3 cao ở bài viết này là cao huyết áp, cao mỡ máu và đường huyết cao. Thống kê cho thấy phần đông những người trên 60 tuổi có từ 2-3 bệnh mãn tính và họ phải chung sống với các bệnh đó. Hầu hết các bệnh mà người cao tuổi mắc phải là bệnh không lây nhiễm. Các bệnh không lây nhiễm chiếm 80% nguyên nhân tử vong do bệnh lý ở Việt Nam.
Hiện nay, tại Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới, các bệnh không lây nhiễm phổ biến là cao huyết áp, đái tháo đường, ung thư, rối loạn chuyển hóa lipide, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính... Các bệnh không lây nhiễm có thể là hậu quả, biến chứng của nhau, chẳng hạn như đái tháo đường dẫn đến hẹp mạch máu làm cao huyết áp, hay lipide máu cao làm thành mạch dày lên dẫn đến hẹp mạch máu, tăng áp lực máu. Hầu hết người cao tuổi có biểu hiện cao huyết áp, cao lipide máu (cholesterol và trigliceride), đường huyết cao, vì 3 rối loạn này liên quan với nhau, là hậu quả hay biến chứng của nhau. Đặc biệt, đây là những bệnh chiếm tỉ lệ khá cao trong mô hình bệnh tật ở Việt Nam; người mắc đang có xu hướng trẻ hóa.
Tuổi càng cao, tỉ lệ mắc bệnh cao huyết áp càng nhiều. Cao huyết áp có thể nguyên phát (không rõ nguyên nhân), thứ phát (do biến chứng của đái tháo đường, bệnh thận, tim...). Vì vậy, đối với bệnh cao huyết áp, bên cạnh giải quyết nguyên nhân thì việc giữ cho huyết áp ở mức an toàn là hết sức quan trọng để tránh các biến chứng. Những người cao huyết áp độ I có thể ổn định và duy trì huyết áp an toàn bằng cách hạn chế muối trong khẩu phần, ăn nhiều rau xanh, hoa quả, hạn chế mỡ động vật, tập luyện thể dục thể thao đều đặn. Những người cao huyết áp độ II thì cần thực hiện chế độ ăn như đề cập ở trên, tập thể dục và sử dụng thuốc hạ huyết áp theo chỉ định của bác sĩ. Còn những người bị cao huyết áp độ III, bên cạnh chế độ ăn, thể dục, cần phải thực hiện nghiêm túc chế độ thuốc men và định kỳ kiểm tra sức khỏe để các bác sĩ có chỉ định và khuyến cáo phù hợp.
Đái tháo đường là bệnh hết sức nguy hiểm vì nếu không kiểm soát tốt sẽ nhanh dẫn đến các biến chứng mạch máu làm cao huyết áp, tổn thương mắt (mù), thận (suy thận), tim... Điều trị bệnh đái tháo đường cần kiên trì, thực hiện nghiêm ngặt và phối hợp cả ba biện pháp: chế độ ăn, thể dục thể thao và thuốc hạ đường huyết.
Những người bị mỡ máu cao cần thực hiện chế độ ăn hạn chế mỡ động vật, ăn nhiều rau xanh, hoa quả, tăng lượng mỡ thực vật để bù đắp cho lượng mỡ động vật hạn chế, phối hợp với thể dục thể thao đều đặn. Bằng cách đó, họ có thể điều chỉnh được lượng cholesterol và trigliceride trong máu ổn định. Nếu thực hiện 2 biện pháp trên mà mỡ máu vẫn cao thì nên đi khám để bác sĩ chỉ định thuốc hạ mỡ máu.
Bên cạnh các biện pháp trên, người bị 3 cao cũng cần có chế độ lao động, sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý; không lạm dụng bia rượu, các chất kích thích như cà phê, thuốc lá; ngủ đủ 8 giờ mỗi ngày (7 giờ ban đêm, 1 giờ ban ngày), không thức quá khuya hay dậy quá sớm; tạo tâm lý thoải mái, giảm lo âu, tránh stress, không lao động hay vui chơi quá sức...
Hy vọng những người đang bị 3 cao thực hiện tốt các khuyến cáo nói trên để đẩy lùi bệnh tật, sống vui, sống khỏe.
BS NGUYỄN VINH QUANG
