Hỏi: Có người vừa giới thiệu cho tôi một loại thuốc dùng cho phụ nữ (viên đặt phụ khoa), nghe nói chữa được nhiều bệnh phụ khoa, tăng cường sức khoẻ tình dục, đẹp da, nhưng lại thấy ghi là thực phẩm chức năng. Em băn khoăn không biết là loại thuốc gì, có nên dùng hay không?
(Lê Thị Thu Hiền, Phường Phú Lâm, TP Tuy Hòa)
Trả lời:
Thực phẩm chức năng (TPCN) khác với thực phẩm thông thường ở chỗ được sản xuất, chế biến theo công thức: bổ sung một số thành phần có lợi hoặc loại bỏ một số thành phần bất lợi của thực phẩm. Việc bổ sung hay loại bớt tùy theo công thức của nhà sản xuất và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Dù có dạng như thuốc, nhưng không phải là thuốc chữa bệnh.
Hiện nay việc phân phối, kinh doanh các loại TPCN trong cả nước, phải được đăng ký tại Cục Vệ sinh an toàn thực phẩm, Bộ Y tế. Có thể chia TPCN thành các loại: TPCN bổ sung vitamin và khoáng chất (như bổ sung Iod vào muối; vitamin A, DHA, Omega-3 vào sữa...); TPCN dạng viên (viên tăng lực, viên calcium đề phòng loãng xương, viên hỗ trợ điều trị các bệnh cao huyết áp, tim mạch, tiểu đường, ung thư...); TPCN “không béo”, “không đường”, “giảm năng lượng” (trà giảm béo...); nhóm các loại nước giải khát, tăng lực (bổ sung năng lượng, vitamin và khoáng chất cho cơ thể khi vận động thể lực, thể thao...); nhóm giàu chất xơ tiêu hóa (làm nhuận trường, phòng ngừa sỏi mật...); nhóm các chất tăng cường chức năng đường ruột và TPCN đặc biệt (dành cho phụ nữ có thai, người cao tuổi, trẻ ăn giặm, người bị tiểu đường...). Viên đặt phụ khoa em đề cập không phải là thuốc, được đăng ký ở Cục Thực phẩm nên cũng được gọi là TPCN.
Theo quy định, không được công bố khả năng chữa trị bệnh của TPCN; trên nhãn sản phẩm TPCN không được phép ghi chỉ định điều trị bất kỳ một bệnh cụ thể nào, vì đó là thực phẩm, không phải thuốc, chỉ có tác dụng hỗ trợ. Tuy nhiên vì nhiều lý do khác nhau, người bán hàng thường nói quá lên tác dụng của sản phẩm mà mình đang bán.
Trên thực tế, tác dụng hỗ trợ, tăng cường của các sản phẩm TPCN chỉ dựa trên kinh nghiệm lâu đời, chưa được chứng minh một cách khoa học. Cục Thực phẩm cũng chỉ xác minh tính an toàn của sản phẩm. Có thể thấy, nhiều loại thảo dược lâu nay vẫn được dùng như các bài thuốc nam cổ truyền, hiện đã được bào chế thành dạng viên uống, dung dịch uống, thoa, và đăng ký dưới dạng TPCN. Do đó việc sử dụng cần cân nhắc, lựa chọn, xem kỹ thành phần để hiểu rõ tác dụng.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
