Làm gì để có bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ mà vẫn đảm bảo không đội chi phí? Không chỉ riêng các trường mầm non mà nhiều bậc phụ huynh có con nhỏ cũng đắn đo: “Liệu chuyển đổi khẩu phần ăn cho hợp với túi tiền có ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ?”
Dù vật giá tăng cao, phụ huynh cũng phải chú trọng đến dinh dưỡng phù hợp cho trẻ - Ảnh: T.THỦY
Giải đáp thắc mắc này, bác sĩ Nguyễn Thị Mỹ - Trưởng khoa Chăm sóc sức khỏe trẻ em - Phòng chống suy dinh dưỡng, Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản Phú Yên cho biết: “Để trẻ không bị suy dinh dưỡng các bà mẹ phải nắm được nguyên tắc: Ăn no mau lớn. Ăn no có nghĩa là ăn đủ lượng đủ chất, đảm bảo đủ bốn nhóm thực phẩm cơ bản gồm: tinh bột, đạm, đường và chất béo. Nhóm tinh bột bao gồm các loại gạo, mì, khoai, sắn… ; nhóm cung cấp đạm gồm thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua… ; nhóm cung cấp chất béo gồm dầu ăn, mỡ, vừng, đậu phụng… Nhóm cung cấp vitamin và khoáng chất gồm rau, quả tươi…”.
Với vật giá tăng cao như hiện nay, chúng ta có thể thay dầu ăn tinh luyện (dầu mè, dầu kiddy…) bằng các loại dầu ăn thường như dầu Vạn Thọ, Tường An, Simply; các loại dầu ăn này giá rẻ hơn nhưng vẫn có giá trị dinh dưỡng như nhau. Khi bổ sung chất béo cho trẻ phải theo nguyên tắc: 3 phần dầu, 1 phần mỡ (mỡ chế biến từ thịt heo hoặc gà, cá) để trẻ dễ hấp thu dinh dưỡng hơn. Thay thịt heo, thịt bò bằng các loại thực phẩm động vật khác có giá rẻ hơn như cá, cua, ếch hoặc tăng cường các loại thực phẩm thực vật nhiều đạm hơn. Bữa nào trẻ ăn ít thịt thì chú trọng cho trẻ ăn những loại thực phẩm có lượng đạm cao như đậu miếng, các loại đỗ; nên lựa chọn thức ăn theo mùa, thức ăn sẵn có tại địa phương. Theo kinh nghiệm, thức ăn theo mùa thường giá rẻ hơn, chất lượng hơn. Ví dụ: Mùa hè thường có nhiều cá biển, dưa hấu, đu đủ, khóm (dứa); Mùa đông, thu thì có su hào, các loại củ như khoai mài, sắn nước, cà rốt, cá đồng…
Bổ sung sữa cho trẻ cũng là lựa chọn tối ưu được các bà mẹ quan tâm. Các bà mẹ vẫn đảm bảo đủ khẩu phần sữa cho trẻ hằng ngày bằng cách phối hợp giữa sữa động vật và sữa thực vật. Sữa chế biến sẵn đóng gói thường có giá thành cao, để giảm chi phí, có thể lựa chọn sữa sản xuất trong nước, giá rẻ hơn sữa ngoại nhập, cho trẻ uống thêm sữa đậu nành, sinh tố trái cây…
Đối với bữa ăn chính phải đảm bảo ăn đủ chất dinh dưỡng thì trẻ mới phát triển toàn diện. Tùy theo điều kiện của từng gia đình, các gia đình ở nông thôn nên tăng cường mô hình vườn - ao - chuồng để tăng thêm lượng rau, thức ăn hằng ngày. Còn các gia đình ở thành phố, có thể trồng thêm một số chậu rau nhỏ ở ban công, vừa tạo bóng mát, thay thế cây cảnh, vừa giảm chi phí cho bữa ăn hằng ngày.
Theo bác sĩ Nguyễn Vinh Quang, Giám đốc Trung tâm Truyền thông giáo dục sức khỏe tỉnh, một vấn đề đáng lưu ý là không nên cho trẻ ăn quá mặn. Đây là một trong những nguyên nhân gây bệnh tăng huyết áp về già; không nên sử dụng quá nhiều đồ đông lạnh, sẽ khiến mô huyết quản dạ dày bị co hẹp lại, dịch vị giảm làm giảm khả năng tiêu hóa, hạn chế khả năng tiêu diệt vi khuẩn của dịch vị; sự kích thích của thức ăn lạnh có thể làm cho trẻ bị tiêu chảy, kém ăn, tình trạng này kéo dài có thể gây ra những bệnh mạn tính như viêm đại tràng mạn tính, thường xuyên bị đau bụng, đầy hơi. Không cho trẻ ăn những thực phẩm có chất màu tổng hợp. Ăn thường xuyên chất này trẻ sẽ mất khả năng tự giải độc của cơ thể, có thể mắc bệnh sỏi niệu đạo hoặc mắc các chứng quá hiếu động. Không nên cho trẻ dùng thức uống của người lớn như cà phê, nước có ga, các loại rượu, bia… sẽ ảnh hưởng đến sự hấp thụ của sắt, kích thích dạ dày, tổn hại gan, làm hại hệ thống thần kinh dẫn đến mất cân bằng sinh lý.
Bằng sự khéo léo của mình, các bà mẹ không chỉ thu vén để xây dựng gia đình mà cũng cần phải chịu khó học hỏi, trao đổi kinh nghiệm từ các mô hình phòng chống suy dinh dưỡng tại địa phương để giúp con mình phát triển toàn diện.
NGUYÊN NHẠN
