Nhân dịp PGS, TS Nghiêm Hữu Thành, Giám đốc Bệnh viện Châm cứu Trung ương về hỗ trợ kỹ thuật châm cứu, cấy chỉ cho các bác sĩ Bệnh viện Điều dưỡng - Phục hồi chức năng (PHCN) Phú Yên, phóng viên Báo Phú Yên đã có cuộc phỏng vấn PGS, TS một số nội dung liên quan đến kỹ thuật này.
Phó giáo sư, tiến sĩ Nghiêm Hữu Thành hướng dẫn các bác sĩ Bệnh viện Điều dưỡng - PHCN Phú Yên phương pháp cấy chỉ trên bệnh nhân - Ảnh: T.THỦY
* Nói về lịch sử phương pháp cấy chỉ, TS Nghiêm Hữu Thành cho biết:
- Cấy chỉ còn gọi là cấy catgut (chỉ tự tiêu hay dùng trong phẫu thuật khi khâu các cơ quan ở bên trong cơ thể; sau đó phân hủy từ 3-4 tuần), chôn chỉ, vùi chỉ… là một phương pháp châm cứu hiện đại, là bước tiến của kỹ thuật châm cứu. Cấy chỉ được áp dụng tại Việt Nam hơn 30 năm và được ứng dụng điều trị các bệnh hen phế quản, viêm loét dạ dày tá tràng, liệt dương, hội chứng thắt lưng hông, các chứng liệt vận động... Trước đây, để đưa catgut vào huyệt vị, người ta có thể rạch da rồi vùi chỉ vào huyệt. Do hạn chế đó nên cấy chỉ không được áp dụng rộng rãi. Hiện nay, với phương pháp cấy chỉ bằng kim có nòng thông được coi là một yếu tố quan trọng góp phần làm cho cấy chỉ được phổ biến rộng rãi hơn.
* Phương pháp này dựa trên cơ sở khoa học và cơ chế tác dụng như thế nào?
- Đây là một phương pháp đưa chỉ catgut vào huyệt bằng ống kim chọc giò tủy sống. Khi chỉ nằm trong huyệt sẽ tạo ra hai tác dụng chính: cơ học và hóa học. Chỉ catgut nằm trong huyệt kích thích liên tục trong huyệt và gây ra tác dụng điều trị theo nguyên lý tác động lên kinh huyệt. Tác động về hóa học, trong quá trình chỉ nằm tại huyệt thì cơ thể sẽ phân hủy chỉ, tạo ra một số chất trung gian tác động lên vùng huyệt. Như vậy cấy chỉ là sự kết hợp hai nền y học Đông - Tây y.
Theo Đông y: Cơ chế tác dụng của cấy chỉ cũng nằm trong cơ chế tác dụng của châm cứu cổ truyền. Thông qua điều hòa âm dương, điều hòa chức năng tạng phủ, khí huyết mà có tác dụng phòng và chữa bệnh. Còn theo Tây y, cấy chỉ có tác dụng làm tăng sinh lưới mao mạch, làm tăng lưu thông máu trong lòng mạch ở các chi thể. Do bản chất của catgut là protein nên có tác dụng kích thích miễn dịch, tăng sức đề kháng của cơ thể.
* Phạm vi ứng dụng của phương pháp này, thưa ông?
- Cấy chỉ có phạm vi ứng dụng rộng rãi trong điều trị và PHCN, có thể áp dụng cho nhiều loại bệnh khác nhau, trong đó, điển hình là hen phế quản, viêm mũi dị ứng, bệnh dị ứng, những bệnh đau đầu mất ngủ, đau nhức xương khớp, đau dạ dày, viêm khớp, thoái hóa cột sống... Với những bệnh nhân bị liệt nửa người, đau dây thần kinh số 5, liệt dây thần kinh số 7… dùng phương pháp điều trị này cho kết quả rất khả quan. Đặc biệt, cấy chỉ rất hữu ích cho bệnh nhân bị các bệnh mãn tính.
* Còn ưu điểm trong cấy chỉ, thưa ông?
- Cấy chỉ có hiệu quả cao trong điều trị và PHCN. Do khoảng cách giữa 2 lần điều trị là 3-4 tuần, nên bệnh nhân đỡ phải đi lại và không phải nằm viện, có thể điều trị ngoại trú tại nhà hoặc tại cơ sở y tế; không có tai biến nguy hiểm ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh trong cấy chỉ.
Cấy chỉ vừa có tác dụng tương đương như châm cứu, vừa lại giúp người bệnh không phụ thuộc thời gian. Tất nhiên trong quá trình điều trị, người thầy thuốc cần có chỉ định phù hợp. Mỗi phương pháp điện châm, thủy châm, cấy chỉ… đều có những giá trị riêng, có thể điều trị bằng nhiều phương pháp kết hợp.
Dùng phương pháp cấy chỉ trong điều trị và PHCN không đòi hỏi những phương tiện quá cầu kỳ; kinh phí điều trị không cao, rất phù hợp khi triển khai ở tuyến y tế cơ sở. Kết quả điều trị và PHCN cho thấy, tỉ lệ điều trị khỏi bệnh 20-25%; tỉ lệ đỡ bệnh 60-68%.
* Sau khi chuyển giao, Bệnh viện Điều dưỡng – PHCN Phú Yên có thể triển khai độc lập cấy chỉ trong điều trị bệnh nhân?
- Phương pháp này không có gì quá khó, ở Bệnh viện Điều dưỡng – PHCN Phú Yên hoàn toàn có thể triển khai.
Ở đây có khoa chuyên y học cổ truyền rất phát triển. Với Đề án 1816 và Chương trình xây dựng bệnh viện châm cứu vệ tinh tại Phú Yên, tuyến trung ương, chúng tôi sẽ tiếp tục chuyển giao một số mô hình điều trị mới bằng châm cứu kết hợp các phương pháp điều trị khác của Tây y để tại đây triển khai mô hình xoa bóp bấm huyệt, thủy trị liệu; mô hình châm cứu dành cho trẻ em khuyết tật như điều trị trẻ liệt tủy, bại não; mô hình chăm sóc đặc biệt điều trị cho người liệt hay mô hình tư vấn, kiểm soát đau cột sống thắt lưng… góp phần nâng cao chất lượng chữa bệnh cho người dân Phú Yên.
* Xin cảm ơn ông!
THU THỦY (thực hiện)
