Phú Câu (phường 6) nằm về phía đông TP Tuy Hòa, có diện tích tự nhiên 177 ha, chia làm 5 khu phố; bờ biển dài khoảng 2km, phía đông có cửa sông Đà Diễn. Người dân nơi đây chủ yếu dựa vào ngư nghiệp. Ở đây đã hình thành phát triển nhiều nghề truyền thống: nghề đánh bắt, nghề dệt chiếu, nghề đan lưới, nghề đóng tàu thuyền, nghề chế biến nước mắm. Hầu hết các nghề được hình thành cách đây hàng trăm năm, mang tính chất cha truyền con nối.
 |
|
Hát bá trạo trong lễ hội cầu ngư ở làng biển Phú Câu |
Qua bao biến động của thời gian, làng Phú Câu còn lưu giữ các di tích phản ánh nét văn hóa vùng ven biển: miếu Ông, miếu Bà (khu phố Nguyễn Công Trứ) có cách đây trên 100 năm; chùa Bình Hợi, chùa Bình Phú được xây dựng trong thời kỳ chống Mỹ; Đình Phú Câu, miếu Ông, miếu Bà (khu phố Bạch Đằng) xây dựng cách đây trên 100 năm. Không chỉ là nơi thờ phụng, cúng tế, đây còn là nơi tổ chức nhiều hoạt động văn hóa dân gian đặc sắc. Tại đình Phú Câu, hàng năm dân làng tổ chức lễ cúng đình. Giỗ ông được tổ chức tại lăng Ông vào ngày 8/2 (âm lịch) và vía Bà vào ngày 20/8 (âm lịch). Đây được coi là bản sắc văn hóa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác ở một vùng sông nước.
Năm Mậu Dần 1578, vua Lê đã cử ông Lương Văn Chánh vào làm Trấn biên, chiêu mộ lưu dân. Khai hoang lập ấp từ chân đèo Cù Mông đến lưu vực sông Đà Rằng. Đến giữa thế kỷ XVI, các làng người Việt hình thành dọc lưu vực sông Đà Rằng như: Ngọc Lãng, An Tịnh, Năng Tịnh, Phú Câu thuộc tổng Tuy Hòa. Trước năm 1945, làng Phú Câu chia làm 2 phường: phường 6 và phường 7. Tháng 5/1976, phường 6 và phường 7 hợp nhất thành phường 6 ngày nay.
Bên cạnh đó, Phú Câu còn lưu giữ những điệu hò câu hát được hình thành trong quá trình lao động sản xuất từ ngày xưa như: Hò bá trạo, hát ru, hò đối đáp… Ban ngày lao động vất vả, ban đêm họ ngồi vây quanh hò hát để quên đi những mệt nhọc. Chính những câu hát dân gian ấy làm cho người dân nơi đây dù đói khổ vẫn sống với nhau rất tình nghĩa và thủy chung.
Người dân Phú Câu vẫn còn duy trì lễ hội cầu ngư. Đây là nét văn hóa dân gian đặc sắc của ngư dân vùng biển. Hàng năm, lễ cầu ngư tổ chức tại cửa sông Đà Rằng vào ngày 12/3 (âm lịch). Trước hôm tổ chức lễ cúng, cả làng khăn áo chỉnh tề hội tụ về lăng để rước vị thần về làng nhận lễ. Ngày lễ chính ngư dân hát bá trạo, múa siêu, rước sắc thần từ đình về cửa Đà Rằng, thỉnh tiên linh ông, bá về nhập cửa Đà Rằng, dong thuyền ra biển Đông rước thần Nam Hải. Cả làng về dự lễ, dâng phẩm vật tại lăng Ông, đồng thời cầu nguyện các thần linh tiền hiền, hậu tiền gia hộ cho mọi người mạnh khỏe, gặp nhiều may mắn, làm ăn phát đạt…
Ban đêm họ hát tuồng. Trước khi khởi ca, phải niệm hương, đọc chú. Sau ba hồi trống khai tiên, đoàn hát chúc tụng, múa lục cúng, dâng hương, dâng hoa rồi diễn tuồng đua ghe, đua thuyền thúng, trên bờ cờ bay, trống giục, bà con reo hò cổ vũ…
Các làng nghề ở Phú Câu vẫn tồn tại nhưng có xu hướng bị mai một. Vùng biển nơi đây chịu sự ảnh hưởng của dòng hải lưu nóng từ vùng xích đạo chảy qua, là nơi cư trú của nhiều loại hải sản có giá trị xuất khẩu như: mực, cá thu, hải sâm… Bờ biển không quanh co khúc khuỷu, bãi cát vàng xen lẫn trong màu xanh của những hàng dương trông thật đẹp mắt, tạo điều kiện cho việc xây dựng bãi tắm và khu du lịch.
Về Phú Câu vào sáng mùng 4 tết, chúng ta có thể hòa mình vào không khí rộn ràng náo nức của hội đua thuyền. Nếu gặp dịp du khách có thể chiêm ngưỡng lễ hội cầu ngư… đầy màu sắc của ngư dân.
TRÚC LỆ
