Hỏi: Ba em có đơn thuốc do một bác sĩ ở TP Hồ Chí Minh kê, nhưng tìm mua ở Tuy Hòa không có. Người bán thuốc bảo đó là biệt dược. Xin bác sĩ cho biết, biệt dược là gì, ba em có thể đổi thuốc khác được không. Còn quảng cáo thuốc trên truyền hình thì bảo đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng, nhưng trên vỉ thuốc chỉ thấy ghi tên thuốc không có hướng dẫn?
Nguyễn Thị Thanh Thảo (xã Bình Ngọc, TP Tuy Hòa)
Trả lời: Biệt dược là tên thuốc do hãng sản xuất đặt, cùng một loại thuốc nhưng do các hãng sản xuất khác nhau thì sẽ được đặt tên khác nhau. Như vậy cùng một loại thuốc nhưng có thể có hàng chục, hàng trăm tên biệt dược khác nhau. Ví dụ như thuốc hạ sốt giảm đau thông dụng là Paracetamol nhưng thị trường có nhiều biệt dược khác nhau như: Panadol, Tatanol, Tylenol, Acetaphen, Actadol, Efferalgan,…
Theo quy chế kê đơn thuốc của Bộ Y tế thì khi kê đơn, đối với thuốc chỉ có một hoạt chất thì phải ghi tên hoạt chất; đối với thuốc gồm nhiều thành phần thì ghi tên biệt dược. Nhưng không phải đơn thuốc nào cũng thể hiện đúng tinh thần này. Các bác sĩ, dược sĩ bán thuốc không thể biết hết tên biệt dược, việc kê đơn đôi khi theo thói quen, theo kinh nghiệm hoặc do các nhà thuốc, hãng sản xuất giới thiệu.
Về nguyên tắc có thể dùng thay thế các loại thuốc có cùng thành phần hoạt chất. Tuy nhiên do tâm lý nhiều người bệnh muốn mua đúng tên thuốc mà bác sĩ khám bệnh đã cho: vì tin tưởng bác sĩ, vì đã uống thuốc đó thấy đỡ bệnh, vì thuốc đó là thuốc ngoại đắt tiền…
Tờ hướng dẫn sử dụng thuốc thường chỉ có trong hộp thuốc nguyên, người mua một vài vỉ thuốc lẻ hoặc viên rời nếu quan tâm, có thể yêu cầu người bán thuốc cung cấp tờ hướng dẫn. Hiện nay các loại thuốc lưu hành trên thị trường, trừ hàng xách tay, đều có tờ hướng dẫn sử dụng viết bằng tiếng Việt. Trên các vỉ thuốc thường chỉ có tên thuốc (biệt dược), tên hoạt chất, hàm lượng viên thuốc, tên nhà sản xuất, hạn sử dụng.
Hướng dẫn sử dụng thuốc thường do bác sĩ khám bệnh chỉ định, dặn dò lúc thăm khám và ghi rõ trên đơn thuốc hoặc trong sổ khám bệnh. Khi mua thuốc nếu thắc mắc người mua có thể hỏi thêm dược sĩ nhà thuốc. Thuốc là loại sản phẩm không như các hàng hóa khác. Nó tác động vào sức khỏe của người dùng thuốc và có những nguy cơ nếu không dùng đúng chỉ dẫn. Thuốc này có thể thích hợp với người này mà không thích hợp người khác, không nên bắt chước thuốc mà người khác đã sử dụng. Cũng không nên tự ý sử dụng lại loại thuốc mà mình đã dùng vì nó chỉ phù hợp tùy từng thời điểm nhất định.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
