã bị anh gạt phắt, tôi đành tìm hiểu chuyện “lòng vòng”.

Hóa ra, anh chơi đủ môn chứ không riêng gì Vovinam và thể hình; “máu thể thao luôn rần rật trong người tui”, anh cười. Chính tại 2 CLB thể hình, anh cũng thường xuyên lập đội chạy việt dã để rèn luyện thể lực và tham gia thi đấu. Với môn thể hình “ăn nói” của mình, anh đã từng lặn lội “một thầy, một thợ” xe đò, cơm bụi để đi thi quốc gia và mang giải về cho tỉnh nhà. Đam mê thể thao, cống hiến một phần sức trẻ cho xã hội đã thành lẽ tự nhiên trong anh nên mọi vướng bận vất vả không có gì đáng kể.

“Chả hiểu sao, tôi cứ ước mong mình phải có 1 sức khỏe dẻo dai, 1 cơ thể đẹp nhất trong điều kiện có thể. Và tôi muốn mọi người thân quen cũng vậy. Tôi cảm thấy hạnh phúc dâng trào khi nhìn thấy những giọt mồ hôi đổ trên sàn tập…”, Nam cười. Anh dốc sức gom góp tạo dựng các phòng tập thể hình cũng vì ước mong cháy bỏng này.

CON TRƯỚC, CHA SAU…

Từ nhỏ, Nam mơ làm bác sĩ, những gì liên quan đến ngành y đều được anh để tâm nghiên cứu, quan sát. Đâu phải mọi ước mơ đều thành sự thật nhưng niềm đau đáu làm điều gì đó cho ngành y cứ vướng vất trong anh. Từ những tài liệu có được, Nam thấu hiểu sự khó khăn bức thiết về tiêu bản thực tập của sinh viên trường y trong bộ môn giải phẫu. Và rồi hình thành trong anh một tâm huyết, ý nguyện dâng hiến tận cùng cho đời.

Tháng 5/2001, sau nhiều lần tiếp cận, Võ Hoài Nam đã chính thức đăng ký tình nguyện hiến xác và được cấp chứng nhận số 4.084 của Trường Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh. Thế nhưng cũng từ đây, vì nếp định kiến xã hội, anh luôn mang một áy náy với cha mẹ, vợ con, người thân; thế nên, tâm nguyện này anh giấu kín, không mảy may hé lộ cho bất kỳ ai. Hồ sơ, thủ tục, giấy tri ân… gửi về đều được anh giấu nhẹm.

Mới gần đây, Nam bị tai nạn giao thông. Trên xe cấp cứu từ Tuy Hòa đi Quy Nhơn, Nam một mực nhắc vợ “nếu anh có mệnh hệ gì, em liên hệ ngay với Trường Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh để họ lấy xác…”. Mọi người thấy rất lạ nhưng chỉ nghĩ là anh nói trong hôn mê… Để ý “điều tra” sau đó, ai cũng ngỡ ngàng trước “chuyện đã rồi”.

Nam cho hay, ấy mới là lúc khổ nhất, anh phải kiên trì giải thích, “làm mình làm mẩy” với từng người thân luôn kịch liệt phản đối, thậm chí khóc than. Thế nhưng duy nhất một người công khai ủng hộ, ấy là cha anh, ông Võ Minh, người cũng đã lặng lẽ đăng ký hiến xác sau anh 3 năm, với giấy chứng nhận số 7.408 năm 2004 của Trường Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh! 2 người trong 1 gia đình cùng ý nguyện hiến xác nhưng “chẳng ai nói ai hay”.

Có “đồng minh” và khi dần hiểu ra vấn đề, từng người thân trong gia đình xoay sang ủng hộ, rồi càng nhìn nhau thêm trân trọng…

TÌNH YÊU Ở LẠI…

“Tự nhiên, từ lúc cầm giấy chứng nhận hiến xác, một niềm vui sống cứ dâng trào trong tôi. Mình chết rồi nhưng vẫn còn tiếp tục có ích cho đời…”, anh nói. Rồi anh lý giải về những điều mình tận biết. Ấy là việc sau khi chết, thân thể người hiến xác được trân trọng bảo quản, dùng vào các cuộc thực tập phẫu thuật của sinh viên y khoa; sau một thời gian “hoàn thành trách nhiệm”, xác người hiến sẽ được trường y tiến hành mai táng hoặc chuyển giao cho gia đình chôn cất.

Về chuyện các tử tù có ý nguyện hiến xác, Võ Hoài Nam bình luận: “Phải ủng hộ họ. Bởi đây là cơ hội duy nhất để họ tỏ lòng hối cải với đời. Có thể lúc sống bị sai lầm nhưng thân xác thì đâu có tội tình gì…”. Từ thông tin “rò rỉ”, một số người có tâm nguyện hiến xác đã liên lạc và được anh hướng dẫn một số “đường đi nước bước”. Nam cũng buồn trước việc một số người trong ngành y địa phương lại tỏ ra thiếu nhiệt tình trong chỉ dẫn thủ tục cho những người muốn hiến xác…

Riêng ông Võ Minh (vốn là một cán bộ ngành y) giờ đây luôn tỏ ra hết sức nhẹ nhõm, hào sảng ở tuổi 75. Vợ ông, bà Cao Thị Hồng Trang (72 tuổi) cười vui: “Ổng bây giờ đi suốt ngày với công chuyện của khu phố, câu lạc bộ thể thao hưu trí…”. Ông Minh cho biết thêm đến giờ này, chẳng những ông và Nam mà đã có thêm người trong gia đình đang bày tỏ ý nguyện hiến xác cho khoa học…

HÙNG PHIÊN