Không cho con bú sớm, không cho con bú hoàn toàn và không tiếp tục cho con bú lâu dài, cũng như thiếu chế độ ăn bổ sung phù hợp đã dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe đối với trẻ em.

 

KHÔNG CHO CON BÚ ĐỦ, BÚ ĐÚNG

 

Nuôi con bằng sữa mẹ vừa đảm bảo dinh dưỡng, vừa tạo sự gắn kết tình cảm mẹ và con - Ảnh: T.THỦY

Nhớ lại lúc còn cho con bú, chị Lê Thị Liêm (phường 7, TP Tuy Hòa) cảm thấy buồn phiền. Không biết quan niệm thế nào mà chị đang cho con bú, người chồng cứ giật con ra khỏi vú rồi anh ấy tự pha sữa bình cho bé. Gặng hỏi mãi, chị Liêm mới nghe chồng giải thích: “Đọc trong danh mục thành phần sữa hộp, anh thấy có rất nhiều chất quan trọng, còn sữa mẹ chắc gì được phân nửa số chất như trong sữa bột”. Có lẽ vậy mà kể từ tháng thứ hai, bé gái con nhà chị Liêm ít được bú sữa mẹ. Chị bảo: “Sau đó, mỗi khi cho bé bú mẹ, bé không chịu ngậm vú và khóc thét. Không chỉ vậy, mới 2 tháng rưỡi, bé cũng lơ luôn sữa bình”. Vậy là, mỗi lần đút sữa, vợ chồng chị Liêm phải dùng ống xilanh để mớm cho bé từng giọt. Rồi sợ con đói, người bố ấy vội vội vàng vàng mua bột về cho con ăn, và nói với vợ: “Con nhà bên cũng ăn bột lúc hai tháng, nay nó lớn đùng”. Vậy là ngày ba buổi cho con ăn bột, song chị Liêm vẫn thấy bé còi cọc, không phát triển đều. Sinh ra được 3,2kg nhưng ngoại trừ tháng đầu tiên bé tăng 1kg, sau đó tháng nào bé chỉ tăng 100-200gr.

 

Trong lớp học mầm non cùng nuôi dưỡng một chế độ, nhưng 29 trẻ khác tăng cân, riêng bé con nhà chị Liêm vẫn “dậm chân tại chỗ”. Bây giờ đã 7 tuổi nhưng con chị Liêm chỉ mới 14kg… Bé thường hay đau bụng. Bác sĩ bảo bé bị viêm đường ruột.

 

Sinh đứa thứ hai, chị Liêm rút kinh nghiệm nên cho con bú thường xuyên, liên tục, em bé phát triển bụ bẫm. Nhưng nghe tuyên truyền tác dụng của sữa non, chị lại thấy mình còn thiếu sót. Ngay sau sinh con, chị đã ủ vú bằng men và ăn nhiều đu đủ, nên sữa về nhiều làm căng bầu vú. Có chị bạn tới thăm thấy vậy, liền bảo chị Liêm hút sữa ra chứ không thì sẽ bị sốt. Vậy là chị Liêm phải vắt bỏ cả ly sữa non ở hai bầu bú.

 

Chị Trần Thị Bích Hằng (phường Phú Lâm, TP Tuy Hòa) cho biết: “Sinh con đầu lòng chị chỉ được nghỉ hai tháng nên không cho con bú thường xuyên, liên tục được. Làm ở công ty tư nhân, giờ giấc lại không ổn định nên lúc đi làm thì sữa chảy, còn về đến nhà thì con đã ngủ say. Chị Hằng xót xa: “Biết nuôi con bằng sữa mẹ là quý nhất, nhưng tôi cũng chẳng thực hiện được điều này như mong muốn”.

 

Trường hợp chị Lê Thị Hoa (xã Hòa Phú, huyện Tây Hòa) thì khác. Đang cho con bú mẹ được ba tháng thì chị dừng hẳn và mua sữa ngoài cho con. Chị Hoa cho rằng, bé nhà chị chậm tăng cân là do sữa mẹ “nóng”. Cũng có nhiều bà mẹ cho là mình ít sữa, không đủ cho con bú hoặc đau bệnh, kém sức khỏe, núm vú dài, núm vú ngắn. Nhưng cũng không ít người chưa được hướng dẫn về lợi ích của việc nuôi con bằng sữa mẹ.

 

HÃY TẬN DỤNG NGUỒN SỮA MẸ

 

Mặc dù sữa mẹ là công thức dinh dưỡng hoàn hảo nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong suốt 6 tháng đầu đời, song hiện theo thống kê, chỉ có 19,6% các bà mẹ cho con bú hoàn toàn trong giai đoạn quan trọng này.

