Bồ kết có tên khoa học là Gléditschia australis hemsl. Ngoài tác dụng gội đầu cho sạch gàu, xanh tóc, bồ kết còn có thể dùng để trị một số bệnh rất hiệu quả.
Quả bồ kết (tạo giác): có tác dụng tiêu đờm, sát trùng, thông khiếu.
Để trị chứng trúng phong, cấm khẩu (không phải do tổn thương tại não bộ như xuất huyết não...): dùng một quả bồ kết đốt cháy, hơ trước mũi bệnh nhân, hoặc nướng bồ kết cho vàng (đừng để cháy) tán thành bột mịn, lấy khoảng 0,5 - 1 gr bột thổi nhẹ vào mũi. Nếu chỉ là ngất xỉu thôi thì bệnh nhân sẽ hắt hơi và tỉnh ngay.
Để sát trùng không khí (người xưa thường gọi là trừ tà): dùng cả quả bồ kết, không kể số lượng (tùy theo khu vực sát khuẩn lớn hay nhỏ), nướng trên than hồng, để phía đầu gió (hoặc dùng quạt) cho hơi bồ kết phả vào trong nhà hoặc khu vực định sát trùng, sẽ có tác dụng khử được một số vi khuẩn, (được biết vừa qua, trong đợt cúm gia cầm để đề phòng cúm cho cán bộ công nhân viên và bệnh nhân, Bệnh viện Y học nhiệt đới cũng dùng phương thức này).
Theo bác sĩ Trần Danh Tài - Chủ tịch Hiệp hội Đông y Lâm Đồng thì vào mùa lạnh hay dịp xuân hè, bệnh cúm thường xuất hiện, nếu làm như trên sẽ có tác dụng phòng ngừa được cúm.
Hiện nay bệnh cúm gia cầm hay xuất hiện, người dân nên áp dụng cách này, làm sao cho hơi bồ kết phả vào khu vực chăn nuôi sẽ có tác dụng làm cho đàn gia cầm tránh được cúm. Thời gian sử dụng: nên làm 2 lần/ngày (sáng và tối) và làm hằng ngày cho đến khi hết dịch.
Đối với người bị hen, suyễn: có hai cách dùng: Sắc uống hằng ngày: 0,5-1 gr, có thể kết hợp với một số vị thuốc khác để tăng hiệu quả; hay ngâm rượu: bồ kết 1/2 quả nướng vàng ngâm với 50 ml rượu, để chừng 30 phút, gạn lấy nước, uống một lần, áp dụng trong 3-5 ngày.
Cách này rất hiệu quả, nhưng sau khi uống bệnh nhân sẽ bị say và ho khạc ra rất nhiều đờm, kéo dài hàng 3-4 giờ, người rất mệt.
Vì vậy những bệnh nhân thể lực yếu, không biết uống rượu hoặc có các bệnh về tim mạch kèm theo thì không nên dùng phương thức này. Tốt nhất khi dùng cần được thầy thuốc theo dõi. Sau khi uống khoảng 2-3 giờ, cho bệnh nhân ăn cháo đậu xanh loãng để giã thuốc.
Hạt bồ kết (tạo giác tử): có tác dụng thông đại - tiểu tiện, điều trị mụn nhọt. Cách dùng cho táo bón: 5-10 gr hạt bồ kết, sắc với 100 ml nước còn 50 ml, uống một lần. Có thể sao vàng, tán thành bột mịn, hòa trong 100 ml nước thụt vào hậu môn. Đối với mụn nhọt: 5-10 gr hạt bồ kết, sao vàng, tán mịn, rắc vào vết thương sau khi đã vệ sinh.
Gai bồ kết (tạo giác thích): có tác dụng điều trị dị ứng, phù thủng và lợi sữa. Cách dùng 5-10 gr gai bồ kết, sắc uống (có thể kết hợp với một số vị thuốc khác hoặc dùng độc vị cũng có hiệu quả).
Theo TN