Hỏi: Cách đây 10 năm, tôi đi xét nghiệm và biết không bị viêm gan B. Gần đây đi xét nghiệm lại, bác sĩ kết luận tôi bị nhiễm siêu vi gan B. Nghe nói viêm gan B chỉ lây nhiễm qua đường máu, tiêm chích, phẫu thuật. Ba năm trước tôi có phẫu thuật tại bệnh viện, có phải tôi đã bị lây nhiễm từ lúc đó, do dụng cụ hay do bác sĩ?
Nguyễn Văn Hùng
(xã An Mỹ, huyện Tuy An)
Trả lời: Từ lâu, người ta đã biết rằng các phẫu thuật viên rất dễ bị lây bệnh viêm gan B (VGB) từ bệnh nhân mà họ tiến hành phẫu thuật, với tỉ lệ rất cao. Nguyên nhân là dao kéo hay kim tiêm làm rách da tay của phẫu thuật viên trong quá trình phẫu thuật cho những người bệnh bị nhiễm viêm gan B kèm theo.
Khi nhổ răng, tay phẫu thuật viên có thể bị thương do răng bệnh nhân hay dụng cụ nha khoa, và virút từ máu của người bệnh sẽ lây nhiễm cho bác sĩ. Bác sĩ phụ sản có thể bị mũi kim đâm trúng khi tiến hành thủ thuật thăm dò; còn bác sĩ phẫu thuật xương có thể bị thương ở tay khi đục, cắt xương ức… Do vậy VGB được xem là bệnh nghề nghiệp của bác sĩ, nhân viên y tế - nhất là những người làm công việc có tiếp xúc nhiều với máu, các dịch tiết cơ thể.
Việc lây ngược VGB từ phẫu thuật viên sang bệnh nhân ít được đề cập nhưng một số nghiên cứu cũng ghi nhận là có xảy ra với tỉ lệ nhỏ. Việc lây nhiễm cũng như trên nhưng theo hướng ngược lại, nếu phẫu thuật viên bị nhiễm siêu vi B.
Khả năng lây nhiễm do dụng cụ y tế, bơm kim tiêm từ bệnh viện là khó xảy ra vì hiện nay, các cơ sở y tế đều tuân thủ nghiêm ngặt các quy định vô khuẩn; bơm kim tiêm và một số dụng cụ chỉ được sử dụng một lần.
Trường hợp của anh khó có thể đưa ra kết luận khẳng định, vì không có những xét nghiệm ngay trước và sau thời điểm nằm viện. Sự lây nhiễm cũng có thể đến từ nhiều tiếp xúc xã hội khác mà bản thân không thể nhớ và lường hết được. Một khả năng khác là anh bị nhiễm siêu vi B từ lâu, có thể từ nhỏ, nhưng xét nghiệm cách đây 10 năm không đủ nhạy để phát hiện. Có rất nhiều phương pháp, loại sinh phẩm xét nghiệm với độ nhạy khác nhau đã và đang được các cơ sở xét nghiệm sử dụng.
Điều quan trọng bây giờ không phải là truy tìm nguyên nhân mà là cách xử lý. Anh nên định kỳ kiểm tra chức năng gan để đánh giá mức độ tiến triển của tình trạng nhiễm siêu vi B và có hướng điều trị thích hợp. Ngoài ra nên tiêm phòng viêm gan B cho tất cả người thân trong gia đình, nhất là trẻ nhỏ, những người có kết quả xét nghiệm viêm gan B âm tính.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
