Cao huyết áp là một bệnh lý gây nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng của con người. Bệnh cao huyết áp nếu được phát hiện sớm, theo dõi và điều trị kịp thời sẽ tránh được các biến chứng cũng như các trường hợp tai biến xảy ra.

Cao huyết áp ở nam giới thường chiếm tỉ lệ cao hơn nữ giới (ảnh có tính minh họa) - Ảnh: M.TUẤN

 

Cao huyết áp là bệnh lý khá phổ biến và đang có xu hướng gia tăng, nhất là ở các nước phát triển. Nguy hiểm của bệnh là diễn biến từ từ, nhiều khi triệu chứng lâm sàng không rõ ràng nên dễ bị bỏ qua. Có nhiều trường hợp bệnh nhân bị cao huyết áp đã lâu nhưng không biết, đến khi có biến chứng, đưa đến bệnh viện thì đã quá muộn. Bệnh cao huyết áp được chẩn đoán bằng cách đo huyết áp, nếu có trị số vượt quá mức bình thường thì chẩn đoán là cao huyết áp.

Huyết áp được diễn tả bằng 2 số, ví dụ: 120/80. Số trên (120) được gọi là huyết áp tối đa (huyết áp tâm thu): sức ép của máu vào lòng động mạch mỗi khi tim co bóp để bơm máu ra khỏi tim. Số dưới (80) được gọi huyết áp tối thiểu (huyết áp tâm trương): áp suất trong lòng động mạch khi tim dãn ra giữa hai nhịp co bóp. Theo sự phân loại mới, huyết áp tối đa bình thường dưới 120 và huyết áp tối thiểu dưới 80. Huyết áp từ 140/90 trở lên được xem là cao (đo ít nhất 3 lần, vào 3 dịp khác nhau). Để tiện theo dõi và điều trị, người ta còn chia cao huyết áp thành độ: độ I khi huyết áp tối đa từ 140-159, huyết áp tối thiểu từ 90-99 mmHg; độ II khi huyết áp tối đa từ 160-179, tối thiểu từ 100-109 mmHg và độ III khi chỉ số huyết áp tối đa và tối thiểu cao hơn độ II.

90% các trường hợp cao áp huyết, nguyên nhân của bệnh chưa được biết rõ, hoặc nói cách khác, với trình độ y khoa hiện tại, người ta chưa tìm ra được nguyên nhân. Một số trường hợp cao áp huyết gây ra do uống rượu nhiều, do bệnh của tuyến nội tiết, bệnh thận.

Bệnh cao huyết áp nếu không chữa trị sẽ làm hại cơ thể nhiều cách, khiến tim và các mạch máu phải làm việc nhiều hơn. Tim lúc nào cũng gắng sức, sau trở thành mệt mỏi và yếu dần. Cho đến một lúc nào đó tim suy yếu sẽ không còn bơm đủ máu, không đáp ứng được nhu cầu của các cơ quan trong cơ thể, nhất là khi người bệnh vận động, gây các triệu chứng mau mệt, choáng váng, khó thở...

Cao áp huyết làm tổn thương các mạch máu nuôi óc, thận, mắt... gây các biến chứng tai biến mạch máu não, suy thận, giảm thị giác. So với người thường, người cao áp huyết nếu không chữa, dễ bị bệnh hẹp tắc các động mạch tim khiến tim thiếu máu nuôi gấp 3 lần, dễ suy tim gấp 6 lần và dễ bị tai biến mạch máu não gấp 7 lần.

Mặc dầu hết sức nguy hiểm nhưng nếu bệnh cao huyết áp được chẩn đoán sớm, theo dõi chặt chẽ, có sự phối hợp tốt giữa bệnh nhân và cán bộ y tế thì chúng ta sẽ khống chế đáng kể các biến chứng do cao huyết áp gây ra. Mỗi người nên nhớ số đo huyết áp của mình và nếu bị cao huyết áp thì nên đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị.

Với sự nguy hiểm của bệnh, hiện nay dự án phòng chống cao huyết áp được ngành Y tế triển khai trên 63 tỉnh, thành trong cả nước, đem lại nhiều kết quả khả quan. Để phòng chống bệnh cao huyết áp có hiệu quả đòi hỏi sự quan tâm đúng mức của các cơ quan chuyên môn và của cả cộng đồng xã hội.

BS Nguyễn Vinh Quang

Giám đốc Trung tâm TTGDSK Phú Yên