 

Bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Thường trực Ban Phòng, chống suy dinh dưỡng trẻ em tỉnh Phú Yên, cho biết: “Sữa mẹ là thực phẩm hoàn toàn thích hợp cho sự tăng trưởng của bé mới sinh. Một số kháng thể từ sữa mẹ bảo vệ tốt cho con. Vì có kháng sởi từ mẹ truyền cho con qua đường sữa, nên 9 tháng tuổi trẻ mới được tiêm phòng sởi. Trẻ từ 0-6 tháng tuổi tỉ lệ suy dinh dưỡng là 12%. Tỉ lệ suy dinh dưỡng cho trẻ dưới 5 tuổi toàn tỉnh hiện nay 19,1%. Điều này cho thấy, sữa mẹ rất quan trọng trong chế độ dinh dưỡng của trẻ.

 

Theo các nhà khoa học, sữa bò có nhiều calcium và chất đạm khác cần cho bê mau lớn, biết đi. Còn con trẻ mới sinh, lại cần tăng trưởng não bộ và dây thần kinh nhiều hơn. Do vậy, sữa mẹ cung cấp những chất dinh dưỡng riêng cho nhu cầu này mà ở bò ít có. Về cấu tạo hóa học, sữa mẹ được chế tạo đặc biệt cho cơ thể trẻ mà các hãng sản xuất sữa không sao làm giống hệt được. Sữa mẹ lại dễ tiêu hóa và hấp thụ hơn sữa bò. Về phương diện tâm lý, không có biểu hiện nào có ý nghĩa bằng việc người mẹ truyền sự sống của mình qua con bằng những giọt sữa.

 

Những giọt sữa non rất quý vì có nhiều chất bổ dưỡng cũng như kháng thể. Nếu trẻ em dưới 5 tuổi được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời và được bổ sung sữa mẹ đến 1 tuổi thì sẽ giảm 13% tỉ lệ tử vong. Bác sĩ Tuấn nhấn mạnh: “Nuôi con bằng sữa mẹ là sự nuôi dưỡng tốt nhất cho mọi trẻ em, và đó cũng là hành động của người mẹ có tri thức. Bé chậm tăng cân không phải do sữa mẹ “nóng”. Bé không tăng cân có thể do hay bị bệnh (viêm phổi, tiêu chảy...) ăn không hấp thu, hoặc do mẹ không cho bé bú đủ số bữa trong ngày. Đó là khi mẹ cho bú ít hơn 5 lần mỗi ngày và không cho bú ban đêm. Như vậy, bé sẽ không nhận được đủ lượng sữa nên chậm tăng cân. Tốt nhất nên cho bé bú mẹ thường xuyên và bú cả vào ban đêm”.

 

Khó khăn hiện nay là các hãng sữa ngày càng đan xen tuyên truyền sữa dinh dưỡng nhân tạo, dễ tác động về mặt tâm lý các bà mẹ. Mặt khác do điều kiện kinh tế, lao động, công việc, và sự hướng dẫn không sát nên số bà mẹ cho con bú đúng, bú đủ chiếm tỉ lệ chưa cao. Phải thực hiện: Trẻ dưới 6 tháng, đói cũng cho ăn bằng sữa mẹ; khát cũng cho ăn bằng sữa mẹ, thì việc nuôi con mới hiệu quả.

 

* *

*

 

Bà Bùi Thị Chín (65 tuổi), ở thị trấn Chí Thạnh (huyện Tuy An) có bảy đứa con. Hồi đó, đứa nào bà cũng cho bú sữa của mình đến hơn một tuổi mới cai. Với bà Chín: “Hồi xưa lấy đâu ra tiền mà mua sữa này sữa nọ, cứ nuôi con bằng sữa mình mà chúng nó lớn đùi đụi. Cả bảy đứa đều khỏe mạnh, học hành thành tài, thành đạt đó mà”.

 

Chẳng có gì tốt bằng sữa mẹ. Song, hễ nói tới chuyện nuôi con, giờ ít ai bàn đến ăn gì, uống gì để đảm bảo dinh dưỡng cho con bú, mà phần lớn họ tranh luận cho con uống loại sữa gì vừa tiện lợi, lại có đầy đủ chất dinh dưỡng…

 

Sẵn sàng cho con nguồn thực phẩm thiên nhiên, tinh khiết, thích hợp… khi con cần đến là nghĩa vụ thiêng liêng của người mẹ.

 

VŨ HOÀNG

 

Tuy là hoàn hảo, nhưng trong vài trường hợp sữa mẹ cũng không được cho con dùng: Khi nhũ hoa mẹ sưng, nhiễm trùng, tác nhân gây bệnh có thể truyền sang con; mẹ mắc các bệnh trầm trọng như lao phổi, tiểu đường, bệnh tim, thận, thiếu hồng cầu hoặc thiếu dinh dưỡng. Riêng với dược phẩm thì hầu hết khi mẹ dùng đều chuyển sang sữa. Ảnh hưởng tùy theo loại thuốc, số lượng trong sữa và khả năng hấp thụ của em bé.