Cuối năm 2016, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Phú Yên khởi liều điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện (CDTP) bằng thuốc thay thế (methadone). Đây là biện pháp can thiệp giảm tác hại, một “quả đấm thép” nhằm hạn chế lây nhiễm HIV/AIDS đã được thực hiện tại hầu hết tỉnh, thành trong cả nước. Sau gần 3 tháng triển khai ở Phú Yên, 11 bệnh nhân đã tham gia chương trình điều trị này.

Theo Nghị định 90/2016/ NĐ-CP, nghiện các CDTP là một bệnh mãn tính cần được điều trị lâu dài. Việc điều trị chỉ được thực hiện khi người nghiện tự nguyện tham gia, tại cơ sở đã công bố đủ điều kiện điều trị và phải tuân thủ hướng dẫn chuyên môn theo quy định của Bộ trưởng Y tế. Điều trị nghiện các CDTP phải trải qua các giai đoạn: khởi liều, điều chỉnh liều hoặc dò liều, điều trị duy trì, giảm liều tiến tới ngừng điều trị. Người nghiện được quyền lựa chọn tham gia điều trị nghiện CDTP bằng thuốc thay thế hoặc tự nguyện cai nghiện tại gia đình và cộng đồng. 

Bác sĩ Nguyễn Thị Xuân Thanh, Trưởng Khoa Tư vấn - Chăm sóc - Điều trị (Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Phú Yên), cho biết: “Sau khi đăng ký tham gia điều trị, bệnh nhân được tư vấn, khám, làm các xét nghiệm công thức máu, xét nghiệm chức năng gan, thận… Nếu bệnh nhân mắc bệnh về tim mạch, phổi… thì phải kiểm tra và điều trị ổn định những bệnh đó rồi mới điều trị nghiện các CDTP bằng methadone”. Theo bác sĩ Thanh, bệnh nhân được tư vấn để hiểu rõ lợi ích của chương trình điều trị các CDTP bằng methadone và tuân thủ quy định trong quá trình điều trị, nếu không sẽ ra khỏi chương trình. Trong giai đoạn đã ổn định liều, nếu bệnh nhân vẫn còn sử dụng ma túy hoặc các CDTP khác mà bác sĩ phát hiện sau khi xét nghiệm nước tiểu thì căn cứ vào quy định, họ sẽ ra khỏi chương trình.

Bác sĩ Thanh cho biết, điều trị nghiện các CDTP bằng methadone, bệnh nhân không còn nghiện các CDTP khác, ví dụ như heroin - một chất gây nghiện mạnh, làm tổn thương hệ thần kinh trung ương. Dùng methadone với liều điều trị thì không gây nghiện đồng thời có thể thay thế được các CDTP khác, và hệ thần kinh trung ương của bệnh nhân dần hồi phục. Điều trị ổn định, lâu dài cộng với sự nỗ lực của bệnh nhân, đến một lúc nào đó, bệnh nhân ngưng dùng methadone.

Sau gần 3 tháng kể từ khi khởi liều điều trị nghiện các CDTP bằng methadone, đến nay, tại Phú Yên đã có 11 người tham gia điều trị (10 người ở TP Tuy Hòa, 1 người ở huyện Phú Hòa). Thời gian đầu, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Phú Yên điều trị miễn phí cho bệnh nhân. Từ đầu tháng 3/2017, căn cứ Quyết định 105 của UBND tỉnh, trung tâm thu phí 10.000 đồng/người/ngày khi cấp phát methadone.

Bác sĩ Lâm Như Phận, Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Phú Yên, nói: Việc điều trị nghiện các CDTP bằng methadone nhằm giảm tác hại do nghiện các CDTP gây ra (lây nhiễm HIV, viêm gan B, C do dùng chung dụng cụ tiêm chích; tử vong do sử dụng các CDTP quá liều; các hoạt động tội phạm); giảm tỉ lệ tiêm chích CDTP; cải thiện sức khỏe và giúp người nghiện duy trì việc làm, ổn định cuộc sống.

Điều trị thay thế nghiện các CDTP bằng methadone là một điều trị lâu dài, có kiểm soát, giá thành rẻ, được sử dụng theo đường uống, dưới dạng siro nên giúp dự phòng các bệnh lây truyền qua đường máu như HIV, viêm gan B, C, đồng thời giúp người bệnh phục hồi chức năng tâm lý, xã hội, lao động.

YÊN LAN