Ăn, uống là nhu cầu không thể thiếu cho sự tồn tại và phát triển của con người. Tuy nhiên, nếu ăn, uống không đúng, không hợp vệ sinh thì không những không có lợi cho sức khỏe mà còn là nguyên nhân của nhiều bệnh lý ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí gây tử vong. Vì vậy, việc ăn, uống gì trong dịp Tết là điều hết sức quan trọng.

Gần đây, nhiều sự cố về thực phẩm như thịt bò điên, cúm gia cầm, sữa có chứa độc tố Melamine... đã và đang gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe mọi người. Vậy ăn gì, uống gì, nhất là trong dịp Tết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe là điều quan tâm của nhiều người. Trong phạm vi bài viết này, tôi muốn cung cấp cho bạn đọc một số thông tin cần thiết về cách chọn thực phẩm cũng như cách chế biến để vừa có lợi cho sức khỏe vừa đảm bảo an toàn.

Khi lựa chọn thực phẩm, bên cạnh những loại thực phẩm hàng ngày thường sử dụng chỉ cần bổ sung một số thực phẩm cần cho dịp Tết với nguyên tắc không nên tích trữ quá nhiều mà chỉ cần mua thêm một số lượng đủ dùng, tối đa không quá 2-3 ngày. Nếu tích trữ nhiều, thực phẩm có nguy cơ bị biến chất, phân hủy và tạo điều kiện cho các loại vi sinh vật, nấm mốc, các độc tố xâm nhập vào thực phẩm gây độc cho người sử dụng. Chọn thực phẩm phải đảm bảo tươi, sống, không bị úa vàng (đối với rau); không bị đổi màu, có mùi lạ (đối với thịt, cá) và phải có đóng dấu kiểm dịch của thú y (thịt gia súc, gia cầm), không mua thịt gia súc, gia cầm không rõ nguồn gốc; còn nguyên chai, nhãn, nắp đậy phải kín, mới sản xuất và hạn sử dụng còn dài (đối với kẹo, bánh, nước uống…).

Trong chế biến, cần đảm bảo nguyên tắc vệ sinh khi chế biến thực phẩm như dao thớt phải sạch, không để chung thực phẩm chín với thực phẩm sống, dao thớt chế biến thịt, cá, rau phải riêng biệt. Phải sử dụng nước sạch trong chế biến thực phẩm và đặc biệt phải tuyệt đối ăn chín, uống sôi. Không nên chế biến một lần với số lượng nhiều vì dễ bị dư thừa và không đảm bảo vệ sinh.

Các thực phẩm chế biến sẵn, khi lưu giữ trong tủ lạnh phải đảm bảo để ở nhiệt độ an toàn, thường là dưới 2-3oC (ở ngăn lưu giữ thức ăn). Điều cần chú ý là khi lấy thực phẩm ra không để quá lâu trong môi trường bên ngoài vì sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển nhanh hơn trong thực phẩm (nên chế biến sau khi lấy ra khỏi tủ lạnh không quá 30 phút). Tốt nhất, không lưu giữ thực phẩm trong tủ lạnh quá 3 ngày vì sẽ làm cho thực phẩm kém chất lượng và không đảm bảo an toàn.

Thực phẩm sau khi đã chế biến cần sử dụng ngay, không để ăn quá lâu, tốt nhất không hâm đi, hâm lại quá 3 lần. Vì vậy khi chế biến, các bà nội trợ cần tính toán số lượng như thế nào để đảm bảo ăn đủ và hết trong từng bữa ăn. Nếu thức ăn còn thừa nên hâm lại thật kỹ trước khi ăn bữa tiếp theo, tuyệt đối không được ăn các thức ăn thừa sau 6 giờ mà chưa được hâm lại hay thức ăn đã có mùi bất thường.

Đối với các đồ ăn, thức uống đóng gói cần chú ý quy cách đóng gói, nhãn, mác, hạn sử dụng, kiên quyết không sử dụng những sản phẩm có dấu hiệu bất thường. Khi đi chơi xa, tốt nhất nên mang theo đồ ăn, thức uống chuẩn bị sẵn ở nhà để đảm bảo an toàn. Nếu không thể mang theo, nên cân nhắc và lựa chọn đồ ăn, thức uống an toàn nhất để sử dụng. Không nên sử dụng nước đá vì hiện nay dịch tiêu chảy cấp ở một số tỉnh phía Bắc chưa được giải quyết triệt để.