Hỏi: Mẹ tôi làm việc ngoài trời nhiều nên da có nhiều vết nám, có phải do ảnh hưởng của ánh nắng, sau này có thể bị ung thư không? Vì sao ánh nắng mùa hè thấy gắt hơn ánh nắng mùa đông?
ĐINH HOÀNG VIỆT
(phường 8, TP Tuy Hòa)
Trả lời: Ánh nắng mặt trời là yếu tố thiết yếu cho mọi sự sống trên trái đất. Nhưng ngược lại, ánh nắng mặt trời cũng gây cho ta nhiều tác hại, nhất là gây nám da, nhăn da, ung thư da nếu ta không biết cách tự bảo vệ. Tác hại của ánh nắng mặt trời chủ yếu do các tia cực tím gồm:
Tia cực tím dải A (UVA): có bước sóng từ 320-400nm (nm đọc nanomet, bằng một phần triệu của milimet) có thể xuyên qua lớp da ngoài làm cho da bị cháy, phỏng, sạm đen, thúc đẩy nhanh sự lão hóa của da.
Tia cực tím dải B (UVB): có bước sóng từ 280-320nm. Mặt trời chiếu nhiều tia này. Phần lớn bị lớp biểu bì thu hết, gây rám nắng, nhưng lâu ngày có thể gây sạm da, nhăn da.
Tia cực tím dải C (UVC): có bước sóng từ 100-280nm, gây ảnh hưởng xấu cho các tế bào non, gọi là “tia diệt mềm”. Tia UVC bị tầng ozone trong bầu khí quyển chặn lại nên không chạm đến mặt đất nhưng ở những nơi tầng ozone bị thủng hay mỏng đi thì tia UVC sẽ bức xạ đến trái đất, có thể gây ung thư da.
Tác hại của tia nắng có tính cộng dồn, nghĩa là ta phơi nắng mỗi ngày một ít, mức độ bị hại tuy không thấy được, nhưng lâu dần sẽ lộ ra tác hại: nám, đốm đen của tuổi đời, da mất tính đàn hồi, chùng và nhăn nheo và nhất là có thể bị ung thư da. Có thể thấy rõ điều này ở da tay, da mặt là những vùng da tiếp xúc nhiều nhất với ánh nắng mặt trời nên thường bị nhăn và xấu hơn những vùng da khác của cơ thể.
Ánh nắng mùa hè có cường độ mạnh hơn mùa đông vì tia nắng đi thẳng góc với mặt đất hơn nên ít bị khí quyển hấp thu. Ánh nắng ở bờ biển có nhiều tia cực tím hơn vì có nhiều tia phản chiếu bởi mặt cát, mặt nước.
Để hạn chế tác hại của tia nắng mặt trời thì cần tránh sự tiếp xúc trực tiếp. Khi đi lại, làm việc dưới trời nắng cần đội mũ rộng vành, mặc quần áo, che mặt, che tay kỹ bằng các loại quần áo sáng màu, may rộng, nên dùng vải bông. Quần áo bằng vải tổng hợp có thể gây phản ứng quang hóa có hại khi có tia cực tím chiếu lên. Chế độ ăn cần đủ các sinh tố (có nhiều trong rau quả) để giúp da tạo đủ sắc tố bảo vệ. Nếu cần phơi nắng, không nên phơi quá lâu và cũng chỉ nên phơi nắng vào buổi sáng.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
