Hỏi: Trong người không có dấu hiệu bất ổn, muốn đi khám tổng quát xem có bệnh gì không thì nên làm những xét nghiệm gì, hay phải kiểm tra toàn bộ?
(Phạm Thị Thái, xã Hòa Vinh, huyện Đông Hòa)
Trả lời: Thông qua những động tác nhìn, sờ, gõ, nghe, bác sĩ đã có thể chẩn đoán hơn 80% bệnh tật. Nhiều xét nghiệm chuyên sâu và các kỹ thuật thăm dò hiện đại khác như siêu âm, chụp X quang, cắt lớp, nội soi,... đã hỗ trợ đắc lực cho bác sĩ phát hiện sớm, phát hiện đúng nhiều bệnh khó. Sử dụng xét nghiệm hoặc thủ thuật thăm dò nào thuộc chỉ định của bác sĩ khám bệnh sau khi đã “nhìn, sờ, gõ, nghe” và có định hướng, tránh xét nghiệm tràn lan gây tốn kém không cần thiết.
Có một số xét nghiệm cơ bản, thường được làm trước tiên, sau đó tùy kết quả và triệu chứng cụ thể, bác sĩ có thể lựa chọn một số xét nghiệm chuyên sâu khác giúp chẩn đoán bệnh. Về xét nghiệm máu, thường làm các bước sau:
Công thức máu (CTM): là xét nghiệm đếm số lượng và xem hình thể các tế bào máu gồm hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, đo lượng huyết sắc tố. Rất nhiều bệnh lý trong cơ thể làm thay đổi các chỉ số này như bệnh nhiễm trùng, bệnh về máu (thiếu máu, ung thư máu)… Do vậy, xét nghiệm cơ bản này giúp định hướng rất nhiều bệnh.
Tốc độ lắng máu (VSS): đo tốc độ các hồng cầu ngưng tụ lại. Tốc độ lắng máu tăng thường do các bệnh nhiễm trùng, các tình trạng viêm.
Glucoes: đo lượng đường trong máu, thường lấy máu buổi sáng lúc đói. Kết quả lớn hơn 1,26g/l (hay 7 mmol/l) bị bệnh tiểu đường. Bình thường trong khoảng 0,8 – 1,2g/l.
Xét nghiệm mỡ máu: đo hàm lượng Cholesterol và triglyceride trong máu nhằm đánh giá các nguy cơ về bệnh tim mạch, huyết áp.
Các xét nghiệm đường, mỡ trong máu thường chọn làm thêm ở những người trên 40 tuổi trong xét nghiệm cơ bản hoặc khi có nghi bệnh.
Xét nghiệm về gan: xét nghiệm phát hiện nhiễm siêu vi gan B (HBsAg) thường được làm khi nghi bệnh hoặc theo yêu cầu của người bệnh để chuẩn bị cho việc chủng ngừa. Nếu bị nhiễm (HBsAg dương tính), làm thêm xét nghiệm men gan (SGOT và SGPT) để đánh giá tình trạng viêm nhiễm của gan. Men gan tăng chứng tỏ đang có tình trạng viêm gan.
Siêu âm tổng quát giúp phát hiện sớm các khối u bất thường.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
