Mang khẩu trang khi ra đường, lao động hoặc thực thi nhiệm vụ đã trở thành thói quen của nhiều người, nhất là phụ nữ. Với những tác dụng mà khẩu trang mang lại, việc sử dụng khẩu trang ngày càng được phổ biến. Tuy nhiên, tùy theo công việc sử dụng mà chọn loại khẩu trang nào cho phù hợp.
Đeo khẩu trang phù hợp trong từng công việc (Trong ảnh: Hộ lý mang cơm cho bệnh nhân và người nhà ở khoa Lao - Ảnh: T.THỦY
CÁC LOẠI KHẨU TRANG THƯỜNG DÙNG
Khẩu trang dùng 1 lần: như khẩu trang giấy, trông rất đẹp mắt, mới nhìn có người tưởng là lụa, có nhiều nếp gấp theo chiều dọc nên ôm khít được miệng và mũi. Nhược điểm của khẩu trang này là khi gặp hơi ẩm và nước miếng của người sử dụng, 60 phút sau giấy sẽ bở ra, khẩu trang mất tác dụng phải thay cái khác.
Khẩu trang N95: là loại khẩu trang tốt nhất hiện nay về mặt phòng bệnh. Nó có 3 ưu điểm là: ôm khít vùng miệng và mũi người dùng; màng lọc có kích thước lỗ 0,3micromet nên lọc được các tác nhân gây bệnh có kích thước lớn hơn 0,3micromet; không thấm dịch từ ngoài bắn vào. Khẩu trang này dùng cho những người tiếp xúc với bệnh nhân nhiễm virut, vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp. Khi loại bỏ phải xử lý theo chế độ rác thải y tế độc hại.
Ngày nay trong nước đã sản xuất được loại khẩu trang N95 và nhiều loại khẩu trang chống bụi có bộ lọc được làm bằng sợi tổng hợp của công nghệ nano có kích thước vô cùng nhỏ cỡ 0,2-0,3 micromet với giá thành 5.000-8.000đồng/cái, mẫu mã đẹp… nên được nhiều người lựa chọn.
Khẩu trang có thể tái sử dụng: Khẩu trang vải thông thường. Khẩu trang bảo hộ lao động cấp cho công nhân chủ yếu là loại này. Nhược điểm của loại khẩu trang này là không ôm kín mũi và miệng người dùng nên không hiệu quả trong việc phòng bụi và phòng các tác nhân gây bệnh.
Khẩu trang chứa than hoạt tính: Loại có lớp vải dệt sợi hoạt tính, may liền và loại có tấm ép than hoạt tính đặt ở giữa 2 lớp vải (khi giặt thì tháo tấm ép than hoạt ra như kiểu giặt áo gối). Tấm than hoạt tính sau 10 lần sử dụng trong khẩu trang tham gia giao thông cũng bám đầy bụi, vi khuẩn, virut, vi nấm... không thể sử dụng tới 2-3 tháng. Sau khi hết tác dụng của than hoạt, thì khẩu trang chứa than hoạt tính chỉ có tác dụng như khẩu trang vải thông thường.
NGUYÊN TẮC SỬ DỤNG VÀ BẢO QUẢN KHẨU TRANG
Với tất cả loại khẩu trang, nguyên tắc mang chung nhất là phải kín vùng mũi và miệng sao cho người mang không thể hít được mầm bệnh từ bên ngoài vào và cũng không để mầm bệnh từ mình bay ra.
Khẩu trang đang sử dụng phải luôn luôn sạch, muốn đạt yêu cầu này cần có sẵn vài chiếc khẩu trang sạch đựng trong túi PE kín sạch mang theo bên mình để có thể thay khẩu trang ngay sau khi ra khỏi môi trường ô nhiễm hoặc khi khẩu trang đã dính đầy bụi.
Để đạt được độ kín khi mang, với khẩu trang y tế thì người mang cần lưu ý đặt mép có thanh chì lên phía trên sống mũi, dùng tay bóp thanh chì sao cho ôm khít vào sống mũi. Cần kiểm tra các mép khẩu trang ở má xem đã kín cả miệng và cằm chưa. Cũng nên kiểm tra xem có bị đeo mặt trái quay ra ngoài không. Nếu dùng loại khẩu trang có dây cột, cần siết chặt vừa đủ để tạo độ khít. Việc dùng khẩu trang chuyên dụng N95 cho cả mùa dịch bệnh hoặc dùng khẩu trang y tế là việc nên làm nhưng không chịu thay là việc nên tránh, vì dùng lâu ngày vi khuẩn sẽ bám đầy khẩu trang.
Đối với loại khẩu trang y tế thông thường (màu xanh nhạt), chỉ nên dùng một lần (tối đa một ngày). Với khẩu trang vải thông thường, độ kín tuy hạn chế nhưng nếu chọn loại vừa vặn vẫn ngăn được mầm bệnh, song cần phải giặt khẩu trang mỗi ngày bằng xà phòng và nên có ít nhất hai chiếc để thay đổi.
Khi có dịch hoặc sau khi tiếp xúc với người bệnh hay tác nhân nào đó: luộc khẩu trang trong nước muối 1% đun sôi trong 15 phút (sẽ đạt nhiệt độ trên 100oC).
BS HUỲNH THẾ VINH
(Trung tâm Y tế Dự phòng Phú Yên)
